Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απηύθυνε τον ακόλουθο χαιρετισμό σε εκδήλωση που διοργανώθηκε από την παροικία Κυπρίων Βορείου Ελλάδος στη Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Θεσσαλονίκης:
Παναγιώτατε, Κύριε Υπουργέ, Κύριε Περιφερειάρχη, Κύριε Δήμαρχε, Κύριε Στρατηγέ,
Κυρίες και κύριοι, Φίλες και φίλοι,
Με αισθήματα χαράς αλλά και ιδιαίτερης τιμής, βρίσκομαι σήμερα στην ιστορική πόλη της Θεσσαλονίκης, για πρώτη φορά ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, έναν μόνο χρόνο μετά την εκλογή μου. Οι δεσμοί της πατρίδας μου, οι δεσμοί της Κύπρου και του κυπριακού λαού με τη Θεσσαλονίκη, αλλά και την ευρύτερη περιφέρεια της Μακεδονίας είναι, ειδικότερα από την απελευθέρωση της περιοχής το 1912 και 1913, πάρα πολύ ισχυροί. Η παρουσία μου απόψε εδώ σκοπό έχει, ανάμεσα σε άλλα, να δώσει έμφαση σε αυτό το γεγονός, τους ισχυρούς μας δεσμούς, αλλά και να αναγνωρίσει τη συμβολή όλων των Κυπρίων, μόνιμων κατοίκων όπως και των φοιτητών μας, που η ζωντανή και ενεργός τους παρουσία ενισχύει ακόμη περισσότερο τις σχέσεις της Κύπρου με τη Θεσσαλονίκη και ευρύτερα τη Μακεδονία. Βρίσκομαι, λοιπόν, απόψε μαζί σας για να μιλήσουμε για την Κύπρο και τις στενές, τις αδελφικές μας σχέσεις με την Ελλάδα, αλλά και να τιμήσω όλους εσάς που κρατάτε ισχυρούς αυτούς τους δεσμούς, και που με τις δράσεις σας στηρίζετε ουσιαστικά τον αδιάλειπτο αγώνα για την επίλυση του Κυπριακού, για την επανένωση και την απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Κυρίες και κύριοι,
Φέτος είναι μια ιδιαίτερη χρονιά για την Κύπρο, λόγω σημαντικών ιστορικών, θα έλεγα, ορόσημων. Το 2024, όπως πολύ εύστοχα προανέφερε ο κ. Πρέσβης, συμπληρώνονται 50 χρόνια, μισός αιώνας από την παράνομη τουρκική εισβολή. 50 χρόνια κατοχής και διαίρεσης της Κύπρου. 50 χρόνια προσφυγιάς, αγνοουμένων και εγκλωβισμένων. 50 χρόνια κατάφωρης παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σχετικών ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, της Γενικής Συνέλευσης, αλλά και του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. 50 χρόνια, κυρίες και κύριοι, είναι πάρα πολλά. Κάθε μέρα που περνά, δυστυχώς, δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο τις προσπάθειές μας για απελευθέρωση και επανένωση της Κύπρου και του λαού της, αφού η Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς, τόσο σε ρητορικό επίπεδο όσο και στην πράξη, διά της επιβολής νέων τετελεσμένων επί του εδάφους επιδιώκουν την εμπέδωση της διχοτόμησης και της διαίρεσης, τη νομιμοποίηση των επιπτώσεων, των συνεπειών της κατοχής. Σε αυτό το δυσχερές πλαίσιο, στο οποίο καλούμαστε να δράσουμε, είναι σημαντικό να μην χάσουμε την προσήλωσή μας στον στόχο, που δεν είναι τίποτε άλλο από την εξεύρεση συνολικής λύσης του Κυπριακού στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια, μία διεθνή προσωπικότητα, επαναλαμβάνω πάντα σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και φυσικά τις αρχές και αξίες πάνω στις οποίες εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτός, άλλωστε, είναι και ο βασικότερος στόχος και η ύψιστη προτεραιότητα της διακυβέρνησής μου. Από την πρώτη μέρα ανάληψης των καθηκόντων μας εργαζόμαστε εντατικά προς αυτή την κατεύθυνση. Επίκεντρο των προσπαθειών μας, που χαίρομαι να αναφέρω, αναγνωρίζονται από τη διεθνή κοινότητα είναι η άρση του αδιεξόδου και η επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που διακόπηκαν το καλοκαίρι του 2017 στο Crans-Montana. Κι αυτό, κυρίες και κύριοι, είχα την ευκαιρία να μεταφέρω εκ νέου και στην προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, η οποία βρίσκεται στην Κύπρο αυτές τις ημέρες για έναν δεύτερο γύρο επαφών. Ένας διορισμός που κατέστη δυνατός μετά από δικές μας συντονισμένες προσπάθειες και ως αναγνώριση της δικής μας πολιτικής βούλησης για επίλυση του Κυπριακού.
