με τον Δημοσιογράφο κ. Γ. Πολίτη
στο πλαίσιο της 26ης Τακτικής Γενικής Συνέλευσης
του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ)
Γ. Πολίτης: Θα γίνει μία χαλαρή συζήτηση αλλά θα υπάρξουν απαντήσεις. Θα είναι συζήτηση επί της ουσίας για όλα τα θέματα που σας απασχολούν.
Επειδή ασχολούμαι με την πολιτική, λέτε: «Τι θέλει η αλεπού στο παζάρι;» Να ξέρετε ότι έχω δεχθεί φροντιστήρια επί 3 συναπτά έτη. Ξέρω τα πάντα για τον τουρισμό και δάσκαλός μου είναι ο κύριος Ανδρεάδης, ο οποίος είναι προσωπικός μου φίλος. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
Κύριε Πρόεδρε καλή σας μέρα.
Κ. Μητσοτάκης: Καλημέρα.
Γ. Πολίτης: Τα τελευταία χρόνια ο τουρισμός έχει απογειωθεί. Πιστεύετε ότι η Κυβέρνηση δεν έκανε τίποτε γι’ αυτό και είναι αποτέλεσμα μιας συγκυρίας, επειδή οι γείτονές μας δεν πάνε καλά και επειδή η Ελλάδα είναι πανέμορφη και όλο περισσότεροι την ανακαλύπτουν; Η Κυβέρνηση δεν έχει βάλει ένα πετραδάκι σε όλη αυτήν την αύξηση;
Κ. Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς, θέλω να εκφράσω τη χαρά μου που -για άλλη μια φορά κύριε Πρόεδρε- που μου δίνεται η δυνατότητα να παρευρεθώ στην Ετήσια Γενική Συνέλευση του ΣΕΤΕ, σε έναν χώρο, τον οποίο θεωρώ εξαιρετικά οικείο. Να σας συγχαρώ για τη δουλειά την οποία έχετε κάνει αυτόν τον πρώτο χρόνο, η οποία βέβαια πατάει πάνω σε πολύ στέρεα θεμέλια.
Να σας συγχαρώ και για την ερευνητική δουλειά την οποία κάνετε ως ΣΕΤΕ, τροφοδοτώντας και εμάς τους πολιτικούς, με εξαιρετικά χρήσιμα στοιχεία. Και να ξεκινήσω και εγώ εκφράζοντας δημόσια τη βαθιά μου θλίψη και τα ειλικρινά μου συλλυπητήρια για τον θάνατο του Θόδωρου Βασιλάκη, ενός ανθρώπου που -πέραν του ότι τον γνώριζα προσωπικά- τον εκτιμούσα και τον σεβόμουν πάρα πολύ.
Ήταν ένας επιχειρηματίας ο οποίος άφησε το αποτύπωμά του στον ελληνικό τουρισμό αλλά κυρίως ένας άνθρωπος με αξίες, με οράματα, ο οποίος απέδειξε ότι με σκληρή δουλειά, με σχέδιο, με πρόγραμμα δεν υπάρχει όριο στις φιλοδοξίες, τις οποίες μπορεί να θέτει κανείς για τον ίδιο, για την επιχείρησή του, για τους εργαζομένους του, τους οποίους πάντα φρόντιζε και είχε ως πρώτο του μέλημα.
Το λέω αυτό διότι και οι στόχοι του ελληνικού τουρισμού πρέπει να είναι εξαιρετικά φιλόδοξοι. Δεν είμαι εδώ κύριε Πολίτη, για να κάνω μηδενιστική αντιπολίτευση. Είμαι πρωτίστως εδώ για να μιλήσω για το μέλλον. Για τις προκλήσεις και για το σχέδιο το οποίο πρέπει να έχουμε για να συνδιαμορφώσουμε από κοινού το μέλλον του ελληνικού τουρισμού.
Τα τελευταία τρία χρόνια, πράγματι, υπήρξαν σημαντικές βελτιώσεις στην απόδοση του τουρισμού, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στον ίδιο τον τουριστικό κλάδο. Οφείλονται σε μία διεθνή ευνοϊκή γεωπολιτική συγκυρία, η οποία όμως δεν θα κρατήσει για πάντα και αυτό είναι κάτι το οποίο θέλω να συζητήσουμε και στη συνέχεια. Και νομίζω ότι πολύ λίγο οφείλεται στη συνολική πολιτική παρέμβαση της Κυβέρνησης. Διότι ο κλάδος του τουρισμού είναι και αυτός θύμα μίας πολιτικής η οποία υπερφορολογεί σήμερα την παραγωγική οικονομία και στερείται ουσιαστικά μακροχρόνιου σχεδίου για το πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε πραγματική ανάπτυξη στη χώρα.
Αναφέρω μόνο δύο παραδείγματα για να υποστηρίξω αυτό το οποίο λέω. Την αύξηση του φόρου στα κέρδη των επιχειρήσεων, από το 26% στο 29%, την αύξηση της προκαταβολής και την επιβολή του τέλους διανυκτέρευσης στον τουρισμό, από την 1/1/2018.
Αλλά και την απουσία ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τον τουρισμό -κάτι το οποίο γνωρίζω πολύ καλά πόσο σας προβληματίζει- που μπορεί μεν να είναι αποτέλεσμα κάποιων δικαστικών αποφάσεων, όμως ουσιαστικά η Κυβέρνηση δεν έχει κάνει τίποτα για να μπορέσει να αντιστρέψει αυτήν την αρνητική πραγματικότητα.
Με το να ερχόμαστε και να παρουσιαζόμαστε ως χώρα, απλά στις τουριστικές εκθέσεις και να δίνουμε το φυσικό μας παρόν, δεν χαράσσουμε ουσιαστική τουριστική πολιτική. Άρα, νομίζω ότι τα θετικά οφέλη, τα οποία έχετε εντοπίσει και εσείς, ως προς τον τουρισμό, οφείλονται πρωτίστως στη δράση των ανθρώπων του τουρισμού. Δευτερευόντως στις θετικές γεωπολιτικές συγκυρίες και πολύ λιγότερο στην πολιτική της Κυβέρνησης.
