Του Άρη Δ. Αλεξόπουλου
Δημοσιογράφου
Προέδρου Ενώσεως Συντακτών
Αθηναϊκού Τύπου (ΕΣΑΤ)
«Κι όλος τραντάζει μυστικά
ο Ελικώνας ο ιερός.
Τραντάζει απάνω ως κάτου
Σα γύρα από τον τάφο του πηγαίνει
κι έρχεται Χορός
Χαρά στα λείψανά του»
Άγγελος Σικελιανός
Τις πρώτες ημέρες του Νοέμβρη ο Ελληνικός Λαός μνημονεύει με ευλάβεια τον θάνατο του Γεωργίου Παπανδρέου (1-11-1968), του Γέρου της Δημοκρατίας, όπως συνήθιζε να τον αποκαλεί, καθώς και την κηδεία του (3-11-1968) η οποία έγινε αναστάσιμο προσκλητήριο και σύμβολο Ελευθερίας.
Γιατί αληθινά η κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου, την οποία πήρε ο Λαός τραγούδι τόλμης και όρκο Δημοκρατίας, στα τίμια πνεύματα και στις άφοβες καρδιές των αγοριών και των κοριτσιών της Αθήνας του 1968, έγινε πύλη νέας ζωής στην άμπελο της δικαιοσύνης, αυτή την πλατιά και μεγάλη άμπελο που τα κλήματά της προβαίνουν αστραπές καθαρμού, όρθροι αγάπης και λαμπρά μεσημέρια δημιουργίας και προκοπής.
Εκείνη την Κυριακή, 3 Νοεμβρίου 1968, η κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου, με την μυριόστομη προσευχή του Λαού μας γινόταν Λαμπροφόρος Έξοδος προς την Ελευθερία.
Οι Νέοι που τον αποχαιρετούσαν με την θριαμβική ιαχή «ΕΙΣΑΙ ΑΘΑΝΑΤΟΣ», ονειρεύονταν πάνω από τον τάφο του τη δική τους Αθανασία, που θα πλαστουργούσαν με στοχασμό και με όνειρο, την Επική Πολιορκία του Πολυτεχνείου τον άλλο Μεγάλο Νοέμβρη της Αθήνας του 1973.
.jpg)
Αυτή η Κηδεία ήταν Πορεία Λυτρωμού και Ανάστασης. Και όπως έγραψαν στο πέρασμα της Νέας Γενιάς αστραποβολούσε ο άσπιλος λογισμός και το δίκαιο Θάρρος. Τι ήταν; «Η δύναμη της μεστωμένης ιδέας… Ένα λεβέντικο πλήθος, που τα νεύρα του δονεί η προπατορική ορμή, τιναγμένη μέσα από την σφαίρα της καρτερίας».
Κρατώ στα ιερά δίπτυχα της μνήμης μου, το γράμμα που έστειλε η Αείμνηστη Λιλίκα Ρούνη, γαλουχημένη με τις δημοκρατικές αρχές και τις ιδέες του μεγάλου πολιτικού Αλέξανδρου Παπαναστασίου, στον αδελφό της Μανόλη Ρούνη, πρώην Διοικητή του Αγίου Όρους, για να τον παρηγορήσει στις σκληρές ώρες της πικρής ξενιτιάς του. Είναι ένα γράμμα, το οποίο βρίσκεται στο εικονοστάσι της καρδιάς μου, που το εχάραξε καρδιά δακρύβρεχτη και πνεύμα συγκλονισμένο και που διαβάστηκε από τον αδελφό της όταν μίλησε για τον Γεώργιο Παπανδρέου από το Ελληνικό Πρόγραμμα Τηλεόρασης του Σικάγου την Κυριακή 10-11-1968 καθώς και στο πολιτικό μνημόσυνο που οργάνωσε στο Σικάγο την Κυριακή 27-4-1969, η Επιτροπή για την Δημοκρατία.