Ευελπιστούμε πραγματικά ότι και η τουρκική πλευρά, παρά τη συνεχιζόμενη περί του αντιθέτου ρητορική και πρακτική, θα επιδείξει επιτέλους βούληση προς την κατεύθυνση της επανέναρξης των συνομιλιών και θα προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Φίλες και φίλοι,
Σε αυτή τη δύσκολη προσπάθεια, η συμβολή και στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης και του ελληνικού λαού παραμένει αταλάντευτη. Θα ήθελα με την αποψινή ευκαιρία να ευχαριστήσω δημόσια τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για την πλήρη σύμπλευση και την ενεργό υποστήριξη των προσπαθειών μας προς επίτευξη των κοινών μας επιδιώξεων.
Λευκωσία και Αθήνα, Αθήνα και Λευκωσία παραμένουν πλήρως συντονισμένες στην προώθηση του στόχου της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων σε όλα τα επίπεδα, σε όλα τα διεθνή φόρα, με προεξάρχον, βεβαίως, το κοινό μας σπίτι, τη μεγάλη ευρωπαϊκή μας οικογένεια.
Πέραν του θλιβερού ορόσημου των 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή, η φετινή χρονιά, κυρίες και κύριοι, περιλαμβάνει ακόμη ένα σημαντικότατο ορόσημο, αυτό της συμπλήρωσης 20 χρόνων από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια εξέλιξη, η σημαντικότερη επιτυχία του κυπριακού λαού από της ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, που δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς τη στήριξη και πάλι της ελληνικής κυβερνήσεως. Η ένταξή μας τον Μάιο του 2004 στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν το επιστέγασμα αριστοτεχνικών, επίμονων και πολύχρονων διπλωματικών χειρισμών και πλήρους συντονισμού Αθηνών και Λευκωσίας. Αναμφίβολα αποτελεί, θέλω να το επαναλάβω, τη σημαντικότερη επιτυχία, έναν ιστορικό σταθμό στη σύγχρονη κυπριακή Ιστορία, ειδικότερα μετά την τραγική εισβολή του 1974.
Κυρίες και κύριοι,
50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή και 20 χρόνια από την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η κατοχή συνεχίζεται και η Λευκωσία παραμένει η τελευταία διαιρεμένη πρωτεύουσα της Ευρώπης. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα δύο σημαντικά ορόσημα, αλλά και την ανάγκη τερματισμού της κατοχής και επανένωση της πατρίδας μας, θέλω να τονίσω τη σημασία της ενεργότερης και πιο πρωταγωνιστικής εμπλοκής της Ευρωπαϊκής Ένωσης τόσο στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού όσο και στο περιεχόμενο μιας ενδεχόμενης λύσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, λαμβάνοντας υπόψη και το πλήρες φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων, δύναται μέσα από την επίλυση του Κυπριακού να μας οδηγήσει σε μια αμοιβαία επωφελή κατάσταση πραγμάτων.
Εξάλλου, η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεχίσει να είναι κράτος μέλος της Ένωσης και μετά τη λύση του Κυπριακού. Συνεπώς, η διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του κυπριακού κράτους επηρεάζει κατ’ επέκταση και την εύρυθμη λειτουργία της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι όπως πολύ πρόσφατα έχει αποδειχθεί, με τον ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα, κάτι που αντικατοπτρίζει και τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της Κυπριακής Δημοκρατίας, του κράτους μέλους που γειτνιάζει με την περιοχή, μια επανενωμένη Κύπρος, κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έχει ουσιαστικά οφέλη και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση και το σύνολο των κρατών.