Γ. Πολίτης: Ξέρετε, κατάγομαι από ένα μέρος, και μου αρέσουν οι προσωπικές ιστορίες, που, όπως είπε ο Πρόεδρος, ζει κυρίως από την τουρισμό. Είμαι από τη Λευκάδα, από το Μεγανήσι. Εκεί όλοι πια ζούμε από τον τουρισμό. Βλέπουμε, όμως, ότι ενώ κάθε χρόνο αυξάνεται ο κόσμος, οι υποδομές γίνονται όλο και χειρότερες, γιατί δεν γίνεται τίποτα καινούριο στις υποδομές. Και ταυτόχρονα, η γκρίνια είναι καθημερινή για την υψηλή φορολόγηση.
Και επειδή αυτό που πουλάμε έξω είναι τελικά η διανυκτέρευση, δεν είμαστε πια καθόλου ανταγωνιστικοί από άλλους που κάνουν εξίσου καλά τη δουλειά μ’ εμάς, όπως οι Ισπανοί.
Όπως χαρακτηριστικά μας είπε ο εκπρόσωπος, κύριε Πρόεδρε, μιας μεγάλης Δανέζικης εταιρείας που εκμεταλλεύεται τη Λευκάδα: «Παιδιά, προσέξτε, έτσι και φτιαχτεί λίγο η Τουρκία, θα σας πάω 20%-30% κάτω. Και μ’ αυτόν τον φόρο που έχετε, δε θα αντέξετε».
Μ’ αυτό κάτι πρέπει να γίνει άμεσα, κύριε Πρόεδρε.
Κ. Μητσοτάκης: Έχω θέσει τη μείωση των φορολογικών συντελεστών στο επίκεντρο της πολιτικής μας πρότασης. Το κάνω, διότι πιστεύω ακράδαντα ότι το σημερινό μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής, όπως έχει διαμορφωθεί από τη σημερινή Κυβέρνηση, είναι εσφαλμένο.
Είναι ένα μείγμα, το οποίο υπερφορολογεί την παραγωγική Ελλάδα. Τιμωρεί τους συνεπείς φορολογούμενους, επιβραβεύει τους ασυνεπείς φοροφυγάδες. Δημιουργεί πολύ μεγαλύτερα πλεονάσματα από αυτά τα οποία μας ζητούσαν οι πιστωτές μας, τα οποία στη συνέχεια αναδιανέμονται με πελατειακά κριτήρια εξακολουθώντας να συντηρούν ένα Δημόσιο, το οποίο παραμένει μεγαλύτερο από ό,τι χρειάζεται και σίγουρα πολύ πιο αναποτελεσματικό από ό,τι πρέπει.
Έχουμε περιθώρια, την επόμενη μέρα, να μειώσουμε φορολογικούς συντελεστές. Τι θα κάνουμε, λοιπόν, για να είμαστε συγκεκριμένοι: Μείωση του φόρου των επιχειρήσεων στο 20%, εντός μίας διετίας. Μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30%, εντός μίας διετίας. Άμεση μείωση του φόρου στα μερίσματα, στο 5%, κάτι το οποίο ενδιαφέρει ιδιαίτερα, όχι απλά τις μεγάλες, αλλά κυρίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Έχουμε δεσμευτεί να το εξετάσουμε, κι εφόσον έχουμε το δημοσιονομικό περιθώριο, να δούμε τα αποτελέσματα του ειδικού πρόσθετου φόρου του τέλους διανυκτέρευσης. Και έχουμε δεσμευτεί ότι κι αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να επανεξεταστεί.
Γ. Πολίτης: Μπορεί και να καταργηθεί. Συγγνώμη που διακόπτω.
Κ. Μητσοτάκης: Μπορεί και να καταργηθεί, εφόσον έχουμε τα δημοσιονομικά περιθώρια. Όμως, θέλω να είμαι απολύτως σαφής και ως προς τους έμμεσους φόρους. Κοίταζα λίγο τη σύγκριση των συντελεστών Φ.Π.Α., σε σχέση με τους βασικούς ανταγωνιστές μας.
Και έχω σημειώσει εδώ τα εξής στοιχεία: Κροατία και Ιταλία, ενιαίος συντελεστής, μειωμένος, για εστίαση και διαμονή, στο 10%. Ισπανία, ενιαίος συντελεστής διαμονής και εστίασης, στο 13%. Κύπρος, στο 9%. Η μόνη χώρα η οποία διαφοροποιείται ως προς την εστίαση και τη διαμονή είναι η Τουρκία.
Τι πρέπει να κάνουμε; Ο Φ.Π.Α. στην εστίαση πρέπει να επιστρέψει άμεσα στον χαμηλό συντελεστή. Το κάναμε, ως Κυβέρνηση το 2013, μονομερώς, θέλω να θυμίσω. Τα δε δημοσιονομικά αποτελέσματα ήταν πολύ λιγότερο αρνητικά από αυτά τα οποία προέβλεπε η Τρόικα. Και εκτιμώ ότι και τώρα, εφόσον γίνει, το δημοσιονομικό αποτύπωμα αυτής της μείωσης θα είναι απολύτως διαχειρίσιμο. Θα βελτιωθεί η φορολογική συμμόρφωση, σε συνδυασμό με μια επιθετική πολιτική -την οποία ούτως ή αλλιώς σχεδιάζουμε σε συνεργασία με τις τράπεζες- για σημαντική διείσδυση των ηλεκτρονικών πληρωμών. Πιστεύουμε ότι είναι ένα μέτρο το οποίο θα δώσει μια αυτόματη ανακούφιση στο ίδιο το τουριστικό προϊόν και δεν θα έχει ουσιαστικό αρνητικό δημοσιονομικό αποτύπωμα όπως δεν είχε, θέλω να το τονίσω αυτό, το ’13 και το ’14 όταν το επιβάλλαμε.
Γ. Πολίτης: Κύριε Πρόεδρε, θα πάμε στο 13% σε όλα δηλαδή;
Κ. Μητσοτάκης: Στην εστίαση.