Εκείνο το πονεμένο γράμμα έγραφε:
«…Τι ήταν αυτό, αδελφέ μου; Επιτάφιος Θρήνος και Ανάσταση μαζί. Και πανηγύρι Λευτεριάς. Και ώρα την ώρα έλεγες πως είναι έτοιμος να βγει, να υψώσει το χέρι του και να μας χαιρετήσει. Να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του για «το μέγα πλήθος και για το μέγα πάθος και για τον σεισμόν αυτόν» που ήταν έκρηξη λευτεριάς και αγάπης…
Ήμουν απέναντι στη Μητρόπολη. Βγαίνει το φέρετρο σημαιοστόλιστο – ακολουθεί ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος σκυφτός, χλωμός, συγκινημένος. Άντρες κλαίνε, γυναίκες λιποθυμούν και τα παλικάρια δίνουν το σκοπό του χαιρετισμού μας: «Δημοκρατία – Τώρα είναι Ελεύθερος – Είσαι ο Πρωθυπουργός μας». Κι έτσι στολισμένος με σημαίες και με τραγούδια μας έφυγε. Ενώ θαρρείς πως ηχούσαν οι καμπάνες της λευτεριάς και όλος ο αέρας ήταν γεμάτος από το τραγούδι του. Το Μέγα πάθος για τη Δημοκρατία, για τη Δικαιοσύνη και για την Παιδεία.
Τι να σου γράψω αδελφέ. Ξέρω τον πόνο σου. Έχε για παρηγοριά σου τη βεβαιότητα ότι έγινε Αθάνατος».
Τον Νοέμβρη του 1968 ο Γεώργιος Παπανδρέου έπεσε στην πολιορκημένη έπαλξη της Δημοκρατίας και έγινε στις καρδιές του λαού μας σπόρος και κλήση και υπόσχεση Αναστάσεως.
Τον αποχαιρέτησε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος – ήταν πολιτικοί αντίπαλοι σε ώρες μάλιστα ανένδοτης έντασης, αλλά κρατήθηκαν πάντα αγαπητοί φίλοι «…ούτε μια στιγμή δεν επαύσαμε να είμαστε φίλοι. Δεν επαύσαμε ούτε μια στιγμή, εγώ μεν να είμαι αγαπητός του φίλος, εκείνος δε να είναι σεβαστός και αγαπητός μου φίλος» μου ανέφερε ο Αείμνηστος Παναγιώτης Κανελλόπουλος σε μια συζήτηση που είχα μαζί του το 1978 στα δυτικά περιστύλια της Βουλής.
Βάδισαν μαζί στο δρόμο της Ιστορίας και του Αντιδικτατορικού Αγώνα και μετά την 21η Απριλίου 1967.
Στο περιοδικό «Πολιτικά Θέματα» που σε καιρούς δύσκολους στάθηκε ασυμβίβαστη έπαλξη ελευθερίας και στο τεύχος 9 του έτους 1973 το οποίο κατασχέθηκε από το δικτατορικό καθεστώς, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος για τον Γεώργιο Παπανδρέου έγραψε: «…Αποχαιρέτησα τον έξοχο πολιτικό άνδρα, τον «ποιητή» πολιτικό, τον θαυμάσιο Κοινοβουλευτικό ρήτορα, τον μέγα και εμπνευσμένο δημεγέρτη, τον ακατάβλητο μαχητή της Δημοκρατίας, τον αγαπητό προσωπικό φίλο…».
Ο Γεώργιος Παπανδρέου θυμόταν πάντα με ξεχωριστή συγκίνηση τον πατέρα του, που ήταν ένας σεμνός ιερέας στην Τριταία της Αχαΐας και μετά το 1899 στην Αγία Αλεξιώτισσα, στον Άγιο Δημήτρη, στην Παντάνασσα της Πάτρας - ένας σεμνός λειτουργός, ο Παπα-Ανδρέας Σταυρόπουλος του οποίου οι ρίζες καταγωγής του ήταν από το πολύπαθο Χωριό Αετός Μεσσηνίας. Και το δάκρυ έτρεμε στα μάτια, όταν μνημόνευε την μητέρα του, που δεν γνώρισε, την πρεσβυτέρα Παγώνα.
Ήταν πάντα βαθύς ο δεσμός του με το σώμα και την παράδοση της Ορθοδοξίας.
Στις 3 Μαΐου 1965 όταν δεξιώθηκε με θρησκευτική ευλάβεια στο λιτό σπίτι του στο Καστρί την Κοινότητα του Αγίου Όρους, όπως μου είχε αναφέρει ο τότε Διοικητής του Αγίου Όρους Αείμνηστος Μανόλης Θρ. Ρούνης, ο Γεώργιος Παπανδρέου ένοιωθε νεανική ευφορία και έφερνε στη μνήμη του τις εόρτιες ώρες των παιδικών του χρόνων και στο τέλος αυτής της επίσκεψης αφού ευχαρίστησε τους εκπροσώπους του Άθω, τους διαβεβαίωσε ότι τρέφει προς το Άγιον Όρος απέραντον σεβασμόν στοργήν και ευλάβεια και ότι φιλοδοξεί ως Πρωθυπουργός να συνδέσει το όνομά του με την προσφοράν ιστορικών υπηρεσιών προς τον Άθω.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου υπήρξε μία από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες της πολιτικής Ιστορίας του τόπου μας. Το όνομά του συνδέθηκε με τον ευρύτερο Δημοκρατικό χώρο τον οποίο υπηρέτησε με πάθος, εντιμότητα και αυταπάρνηση περισσότερο από πενήντα χρόνια.