Θα ήθελα με την ευκαιρία να χαιρετίσω τη στήριξη από πλευράς Βρυξελλών αλλά και άλλων κρατών, των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Ελλάδος, φυσικά, στην πρωτοβουλία μας που πρωτοπαρουσιάσαμε τον Οκτώβριο του 2023 στο Παρίσι, η οποία αποδεικνύει στην πράξη με την έναρξη της υλοποίησής της ότι η μικρή Κύπρος μπορεί να συνδράμει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση μεγάλων περιφερειακών προκλήσεων.
Κυρίες και κύριοι, χαίρομαι απόψε που βλέπω στην αίθουσα αρκετούς συμπατριώτες μου. Χαίρομαι που είναι απόψε μαζί μας. Θα μου επιτρέψετε να απευθύνω λίγα λόγια σε όλους αυτούς.
Φίλες και φίλοι,
Σας ξέρω και με ξέρετε καλά. Ειδικά εσείς, η κοινότητα των Κυπρίων στη Θεσσαλονίκη και τη Βόρειο Ελλάδα. Ξέρω από πρώτο χέρι και εκτιμώ βαθύτατα τους προσωπικούς σας αγώνες για τη δημοκρατία και την ελευθερία της Κύπρου μας. Ξέρω από πρώτο χέρι τις αγωνίες σας για τη συνεχιζόμενη κατοχή από την Τουρκία, το ανεπίλυτο κυπριακό πρόβλημα και τις επιπτώσεις που συνεπάγονται για το μέλλον της χώρας μας και των παιδιών μας.
Πολλοί από εσάς είστε διωγμένοι πρόσφυγες από τον Τούρκο κατακτητή, ως φιλοπρόοδοι νέοι της εποχής δεν είχατε άλλη επιλογή από το να αναζητήσετε πανεπιστημιακή παιδεία σε πόλεις εκτός της Κύπρου, όπως εδώ στη φιλόξενη Θεσσαλονίκη. Μια πόλη που αγαπήσατε και σας αγάπησε, που σας έδωσε πολύτιμα εφόδια για ένα καινούργιο μέλλον με πρόοδο και προκοπή. Ριζώσατε, αντέξετε, δημιουργήσατε τις νέες σας πια εστίες στη Θεσσαλονίκη, στη Θράκη, στη Δράμα, στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Είμαι περήφανος για όλους εσάς. Είμαστε περήφανοι για εσάς και τα επιτεύγματά σας, αλλά πάνω από όλα είμαστε περήφανοι για εσάς γιατί δεν ξεχάσατε ποτέ την ιδιαίτερη μας πατρίδα στον καθημερινό σας αγώνα για προσωπική και επαγγελματική καταξίωση.
Παράλληλα με τον αγώνα της Κύπρου να επουλώσει τις πληγές της εισβολής και να ορθοποδήσει, ειδικότερα στις πρώτες δύσκολες δεκαετίες, φτιάξατε συλλόγους, δημιουργήσατε τοπόσημα, μνημεία και μουσεία, δημιουργήσατε άλση αγνοουμένων και πολλά άλλα για να θυμίζουν σε όλους τις τραγικές πτυχές του κυπριακού δράματος αλλά και τις ιερές παρακαταθήκες της συνέχισης του αγώνα μας.
Κυρίες και κύριοι,
Διάσπαρτοι στα χώματα της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας είναι οι τάφοι των Κυπρίων εθελοντών που έπεσαν για την απελευθέρωση της Μακεδονίας εκατόν δέκα χρόνια πριν. Στη δυτική Θεσσαλονίκη, στους Αμπελόκηπους, βρίσκεται η προτομή του Χριστόδουλου Σώζου, δημάρχου της Λεμεσού, που θυσιάστηκε ηρωικά ως απλός στρατιώτης στους Βαλκανικούς Πολέμους τον Δεκέμβριο του 1912. Μερικές εκατοντάδες μέτρα από τον χώρο που βρισκόμαστε απόψε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, βρίσκονται το μνημείο και η προτομή του ήρωα της ΕΟΚΑ, Κυριάκου Μάτση, που σπούδασε στη Γεωπονική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και έπεσε μαχόμενος στο ηρωικό Δίκωμο της Κερύνειας το 1958. Σε μια πλατεία της ανατολικής Θεσσαλονίκης, στη Νέα Κρήνη, υψώνεται ο ανδριάντας του Μάτση. Την ίδια στιγμή, τα τελευταία χρόνια σε διάφορες πόλεις της Μακεδονίας έχουν μεταφερθεί τα οστά Ελλαδιτών αξιωματικών και οπλιτών που σκοτώθηκαν πολεμώντας για την Κύπρο το 1974 ή που παρέμειναν για πολλά χρόνια αγνοούμενοι. Στο Σιδηρόκαστρο ενταφιάστηκαν τα οστά του ήρωα Γεώργιου Κατσάνη, που σκοτώθηκε στον Πενταδάκτυλο στις 29 Ιουλίου του 1974. Στο Μητρούσι Σερρών, του Αρχιλοχία της ΕΛΔΥΚ, της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου Κωνσταντίνου Κόλιου, στον Άγιο Νικόλαο της Χαλκιδικής του Λοχία Παύλου Παυλούδη. Για να σταθώ μόνο σε τρεις περιπτώσεις από τις πολλές που υπάρχουν.