Γ. Πολίτης: Στην εστίαση.
Κ. Μητσοτάκης: Και ο τελικός μας προγραμματισμός αφορά δυο ενιαίους συντελεστές Φ.Π.Α. 22% και 11%.
Γ. Πολίτης: Στο 11% θέλω να σταθούμε.
Κ. Μητσοτάκης: Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε άμεσα. Θα έρθει σε δεύτερο στάδιο, αλλά η τελική στοχοθεσία θα είναι να έχουμε δυο φορολογικούς συντελεστές στο Φ.Π.Α. στο 22% και στο 11%.
Άμεσα, όμως, αυτό το οποίο μπορούμε να κάνουμε είναι να επαναφέρουμε την εστίαση εκεί που την αφήσαμε.
Γ. Πολίτης: Το 11% ωστόσο είναι είδηση κύριε Πρόεδρε. Γιατί μας βάζει στο χάρτη των ανταγωνιστών μας, μας βάζει δίπλα.
Κ. Μητσοτάκης: Δεν είναι κάτι που δεν έχω ξαναπεί κύριε Πολίτη. Θέλω να θυμίσω ότι και στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης όταν περιέγραψα μακροχρόνια την εξέλιξη της φορολογικής πολιτικής είπα ότι ο τελικός μας στόχος είναι να έχουμε δυο συντελεστές 22% και 11%. Ενιαία το τουριστικό πακέτο, δηλαδή εστίαση και διαμονή, να είναι στο 11%.
Αυτός είναι ο τελικός μας στόχος, δεν μπορούμε να το κάνουμε άμεσα, θέλω να είμαι απολύτως ειλικρινής.
Γ. Πολίτης: Μπορούμε να το βάλουμε σε ορίζοντα διετίας πάντως;
Κ. Μητσοτάκης: Είναι κάτι που θα το εξετάσουμε ανάλογα με την δημοσιονομική επίδοση της οικονομίας, ανάλογα με τις δυνατότητές μας. Αυτό το οποίο μπορούμε να κάνουμε άμεσα είναι να επαναφέρουμε τον Φ.Π.Α. στην εστίαση εκεί που βρισκόταν.
Γ. Πολίτης: Πάντως, κύριε Πρόεδρε, όχι μόνο για τον τουρισμό, γενικά πιστεύετε ότι οι μικρότεροι φόροι θα αυξήσουν τα έσοδα του κράτους; Αυτή η πίστη σας είναι βέβαιη;
Κ. Μητσοτάκης: Οι μικρότεροι φόροι αυτή τη στιγμή είναι συνθήκη επιβίωσης για την ελληνική οικονομία. Οι μικρότεροι φόροι δεν αυξάνουν αυτόματα τα έσοδα του Κράτους, ειδικά αν μιλάμε για φόρους με μεγάλη εισπραξιμότητα όπως είναι ο ΕΝΦΙΑ.
Δημιουργούν, όμως, αναπτυξιακή δυναμική ώστε το Κράτος να μπορεί στη συνέχεια να εισπράττει περισσότερους φόρους από μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα.
Και κάτι ακόμα στο οποίο επιμένω πολύ: βελτιώνουν τη φορολογική συμμόρφωση. Είχα την ευκαιρία να μιλήσω πριν από δυο μέρες στο Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών και να καταθέσω μια ειλικρινή συμφωνία αλήθειας την οποία θέλω να συνυπογράψω με την επιχειρηματική κοινότητα της χώρας. Και την οποία συμμερίζομαι και μαζί σας διότι είστε κεντρικός πυλώνας της επιχειρηματικής κοινότητας της χώρας.
Θα μειώσω φόρους και εισφορές, θα συζητήσουμε στη συνέχεια για το πώς θα διευκολύνω το αδειοδοτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον, θα διευκολύνω τη ρευστότητα, θα βελτιώσω, με άλλα λόγια, όλους τους συντελεστές αυτού που αποκαλούμε doing business στη χώρα, το πώς ασκεί κανείς επιχειρηματική δραστηριότητα.
Τι περιμένω από εσάς; Να είστε απολύτως συνεπείς στις φορολογικές σας υποχρεώσεις. Να είστε διαθέσιμοι να επενδύσετε σημαντικούς πόρους στην τουριστική ανάπτυξη -θα μιλήσουμε στη συνέχεια και για το πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη φορολογία ως κίνητρο για να μπορούμε να δρομολογούμε επενδύσεις-, να φροντίζετε τους εργαζόμενούς σας. Και χαίρομαι που στον κλάδο του τουρισμού υπάρχει, όχι απλά εργασιακή ειρήνη, αλλά καλή συνεργασία μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Πρέπει, όμως, να πάμε και ένα βήμα παραπέρα για το πώς οι επιχειρήσεις θα κάνουν τους εργαζόμενους πραγματικούς συμμέτοχους στην επιχειρηματική επιτυχία.
Θα φροντίζετε το περιβάλλον, κάτι πάρα πολύ σημαντικό για την διατηρησιμότητα του τουριστικού μας προϊόντος, το οποίο έρχεται και συνδέεται και με τον χωροταξικό σχεδιασμό και με τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την ανάπτυξη στη χώρα.
Και βέβαια, θα είστε πιο θαρραλέοι σε δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης διότι σήμερα δεν νοείται επιχειρηματική δράση η οποία δεν επιστρέφει κάτι από τα επιχειρηματικά κέρδη είτε στην τοπική κοινωνία είτε στη χώρα συνολικά.
Αυτή λοιπόν είναι μια ειλικρινής συμφωνία η οποία πιστεύω ότι μπορεί να τηρηθεί και από τις δυο πλευρές, και από το Κράτος και από την επιχειρηματική κοινότητα, και είναι μια συμφωνία win-win. Είναι μια συμφωνία που πιστεύω ότι θα την αγκαλιάσει η επιχειρηματική κοινότητα, θα δρομολογήσει επενδύσεις, θα δημιουργήσει θέσεις απασχόλησης, θα δημιουργήσει νέο πλούτο.
