Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, προσερχόμενος σήμερα, 21 Μαρτίου 2024, στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, δήλωσε: «Αντιλαμβάνεστε ότι το Μεσανατολικό είναι εκείνο που αναμένεται να κυριαρχήσει των συζητήσεων, με αφορμή και την παρουσία του Γενικού Γραμματέα (ΓΓ) των Ηνωμένων Εθνών
στις Βρυξέλλες. Ελπίζω σήμερα να καταστεί δυνατό, επιτέλους, να υπάρξουν συμπεράσματα, τα οποία θα καταγράφουν την κοινή θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τη μία, για την ανάγκη κατάπαυσης του πυρός, αλλά και για την ενίσχυση της ανθρωπιστικής βοήθειας. Χαίρομαι που έχει αρχίσει η υλοποίηση μιας πρωτοβουλίας που έχει ξεκινήσει τον Οκτώβριο του 2023.Σήμερα πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο μία πολύ σημαντική σύνοδος με τη συμμετοχή 36 κρατών. Είκοσι τρία κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν εκεί και εκπροσωπήθηκαν όλες οι χώρες των G7, τα Ηνωμένα Έθνη, με στόχο να δούμε, από τη μία, πώς μπορούν να διασφαλιστούν οι τεχνικές λεπτομέρειες, έτσι ώστε να γίνει ακόμη πιο αποτελεσματική η πρωτοβουλία της χώρας μας και, κατά δεύτερον, τη δημιουργία ενός ταμείου που θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τις ποσότητες ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Ήδη – και χαίρομαι για αυτό – με ενημέρωσε ο Πρωθυπουργός της Ολλανδίας ότι η χώρα του θα συνεισφέρει 10 εκατομμύρια ευρώ. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη έχει ξεκινήσει η σχετική διεργασία. Φαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεισφέρει ως πρώτη εισφορά σε αυτό το ταμείο περί των 70 εκατομμυρίων ευρώ. Υπάρχει ενδιαφέρον από πολλές χώρες ακριβώς για τη σύσταση και τη λειτουργία αυτού του ταμείου. Είναι κάτι το οποίο, επαναλαμβάνω, θα συζητήσουμε εδώ, στην παρουσία του Γενικού Γραμματέα, αλλά και αργότερα σε επίπεδο των 27, και ελπίζω να έχουμε συμπεράσματα.
Από κει και πέρα θα έχω χωριστή συνάντηση με τον ΓΓ αμέσως μετά το γεύμα. Θα συζητήσουμε φυσικά την πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα Ηνωμένα Έθνη στήριξαν από την αρχή αυτή την πρωτοβουλία, η εκπρόσωπος του ΓΓ είναι στην Κύπρο από χθες για αυτή την συνάντηση. Θα συζητήσουμε φυσικά και το Κυπριακό, να δούμε τις μέχρι στιγμής εξελίξεις, τα αποτελέσματα των επαφών της κύριας Holguín και τα επόμενα βήματα.
Έχω ενημερωθεί χθες το βράδυ από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου, τον κ. Michel, ότι υπήρξε συνάντηση με τον ΓΓ και [ότι] το Κυπριακό ήταν στα θέματα συζήτησης. Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο μας ανακοίνωσε επίσης ότι σε πολύ λίγο θα έχουμε μια κοινή συνάντηση με τον Καγκελάριο της Γερμανίας και τον Πρόεδρο του Συμβουλίου, για να συζητήσουμε το ενδεχόμενο υιοθέτησης και κάποιων συμπερασμάτων που αφορούν στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Όπως γνωρίζετε, μέχρι στιγμής στα προσχέδια των συμπερασμάτων δεν υπάρχει σχετική αναφορά για τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Είναι κάτι που θα συζητήσουμε αυτή τη στιγμή στο επίπεδο των τριών μας και αναλόγως των αποτελεσμάτων θα δούμε και αν θα γίνει συζήτηση και αν θα υπάρξουν συμπεράσματα.
Η θέση μας είναι πολύ καλά γνωστή: Εμείς, περισσότερο από οποιοδήποτε κράτος μέλος, επιθυμούμε να υπάρξουν εξελίξεις στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Εξελίξεις όμως που περνούν και μέσα από συγκεκριμένη πρόοδο στο Κυπριακό. Δυστυχώς οι τελευταίες δηλώσεις που γίνονται δεν βοηθούν σε καμία απολύτως περίπτωση. Aλλά είμαι εδώ να συζητήσω συγκεκριμένα πώς μπορεί, από τη μία, να υπάρξει πρόοδος στο Κυπριακό – και όταν λέμε πρόοδος δεν μπορούμε να συζητήσουμε οτιδήποτε άλλο πέρα από την επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου από εκεί που διακόπηκαν στο Crans-Montana – και, κατ’ επέκταση, να υπάρξει και πρόοδος σε κάποια των ευρωτουρκικών θεμάτων. Όλα αυτά θα τα συζητήσω, επαναλαμβάνω, στη συνάντηση που θα έχουμε τώρα, και αναλόγως των αποτελεσμάτων θα υπάρξει συζήτηση και στο επίπεδο των 27.»