Και φυσικά δεν μπορώ να μην αναφερθώ απόψε στον Θανάση Ζαφειρίου που έφυγε από τη ζωή πριν οκτώ χρόνια. Έχοντας ζήσει για 42 χρόνια μετά το 1974 τον εφιάλτη της κατάρριψης του μοιραίου Νοράτλας κοντά στη Μακεδονίτισσα, στη Λευκωσία. Ουσιαστικά αποτελούσε ένα από τα πιο δραστήρια μέλη της κυπριακής παροικίας στη Θεσσαλονίκη.
Στην ουσία, κυρίες και κύριοι, οι ακρίτες της Κύπρου πότισαν το δέντρο της λευτεριάς στη Μακεδονία και οι ακρίτες της Μακεδονίας έδωσαν το αίμα τους στην Κύπρο. Οι θυσίες και οι αγώνες τους θα είναι πάντα ο πιο ισχυρός μας δεσμός, ο ομφάλιος λώρος που θα συνδέει την Κύπρο με τη Μακεδονία, τη Θράκη και ολόκληρη την Ελλάδα. Τη σκυτάλη αυτών των αγώνων κρατάτε εδώ και δεκαετίες, κυρίες και κύριοι, για να την περάσετε στα δικά σας παιδιά και στους φοιτητές μας. Θα ξέρετε καλά ότι κανείς μα κανείς δεν περισσεύει σε αυτή την προσπάθεια.
Κυρίες και κύριοι,
Θα ήθελα απόψε να απευθύνω και ένα προσωπικό μήνυμα προς εσάς. Και απευθύνομαι στη σημαντική, την ιστορική κοινότητα των Κυπρίων της Θεσσαλονίκης αλλά και της Βορείου Ελλάδος ευρύτερα. Όπως καλά γνωρίζετε, έχω μια ιδιαίτερη ευαισθησία στα θέματα της διασποράς. Έζησα και μεγάλωσα με τις παροικίες μας στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και την Αθήνα. Πάντα οι συναντήσεις μου μαζί σας χαρακτηρίζονται από ειλικρίνεια και αμεσότητα. Από τα χρόνια της φοιτητικής μου διαδρομής, αλλά και αργότερα ως διπλωμάτης, ως κυβερνητικός εκπρόσωπος, ως Υπουργός Εξωτερικών. Σημαίνει για μένα πολλά και θα ήθελα απόψε δημόσια να σας ευχαριστήσω, η συνεχής υποστήριξη και εμπιστοσύνη σας, της οποίας, επαναλαμβάνω, διαχρονικά ετύγχανα. Σημαίνει για μένα πολλά η αθρόα προσέλευσή σας απόψε, στην αρχή ενός έτους, όπου συμπληρώνονται 50 χρόνια τουρκικής κατοχής, αλλά και αγώνα για αποτίναξη του Τούρκου εισβολέα. Σημαίνει άλλα τόσα, πλέον, για την ενάσκηση των προεδρικών καθηκόντων η συνέχιση της υποστήριξής σας ως ενιαίας κοινότητας Κυπρίων στη Θεσσαλονίκη, στη Μακεδονία, στη Θράκη. Χρειάζεται η Κύπρος, φίλες και φίλοι, στην ενδυνάμωση της φωνής σας, στις πόλεις όπου κατοικείτε, στους συλλόγους τους οποίους εκπροσωπείτε και σας διαβεβαιώ ότι θα παραμείνουμε δίπλα σας.