Και είμαι απολύτως αποφασισμένος να κάνω εγώ το πρώτο βήμα, να δώσω τα πρώτα δείγματα γραφής και να τηρήσω την πλευρά της συμφωνίας που αφορά το Κράτος και την Κυβέρνηση.
Γ. Πολίτης: Κύριε Πρόεδρε, εάν θεωρήσουμε ότι η δέσμευσή σας για τους φόρους είναι δεδομένη, δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Και πάλι θα πω ένα μικρό παράδειγμα.
Στην πατρίδα μου ένας μακρινός μου ανιψιός επιχείρησε να κάνει το σπίτι του ξενώνα. Το πατρικό του σπίτι 200 ετών. Του είπαν ότι σε 20 μέρες ξεμπερδεύει.
Εφτά μήνες του πήρε η γραφειοκρατία για να κάνει ένα παραδοσιακό σπίτι ξενώνα. Φανταστείτε, λοιπόν, οι άνθρωποι που είναι εδώ να κάνουν μία επένδυση -και επειδή έχουμε πολλά παραδείγματα από το παρελθόν μεγάλης ταλαιπωρίας, μεγάλης σπατάλης και δαπάνης του χρόνου που χρειάστηκε για να γίνει η επιχείρηση- έχετε να μας πείτε κάτι δραστικό για αυτή τη μάστιγα;
Γιατί ακούμε τον εκάστοτε Αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης να δεσμεύεται ότι θα τελειώσει με αυτή τη γάγγραινα του Κράτους, όμως είμαστε πάλι αντιμέτωποι με τη γραφειοκρατία.
Κ. Μητσοτάκης: Έχουμε καταθέσει πολύ συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς αντιλαμβανόμαστε την απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας. Είναι μία αρκετά λεπτομερής άσκηση και την απόδειξη θα πρέπει να τη δει κανείς στην πράξη.
Όμως, για να μιλήσουμε ουσιαστικά για γραφειοκρατία και περίπλοκες αδειοδοτικές διαδικασίες στον τουρισμό, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα στο οποίο αναφέρθηκα πριν, που αφορά το χωροταξικό σχεδιασμό.
Αν δεν μπορεί κανείς να ξέρει που θα χτίσει, τι θα χτίσει και με τι όρους θα χτίσει, θα βρίσκεται μονίμως εγκλωβισμένος στα γρανάζια μιας γραφειοκρατίας. Εξαρτημένος από περιφερειακά χωροταξικά σχέδια, τα οποία σήμερα είναι εμφανώς ανεπαρκή, ως προς τις προβλέψεις που κάνουν για την τουριστική ανάπτυξη.
Άρα, για εμάς αυτή είναι απόλυτη προτεραιότητα: Ένα σύγχρονο χωροταξικό σχέδιο, το οποίο θα ισορροπεί -νομίζω ότι έχουμε τη δυνατότητα να το κάνουμε- μεταξύ της προστασίας του περιβάλλοντος και μίας τουριστικής ανάπτυξης, η οποία θα σέβεται το περιβάλλον και θα είναι συμβατή με το που πηγαίνει το τουριστικό προϊόν σήμερα. Ειδικά το τουριστικό προϊόν της υψηλής προστιθέμενης αξίας είναι κατ’ εξοχήν ένα τουριστικό προϊόν το οποίο πρέπει να αναπτύσσεται σε σεβασμό με το περιβάλλον. Και εκεί είμαι διατεθειμένος να συζητήσω με τον κλάδο του τουρισμού με έξυπνες ιδέες για το πώς μπορούμε να πετύχουμε λύσεις που θα βοηθήσουν την ενεργειακή αναβάθμιση υφιστάμενων τουριστικών και ξενοδοχειακών μονάδων. Με αντάλλαγμα μικρές αυξήσεις στο συντελεστή δόμησης, ειδικά όσον αφορά τους κοινόχρηστους χώρους, έτσι ώστε να μπορέσουμε να δώσουμε ένα πρόσθετο κίνητρο σε ξενοδοχεία, για να πετύχουν ουσιαστική περιβαλλοντική αναβάθμιση και να μπουν στον κόπο να κάνουν αυτήν την επένδυση.
Διότι όπως γνωρίζετε, έχουμε και ένα ξενοδοχειακό στοκ, το οποίο χρήζει εκσυγχρονισμού. Έχουμε μεγάλα ζητήματα με την κλιματική αλλαγή, τα οποία θα πρέπει να τα δούμε σε μακροχρόνια βάση. Διότι θα απασχολήσουν άμεσα το τουριστικό μας προϊόν, αν σκεφτούμε ότι μπορεί σε 20 – 30 χρόνια πολλές από τις παραλίες μας απλά να μην υπάρχουν, διότι θα έχουνε εξαφανιστεί από την άνοδο της στάθμης των υδάτων ή από τη διάβρωση των παραλιών.
Δεν μπορούμε μακροχρόνια να είμαστε αδιάφοροι σε αυτές τις πρακτικές, αλλά μπορούμε να σκεφτούμε λύσεις, που όχι απλά δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον, αλλά που το συνολικό περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα θα είναι θετικό. Τις λύσεις αυτές θα τις αγκαλιάσει ο κλάδος του τουρισμού και θα μπορέσουμε να πετύχουμε σημαντικές επενδύσεις ενεργειακού εκσυγχρονισμού υφιστάμενων τουριστικών μονάδων, με λελογισμένες αυξήσεις στο συντελεστή, ειδικά για τους κοινόχρηστους χώρους, για να μπορέσουμε να καλύψουμε και τις ανάγκες του τουριστικού προϊόντος.