Σε ερώτηση δημοσιογράφου αναφορικά με τα ευρωτουρκικά θέματα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε: «Κοιτάξτε, η επιθυμίας μας είναι γνωστή, είναι η επανέναρξη, τίποτα άλλο, η επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου απ’ εκεί που διακόπηκαν στο Crans-Montana. Για να επαναρχίσει αυτός ο διάλογος, το είπα πολλές φορές, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο. Και χαίρομαι, που χθες το βράδυ ενημερώθηκα αργά, μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης δείπνου εργασίας του Προέδρου του Συμβουλίου με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ότι το Κυπριακό ήταν στις συζητήσεις, ουσιαστική αναφορά στο πώς μπορεί να επαναρχίσει ο διάλογος, πώς μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, βάσει και των σχετικών συμπερασμάτων αλλά και της θέσης μας να διαδραματίσει έναν πιο ενεργό ρόλο. Επαναλαμβάνω, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τα εργαλεία, έτσι ώστε να βοηθήσει στην επανέναρξη των συνομιλιών.
Είναι γνωστή η θέση μας, εμείς θεωρούμε ότι ο διορισμός μιας πολιτικής προσωπικότητας από πλευράς ΕΕ θα βοηθήσει την όλη διαδικασία γιατί τα ευρωτουρκικά, είτε το επιθυμεί η Τουρκία είτε οποιαδήποτε είναι η προσέγγισή της, επηρεάζεται μέσα από τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμμετέχουμε στις αποφάσεις, θέλουμε να δούμε πρόοδο, έχουμε μια πολύ θετική προσέγγιση. Δεν έρχομαι στις Βρυξέλλες με καμία αρνητική προδιάθεση. Αντιθέτως, την ίδια στιγμή επιθυμώ να δω και συγκεκριμένα βήματα στο Κυπριακό.»
Σε άλλη ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με το τι λέει η Κύπρος για τα λεγόμενα του Καγκελάριου της Γερμανίας Scholz, ότι επιθυμεί να σταλούν θετικά μηνύματα προς την Τουρκία, ο Πρόεδρος είπε:
«Εγώ θέλω περισσότερο απ’ τον Καγκελάριο της Γερμανίας να στείλω ένα θετικό μήνυμα στην Τουρκία. Η Τουρκία είναι ένα γειτονικό κράτος στην Κυπριακή Δημοκρατία, και επιθυμώ να έχω ένα γείτονα που είναι πιο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που σέβεται τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ίδια στιγμή, αυτό το θετικό μήνυμα προϋποθέτει κάποια συγκεκριμένα βήματα και ελπίζω αυτά τα βήματα να τα δω, να καταγραφούν, να είναι συγκεκριμένα. Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη συγκυρία. Η αναγνώριση της θέλησής μας, της πολιτικής μας βούλησης οδήγησε τον Γενικό Γραμματέα στον διορισμό μιας προσωπικότητας ως προσωπικής απεσταλμένης, που ξεκίνησε τη δουλειά. Κάνει μια πολύ καλή δουλειά και αυτή την προσπάθεια θέλουμε να την ενισχύσουμε. Θέλουμε η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω των ευρωτουρκικών να είναι καταλυτική και να φθάσουμε στον στόχο, που επαναλαμβάνω δεν είναι τίποτε άλλο από την επανέναρξη των συνομιλιών.
Σε ερώτηση κατά πόσον ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον διαβεβαίωσε χθες ότι στηρίζει το αίτημα της Κύπρου για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε:
«Και η θέση του Προέδρου του Συμβουλίου, όπως μου μεταφέρθηκε χθες βράδυ, αλλά και η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από τα συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κοινή απόφαση των 27, είναι η επανέναρξη των συνομιλιών και ο ρόλος της Τουρκίας στην επανέναρξη των συνομιλιών.»
Για την αποστολή δεύτερου φορτίου βοήθειας μέσω του θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου, ο Πρόεδρος δήλωσε πως: «Το δεύτερο πλοίο ετοιμάζεται και η ακριβής ημερομηνία του ταξιδιού δεν μπορεί να αποφασιστεί γιατί εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες. Η Κύπρος είναι έτοιμη.»
Ερωτηθείς πως απαντά σε κριτική πως ο θαλάσσιος ανθρωπιστικός διάδρομος δεν είναι παρά ένας αντιπερισπασμός για τη διάνοιξη περισσότερων χερσαίων οδών στη Γάζα, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε: «Σε καμία περίπτωση. Ο θαλάσσιος ανθρωπιστικός διάδρομος, η πρότασή μας, συμπληρώνει άλλους ανθρωπιστικούς διαδρόμους και φυσικά όλες οι διαθέσιμες οδοί πρέπει να ανοίξουν. Είμαστε εδώ για να υποστηρίξουμε την ανάγκη αυτή. Η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα είναι σοβαρότατη, μιλάμε για ανθρωπιστική κρίση, και πρέπει να αξιοποιήσουμε όλες τις οδούς προκειμένου να στηρίξουμε τους ανθρώπους εκεί.»
Σημείωσε δε ότι η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ήταν στην Κύπρο και μαζί ανακοίνωσαν την έναρξη του διαδρόμου, εξέφρασε για ακόμη μια φορά την ικανοποίησή της για τον ρόλο και την ηγεσία της Κύπρου στην αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Ερωτηθείς κατά πόσον θα δεχθούμε παράγραφο χωρίς αναφορά σε ειδικό απεσταλμένο για τα ευρωτουρκικά, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε: «Εμείς θέλουμε να υπάρξουν θετικά συμπεράσματα, θετικές αναφορές για τα ευρωτουρκικά που περνούν μέσα από θετικές εξελίξεις στο Κυπριακό.»