Ξεκίνησε στην πολιτική το 1915 ως Νομάρχης Λέσβου, στρατευμένος στο Κόμμα Φιλελευθέρων υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο και με ξεκάθαρη πάντα θέση εναντίον της Βασιλείας, ενώ στις εκλογές του 1923 εκλέγεται για πρώτη φορά Βουλευτής Λέσβου. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή ως στενός συνεργάτης του Νικόλαου Πλαστήρα συντάσσει το κατηγορητήριο για την παραπομπή των υπευθύνων της Εθνικής Τραγωδίας. Μνημειώδης ακόμη είναι και η αγόρευσή του στη Δίκη του Αλέξανδρου Παπαναστασίου που έγινε στη Λαμία το 1922.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου έχει υποστεί πολλές διώξεις, φυλακίσεις και εκτοπίσεις. Τον Απρίλιο του 1944 μετά την απελευθέρωση χρίζεται Πρωθυπουργός, πηγαίνοντας στο Συνέδριο του Λιβάνου και πρωτοστατεί για την Εθνική Ενότητα. Στη συνέχεια αγωνίζεται μέσα στη Βουλή με το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και το 1952 συμμετέχει στις Κεντρώες Κυβερνήσεις με τον Νικόλαο Πλαστήρα και τον Σοφοκλή Βενιζέλο, συνεχίζοντας την Πολιτική του διαδρομή ως συναρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Στις εκλογές του 1961 συμμετέχει ως αρχηγός της Ένωσης Κέντρου και καταγγέλλει τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και την ΕΡΕ για την Βία και Νοθεία και τότε αρχίζει ο Ανένδοτος Αγώνας κατά του παρακράτους και επέρχεται η πτώση της Κυβέρνησης Καραμανλή, οπότε στις εκλογές του 1963 η Ένωση Κέντρου αναδεικνύεται πρώτο Κόμμα και στις εκλογές του Φεβρουαρίου 1964 ο Γέρος της Δημοκρατίας οδηγεί σε συντριπτική Νίκη την Ένωση Κέντρου με ποσοστό 54%.
Η καμαρίλα των ανακτόρων όμως και το κατεστημένο δεν μπορεί να ανεχθεί τη Νίκη του Λαού και τον Λαοπρόβλητο Πρωθυπουργό και δημιουργεί την αποστασία και την πτώση της Νόμιμης Κυβέρνησης του Λαού με πρωταγωνιστές τους Ηλία Τσιριμώκο, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, Γ. Αθανασιάδη – Νόβα, Στέφανο Στεφανόπουλο, Πέτρο Γαρουφαλιά κ.λπ.
Στις εκλογές που είχαν προκηρυχθεί για τον Απρίλιο 1967 και δεν έγιναν λόγω της Δικτατορίας, ο Γεώργιος Παπανδρέου θα ξεπερνούσε το ποσοστό του 60%.
Με την επιβολή της Δικτατορίας συνελήφθη και φυλακίστηκε, αλλά κράτησε τολμηρή στάση και εμψύχωσε το Λαό με το γνωστό Διάγγελμα που διέρρευσε στο εξωτερικό. Τον Οκτώβριο του 1935 με την επιβολή της Δικτατορίας του Μεταξά είχε πει: «Η πάλη του Λαού αρχίζει από την ημέρα της επιβολής της Δουλείας και δεν ημπορεί να λήξει, παρά μόνο με την συντριβήν και τον ενταφιασμόν της τυραννίας».
Ο Γεώργιος Παπανδρέου ήταν μία άσπιλη προσωπικότητα της πολιτικής ζωής, με μεγάλη προσφορά στο Έθνος και στο Λαό μας.
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης, των 55 χρόνων από το θάνατό του αποτίουμε ελάχιστο φόρο τιμής στον Ηγέτη που αναμόρφωσε την Εθνική Παιδεία, στον Λάτρη της Ελευθερίας και στον ανυποχώρητο Υπερασπιστή της Δημοκρατίας και των μεγάλων Αξι