Γ. Πολίτης: Μιλάτε για επενδύσεις κύριε Πρόεδρε. Όμως έχουμε γίνει περίγελος στη Διεθνή Κοινότητα με αυτή τη διαβόητη επένδυση του Ελληνικού. Όλο ξεκινάει και όλο κάπου σκοντάφτει, ενώ τα μεγέθη του οφέλους της ελληνικής οικονομίας είναι προφανή και πολλαπλάσια. Θα κάνετε κάτι δραστικό εάν εκλεγείτε, για να ξεκινήσει άμεσα αυτό, όχι μόνο για λόγους οικονομικούς αλλά και για λόγους συμβολικούς;
Κ. Μητσοτάκης: Μεγάλες συμβολικές επενδύσεις έχουν ιδιαίτερη σημασία για την αλλαγή της εικόνας της χώρας. Πράγματι, το Ελληνικό είναι μία εμβληματική επένδυση μεικτής χρήσης.
Θα αναβαθμίσει συνολικά την Αττική και θα στείλει και ένα σημαντικό μήνυμα στο εξωτερικό, ότι αν κάποιος θέλει να κάνει μια μεγάλη επένδυση στην Ελλάδα, δεν πρέπει να ταλαιπωρείται χρόνια ή και δεκαετίες για να μπορέσει να τη φέρει εις πέρας.
Το Ελληνικό θα προχωρήσει και θα γίνει. Και θα γίνει, διότι απλά θα υπάρχει η απόλυτη πολιτική βούληση της επόμενης Κυβέρνησης να το υλοποιήσει.
Διότι σήμερα η μισή Κυβέρνηση μπορεί να θέλει να γίνει αυτή η επένδυση και η άλλη μισή να μη θέλει. Τέτοιους είδους διαφοροποιήσεις στην επόμενη Κυβέρνηση, εφόσον μας εμπιστευθεί ο ελληνικός λαός, δεν πρόκειται να υπάρχουν. Η έμφαση που θα δίνεται στην προσέλκυση, στην υλοποίηση επενδύσεων και στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, θα είναι απόλυτη, αδιαμφισβήτητη και μη διαπραγματεύσιμη.
Και φυσικά, αυτό θα εκφραστεί και στο Ελληνικό, αλλά όχι μόνο στο Ελληνικό. Χαίρομαι ιδιαίτερα που βλέπω ότι το τουριστικό προϊόν της Αθήνας, της Αττικής συνολικά, αναβαθμίζεται σημαντικά. Και πιστεύω ότι πράγματι, σε 3-4 χρόνια από τώρα, εφόσον ολοκληρωθούν επενδύσεις, οι οποίες ήδη δρομολογούνται, θα μιλάμε για μία άλλη πόλη. Μια πόλη, η οποία θα μπορεί να προσφέρει, ως αυτόνομος προορισμός, τελείως διαφορετικού επιπέδου τουριστικές υπηρεσίες, από αυτές που προσέφερε μέχρι σήμερα.
Θα ανοίξει ξανά η Αθήνα προς τη θάλασσα, θα εκμεταλλευτούμε πλήρως τις δυνατότητες του παραλιακού μετώπου. Θα μιλάμε για μία διαφορετική πόλη από αυτήν που βλέπουμε σήμερα.
Και βέβαια, αυτό πρέπει να αφορά συνολικά όχι μόνο την Αθήνα, αλλά και άλλες πόλεις και τη Θεσσαλονίκη, η οποία πρέπει να προχωρήσει με την αναβάθμιση του αεροδρομίου, καθώς και με τα μεγάλα έργα υποδομής. Αντίστοιχα, όμως, και μικρότερες πόλεις, οι οποίες εκμεταλλευόμενες απευθείας αεροπορικές συνδέσεις και την αναβάθμιση των Περιφερειακών αεροδρομίων, θα μπορούν να γίνουν προορισμοί για city breaks όλον τον χρόνο. Διότι η διεύρυνση της τουριστικής περιόδου -κάτι το οποίο συζητάμε και συζητάτε συνέχεια- είναι πια μη διαπραγματεύσιμη συνθήκη, για να μπορέσει να διακριθεί ο ελληνικός τουρισμός και να πατήσει στα πόδια του σε βάθος χρόνου.
Και για μένα, ο καλύτερος τρόπος για να το κάνει κανείς αυτό -το είχα αναφέρει και πέρυσι στην ομιλία μου και για μένα αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα- είναι η σύνδεση του τουρισμού με τον πολιτισμό.
Αν δείτε συνολικά τους αριθμούς των επισκεπτών στα ελληνικά μουσεία και κάνετε τη σύγκριση με το συνολικό αριθμό των επισκεπτών που έρχονται στην Ελλάδα, θα διαπιστώσετε ότι η Ελλάδα παραμένει ένας καλοκαιρινός προορισμός ήλιου και θάλασσας. Όταν έχουμε αυτόν τον πολιτιστικό πλούτο, αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να αλλάξει.
Δε λέω ότι θα εγκαταλείψουμε το βασικό μας προϊόν. Αλλά η σύνδεση του τουρισμού με τον πολιτισμό και η ανάδειξη της Ελλάδας ως ενός πολιτιστικού προορισμού που θα μπορεί να την επισκέπτεται κανείς ανεξάρτητα από την καλοκαιρινή περίοδο, θα διευκολύνει πολύ στο να μπορέσουμε να κάνουμε τον τουρισμό μας λιγότερο εποχικό και θα μας ανοίξει τελείως καινούριες αγορές.
Και πρέπει να ξέρουμε, επίσης, ότι υπάρχουν μεγάλες αγορές, όπως οι αγορές της Κίνας, ή οι αγορές της Ινδίας ή της Ιαπωνίας, που δεν ενδιαφέρονται τόσο για το προϊόν ήλιος και θάλασσα, αλλά ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για το πολιτιστικό μας προϊόν.