Σε αυτό το πλαίσιο θα ήθελα απόψε να ανακοινώσω ότι η Κυβέρνηση θα αναλάβει τα έξοδα συντήρησης ενός μνημείου συμβόλου της Κύπρου στη Θεσσαλονίκη, της προτομής του Κυριάκου Μάτση εντός του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διανύουμε, κυρίες και κύριοι, έτος μνήμης και αγώνα και για τον λόγο αυτό δεν ξεχνάμε ούτε τις ρίζες μας, ούτε τα σύμβολα του αγώνα μας. Προχωρούμε λοιπόν άμεσα σε συνεργασία με την Πρυτανεία του Πανεπιστημίου για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος χώρου της προτομής του Κύπριου ήρωα απόφοιτου του Πανεπιστημίου. Να θυμίσουμε πως ήταν ο μοναδικός πτυχιούχος ήρωας της ΕΟΚΑ.
Κύριε Υπουργέ, κύριε Περιφερειάρχα, κύριε Δήμαρχε,
Όπως έχω προαναφέρει, ήμασταν πάντα και παραμένουμε πάντα ευγνώμονες για τη σταθερή, σθεναρή και αταλάντευτη υποστήριξη την οποία λαμβάνουμε ως Κύπρος από την Ελλάδα και φυσικά τον ελληνικό λαό. Ιδιαίτερα εφέτος, λόγω της επετείου των 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή, θέλω να ευχαριστήσω στο πρόσωπό σας τον απλό ελληνικό λαό, τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης, της Μακεδονίας, της Θράκης και όλης της Ελλάδας, για την αμέριστη στήριξη που πρόσφεραν στους Έλληνες και Ελληνίδες της Κύπρου που κατέφυγαν σε αυτά τα χώματα ως κατατρεγμένοι πρόσφυγες το 1974. Είτε επρόκειτο για οικογένειες, είτε για φοιτητές και φοιτήτριες, είτε για δεκάδες Κυπριόπουλα που βρήκαν στέγη και φιλοξενήθηκαν για μήνες στο Παπάφειο Ορφανοτροφείο, στην Παιδούπολη του Ωραιοκάστρου, στο Κολέγιο Ανατόλια, στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή, στη Μικρά.
Απόψε, θέλω να μου επιτρέψετε να σας ευχαριστήσω εκ μέρους τους, εκ μέρους του κυπριακού λαού, με την ευαγγελική ρήση Παναγιώτατε, επείνασα γάρ, και ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με, γυμνός, και περιεβάλετέ με. Σας ευχαριστώ θερμά.
Κυρίες και κύριοι,
Κλείνοντας, θα ήθελα να απευθυνθώ στους φοιτητές και τις φοιτήτριες μας, τη νέα γενιά του τόπου μας, που με χαρά βλέπω απόψε ανάμεσά μας. Έχετε την χαρά και την τιμή να μετέχετε της ελληνικής παιδείας. Μιας παιδείας η οποία έχει διαχρονικά προσφέρει τα μέγιστα στην ανθρωπότητα. Η φοίτησή σας στα υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκά ιδρύματα της Θεσσαλονίκης αλλά και της Ελλάδος ευρύτερα - και με αυτή την ευκαιρία θα ήθελα να εκφράσω εκ μέρους του κυπριακού λαού την απέραντη ευγνωμοσύνη μας προς τις ελληνικές κυβερνήσεις για αυτή την διαχρονική προσφορά- αποτελεί το καλύτερο εχέγγυο για την προσωπική σας πρόοδο και εξέλιξη.
Οι γνώσεις, ικανότητες αλλά κυρίως οι εμπειρίες, που θα αποκομίσετε κατά την εδώ παρουσία σας, θα είναι για σας εφόδια για τη μετέπειτα πορεία σας. Παράλληλα με εσάς όμως θα εξελίσσονται και θα προοδεύουν και οι κοινωνίες μας ευρύτερα. Έχουμε ανάγκη από νέους και νέες που σκέφτονται κριτικά, που αμφισβητούν, που δημιουργούν και που, εν τέλει, μας φέρνουν πιο μπροστά. Αδράξτε λοιπόν την ευκαιρία που σας δίνεται και αποκομίσετε όσα πιο πολλά μπορείτε σε ακαδημαϊκό αλλά και σε προσωπικό επίπεδο. Τόσο για την δική σας προσωπική ανάπτυξη αλλά και την ανάπτυξη της χώρας μας. Μην ξεχνάτε ότι όλοι εσείς είστε το αύριο της Κύπρου μας.
Κυρίες και κύριοι,