Άρα, το πώς θα κάνουμε αυτήν τη σύνδεση, πώς θα εμπλέξουμε περισσότερο τον ιδιωτικό τομέα και σε ζητήματα που αφορούν την πολιτιστική διαχείριση -αναφέρω συχνά το παράδειγμα του ηλεκτρονικού εισιτηρίου για τους αρχαιολογικούς χώρους, είναι αδιανόητο ότι το έργο αυτό ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί- είναι ζητήματα τα οποία θα πρέπει να τα δούμε από κοινού. Και θα πρέπει, κατά την άποψή μου, να συνδέονται και με κάποια εμβληματικά έργα ανάδειξης του πολιτιστικού μας προϊόντος. Με σημαντικότερο το έργο αυτό της δραστικής αναβάθμισης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, το οποίο αποτελεί για μένα ένα έργο - σημαία για το κέντρο της Αθήνας. Το Αρχαιολογικό Μουσείο έχει μια από τις σημαντικότερες συλλογές στον κόσμο και πρέπει να αποκτήσει τη δυναμική που πραγματικά του αρμόζει. Με διπλασιασμό των εκθεσιακών του χώρων, με διαχείριση του κτηρίου του Πολυτεχνείου και με μία συνολική αναβάθμιση της περιοχής, ώστε η αναβάθμιση του Αρχαιολογικού Μουσείου να αποτελέσει και μία ευκαιρία μεγάλης αστικής ανάπλασης για το κέντρο της Αθήνας. Αν συζητούμε, δηλαδή, για ένα έργο πιλότο, φάρο για μένα, για την επόμενη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, στον τομέα του πολιτισμού, αυτό είναι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Γ. Πολίτης: Κύριε Πρόεδρε, με πήγατε σ’ ένα θέμα επίμαχο. Εάν περπατήσουμε τώρα μαζί στο κέντρο της Αθήνας και φαντάζομαι ότι το έχετε κάνει, γιατί δεν είστε κλεισμένος στη γυάλα, είστε άνθρωπος που κινείται και περπατάτε, θα δείτε έξω από κάθε παλιό ή λιγότερο παλιό κτήριο να γίνονται δουλειές.
Ένα-δυο διαμερίσματα κάθε κτηρίου κάθε βδομάδα γίνονται Airbnb. Αυτό το εγχείρημα ξεκίνησε κάποτε ρομαντικά στην Ευρώπη. Τώρα, όμως, είναι ευχή και κατάρα. Μπορεί να γίνει μάστιγα για τον τουρισμό, όχι μόνο τους επιχειρηματίες που είναι σήμερα εδώ και επενδύουν, να τους φέρει σε πολύ δύσκολη θέση. Αλλά στο τέλος εάν αυτά τα καταλύματα δεν πληρούν και τις προϋποθέσεις και την ασφάλεια -που πολλά δεν τα πληρούν- να είναι και δυσφήμιση.
Και στο κάτω-κάτω της γραφής και από αυτό το Κράτος τι εισπράττει; Πόσοι πληρώνουν φόρους από αυτές τις ενοικιάσεις; Αυτό είναι ένα θέμα που θέλει βαθιά έρευνα και θέλει κανόνες.
Κ. Μητσοτάκης: Και δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Αφορά όλο τον κόσμο, αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση και βέβαια είναι μια τάση η οποία δεν θα αντιστραφεί.
Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και να ξέρουμε τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Αυτό που αποκαλούμε sharing economy είναι εδώ και είναι εδώ για να μείνει.
Αλλά θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όλοι με ίσους κανόνες. Έχουμε κάνει συζητήσεις με τον ΣΕΤΕ και πιστεύω ότι μπορούμε να βρούμε ένα πλαίσιο φορολόγησης και ρύθμισης αυτής της δραστηριότητας που θα εξασφαλίζει ότι δεν θα έχει ιδιαίτερα προνομιακή μεταχείριση έναντι των επαγγελματιών του τουρισμού.
Είναι κάτι το οποίο πρέπει να κάνουμε και θα το κάνουμε. Και είμαστε πάντα διατεθειμένοι να συζητήσουμε με τους φορείς του τουρισμού και τις λεπτομέρειες αυτής της ρύθμισης. Αλλά δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε. Είναι μια πραγματικότητα η οποία συμπληρώνει σήμερα το τουριστικό μας προϊόν. Δημιουργεί ή δίνει δυνατότητες σε ανθρώπους να επενδύσουν στα ακίνητά τους, κάτι το οποίο είναι σημαντικό για τη συνολική οικονομική δραστηριότητα.
Εμείς μάλιστα προτιθέμεθα, στα πλαίσια της συνολικής αναβάθμισης του κτιριακού αποθέματος της χώρας, ασχέτως αν κάποιος θέλει ή όχι να νοικιάσει το σπίτι του, να δώσουμε γενναία φορολογικά κίνητρα ώστε οι ιδιώτες -οι οποίοι έχουν την ταμειακή δυνατότητα- να μπορούν να έχουν έκπτωση φόρου εάν αναβαθμίσουν ενεργειακά τα κτίρια τους έτσι ώστε και ένα μεγάλο κομμάτι της επισκευαστικής διαδικασίας να φύγει από τη μαύρη οικονομία και να αποτυπωθεί οικονομικά ώστε να εισπράξουμε και φόρους από εκείνη την πλευρά.
Είναι κάτι το οποίο πρέπει να το κάνουμε ούτως ή αλλιώς. Έχουμε το παλαιότερο κτιριακό απόθεμα σήμερα στην Ευρώπη. Τα κτίρια μας σε λίγο θα αρχίσουν να καταρρέουν και φυσικά αυτό δημιουργεί και πολύ σημαντικές επιβαρύνσεις σημαντικά στο περιβάλλον.
Άρα ένα νέο απλό κατανοητό πλαίσιο φορολόγησης και ρύθμισης της δραστηριότητας των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι κάτι το οποίο πρέπει να συζητήσουμε με ειλικρίνεια με τον κλάδο του τουρισμού.
Γ. Πολίτης: Κύριε Πρόεδρε, έχω δυο ερωτήματα ακόμη. Επειδή τα τελευταία χρόνια -θα το ακούτε και εσείς ιδιαίτερα όταν πηγαίνετε στην επαρχία- λέγεται: «έλα μωρέ η Ελλάδα έχει τουρισμό, να μην φοβόμαστε τίποτα». Είναι αρκετή η δραστηριότητα του τουρισμού, όσο καλά και αν πάει και ακόμη κι αν δεν υπάρξει διόρθωση, μείωση τα επόμενα χρόνια, αν συνεχιστεί άνοδος κάθε χρόνο, είναι αρκετός ο τουρισμός για να πάρει μπροστά η οικονομία; Ή πρέπει να πούμε στον κόσμο ότι και κάτι άλλο χρειάζεται παράλληλα με αυτό;
Κ. Μητσοτάκης: Η απάντηση είναι ότι ο τουρισμός είναι αναγκαίος, αλλά όχι ικανός. Αλλά είναι ο κλάδος ο οποίος συνεισφέρει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στο Α.Ε.Π. της χώρας. Όπως, δε, αναφέρθηκε και από τον πρόεδρο, υπάρχουν τρεις περιφέρειες της χώρας που είναι απολύτως εξαρτημένες από τον τουρισμό και είναι και οι πιο πλούσιες της χώρας. Ειδικά στον τόπο μου, την Κρήτη, βλέπει κανείς το θετικό οικονομικό αποτύπωμα του τουρισμού.
Άρα, ο τουρισμός θα είναι πάντα η προμετωπίδα της ανάπτυξης, αλλά όχι ο τουρισμός έτσι όπως τον ξέραμε. Ένας τουρισμός -θα πω πράγματα τα οποία τα γνωρίζετε πολύ καλά και τα έχουμε συζητήσει πολλές φορές- ο οποίος θα αναβαθμιστεί, θα προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες, θα είναι τουρισμός 12 μήνες το χρόνο, θα διευρύνει το τουριστικό προϊόν, θα συνδέεται με τον πολιτισμό, θα συνδέεται - και χαίρομαι που το επισημάνατε κύριε Πρόεδρε ως προτεραιότητα - με τον αγροδιατροφικό τομέα. Διότι οι συνέργειες είναι προφανείς, όταν φιλοξενούμε 30 εκατομμύρια ανθρώπους στη χώρα, αυτοί καταναλώνουν προϊόντα και γίνονται οι καλύτεροι πρεσβευτές των ελληνικών προϊόντων την επόμενη μέρα στο εξωτερικό.
Δεν είναι σήμερα η ώρα και ο χώρος να μιλήσουμε συνολικά για το αναπτυξιακό μας σχέδιο διότι θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε ότι η ανάπτυξη της χώρας είναι μονοθεματική. Αλλά για τον τουρισμό ειδικά πρέπει να θέσουμε πολύ φιλόδοξους στόχους. Και πρέπει να συμφωνήσουμε κιόλας μεταξύ μας πως μετράμε την επιτυχία στον τουρισμό. Είναι οι αφίξεις; Έχω τις αμφιβολίες μου. Η τελική επιτυχία είναι το οικονομικό αποτύπωμα, το πόσα χρήματα αφήνει ο τουρισμός. Μπορούμε να έχουμε καλύτερο οικονομικό αποτύπωμα ενδεχομένως και με λιγότερες αφίξεις. Αυτό έχει να κάνει με την ποιότητα και με την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος.
Όμως -και επιμένω πολύ σε αυτό ένας επισκέπτης που πληρώνει ένα πακέτο των 500 ευρώ και έρχεται για μία εβδομάδα, θα καταναλώσει το ίδιο νερό, θα καταναλώσει την ίδια ηλεκτρική ενέργεια, θα παράγει ενδεχομένως τα ίδια σκουπίδια, με έναν επισκέπτη ο οποίος μπορεί να πληρώσει 10, 20 ή 30 φορές αυτό το ποσό. Άρα, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η συγκέντρωση μεγάλων αριθμών τουριστών σε συγκεκριμένους προορισμούς για λίγους μήνες το χρόνο, δημιουργεί και μία σημαντική περιβαλλοντική επιβάρυνση, την οποία πρέπει, αυτή τη στιγμή, με κάποιο τρόπο, να μπορούμε να διαχειριστούμε. Άρα, την επιτυχία στον τουρισμό, δεν πιστεύω ότι πρέπει να τη μετράμε μόνο με τον αριθμό των αφίξεων. Είναι ένας δείκτης, αλλά δεν είναι ο μόνος δείκτης ο οποίος έχει σημασία.
Οι στόχοι μας για τον τουρισμό πρέπει να είναι φιλόδοξοι. Η Ελλάδα πρέπει να είναι ο νούμερο ένα τουριστικός προορισμός στον κόσμο. Μπορεί να ακούγεται απλό, μπορεί να ακούγεται φιλόδοξο, αυτό είναι όμως. Εάν πιστεύουμε -όπως νομίζω ότι όλοι το πιστεύουμε- ενδεχομένως και με μία δόση δικαιολογημένου «σωβινισμού», ότι έχουμε την ωραιότερη χώρα στον κόσμο, η οποία συνδυάζει ομορφιά, ασφάλεια και πολιτισμό, θα πρέπει το τουριστικό μας προϊόν να είναι το καλύτερο. Να είμαστε το νούμερο ένα brand, ο νούμερο ένα προορισμός στον κόσμο, με ό,τι σημαίνει αυτό. Και πρέπει να το πούμε ανοιχτά, ότι αυτός είναι ο στόχος μας και να μη το φοβηθούμε. Και να βάλουμε φιλόδοξους στόχους και να τους μετρήσουμε διότι, υπάρχουν τρόποι να τους μετρήσουμε. Και ναι, οι επισκέπτες μας όταν φεύγουν, να λένε: αυτή ήταν η καλύτερη εμπειρία που είχα ποτέ μου και θέλω και εγώ να ξανάρθω και οι φίλοι μου να ξανάρθουν. Έτσι θα μετρήσουμε την επιτυχία. Και αυτός είναι ο στόχος που προσωπικά θέτω για τον τουρισμό και για τον κλάδο.
Γ. Πολίτης: Κ. Πρόεδρε, θέλω να τελειώσω με ένα ερώτημα λίγο διαφορετικό. Σας έχω ακούσει πολλές φορές να λέτε, ότι οι ευκατάστατοι άνθρωποι αυτής της χώρας πρέπει να προσφέρουν σε αυτή τη συγκυρία. Μάλιστα έχετε μιλήσει για την προσφορά του εκλιπόντα Βασιλάκη, έχετε μιλήσει για το Ίδρυμα Νιάρχου. Πείτε μου κάτι: Πως μπορεί μία κυβέρνηση, η σημερινή, η ενδεχόμενη δική σας μελλοντική ή κάποια άλλη, να δώσει κίνητρο -να υποχρεώσει δεν μπορεί- σε κάποιον ευκατάστατο άνθρωπο να γίνει εθνικός ευεργέτης; Αυτή η χώρα έχει αναπτυχθεί από ευεργέτες τον περασμένο αιώνα. Πως μπορούμε να δημιουργήσουμε νέους ευεργέτες σε αυτή τη χώρα;
Κ. Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς, θα πω ότι η μεγαλύτερη προσφορά και η πρώτη προσφορά ενός επιχειρηματία, είναι να επενδύσει στην επιχείρησή του με καλές εργασιακές σχέσεις και να δημιουργεί πολλές καλές θέσεις απασχόλησης. Είναι η πρώτη ευθύνη, αλλά όχι μόνο ενός επιτυχημένου επιχειρηματία. Ναι, πιστεύω πολύ στην εταιρική κοινωνική ευθύνη. Και πιστεύω στην εταιρική κοινωνική ευθύνη, όχι ως μία τυπική υποχρέωση να εκδίδει μία εταιρεία έναν απολογισμό για να λέει ότι έκανε κάποια πράγματα, απλά επειδή μπορεί να το ζητούσαν οι μέτοχοι ή επειδή έτσι επιβάλλεται από το καθώς πρέπει της επιχειρηματικής δράσης. Νομίζω ότι πρέπει να πάμε κάποια βήματα πιο πέρα σε αυτή τη λογική. Και είμαι διατεθειμένος να δώσω και φορολογικά κίνητρα για αυτό. Γιατί σήμερα δεν υπάρχουν. Ειδικά για μεγαλύτερες, πιο οργανωμένες δωρεές, οι οποίες θα έχουν ένα συγκεκριμένο αποτύπωμα. Και θα ζητούσα -το είπα και στο Σ.Ε.Β., το λέω και σε εσάς- συγκεκριμένες δράσεις και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Πάρτε ας πούμε 3 νοσοκομεία να πείτε, ότι εμείς ερχόμαστε εδώ ως κλάδος συνολικά, αθροίζουμε και κάνουμε αυτό, προσφέρουμε, αυτή είναι η συνεισφορά μας σε επίπεδο εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Σίγουρα η δουλειά που έχει γίνει από το Ίδρυμα Νιάρχος είναι μοναδική και πάρα πολύ σημαντική και κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα και με πολύ μεγάλα ποσά. Αλλά ο καθένας στο μέτρο των δυνατοτήτων του, πιστεύω ότι πρέπει να σκέφτεται για το τι παραπάνω μπορεί να κάνει σήμερα προκειμένου να βοηθήσει τη χώρα. Και ναι, η επιχειρηματική κοινότητα, ειδικά η επιτυχημένη επιχειρηματική κοινότητα του τουρισμού, έχει τη δυνατότητα να το κάνει.
Νομίζω ότι όταν γίνεται οργανωμένα και κεντρικά, είναι καλύτερο. Διότι μπορεί να θέτει κανείς ένα στόχο και να αφήνει ένα μεγαλύτερο αποτύπωμα από το να κάνει διάφορες δράσεις διάσπαρτες. Και είναι σίγουρα κάτι το οποίο περιμένω και το οποίο αποτελεί ευθύνη της επιχειρηματικής κοινότητας να ανταποκριθεί με μεγαλύτερη συστηματικότητα. Και εγώ είμαι διατεθειμένος αυτό να το υποστηρίξω.
Γ. Πολίτης: Είναι πολύ σημαντικό. Επιτρέψτε μου, θυμήθηκα τώρα που βλέπω απέναντί μου τον κύριο Ανδρεάδη, μια κουβέντα που κάναμε προ διετίας. Λέγαμε τότε, το Μαϊάμι -το δανειζόμαστε ως λέξη, γιατί έχουμε τα δικά μας χαρακτηριστικά- ότι όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι θέλουν να περνούν έξι μήνες το χρόνο στην Ελλάδα. Αυτό που λέμε, για να ανοίξουμε τη σεζόν. Είναι πάρα πολλοί. Γάλλοι, Άγγλοι, Γερμανοί, κυρίως. Στην πατρίδα μου τώρα έρχονται και πολλοί Ολλανδοί και Δανοί, που ψάχνουν να φτιάξουν κάτι, για να έρχονται 6-7 μήνες τον χρόνο. Ξέρετε τι θέλουν, όμως; Να είναι μέσα σε μία οργανωμένη μονάδα. Να είναι 30, 40 σπίτια μαζί, με μία υποδομή, για να μπορούν να περνάνε εδώ τη μισή τους ζωή. Αυτό είναι κάτι που θα το ενισχύσετε; Είναι αναπτυξιακό εργαλείο, επίσης;
Κ. Μητσοτάκης: Η δεύτερη κατοικία είναι κεντρική προτεραιότητα για τον τουρισμό. Είτε είναι ανεξάρτητη, είτε είναι συνδυασμένη με ξενοδοχειακές υποδομές. Εκεί πηγαίνει το τουριστικό προϊόν. Και είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να το ενθαρρύνουμε. Και να χρησιμοποιήσουμε και εργαλεία, τα οποία υπάρχουν σήμερα, ιδιωτικής πολεοδόμησης, τα οποία δυστυχώς δεν τα πιστεύει πολύ η σημερινή Κυβέρνηση, ώστε να δώσουμε τη δυνατότητα και για σημειακές χωροθετήσεις, για τέτοιου είδους αναπτυξιακά projects. Είναι κάτι το οποίο μπορεί και το οποίο πρέπει να γίνει.
Χρειάζεται, όμως, και κάτι ακόμα. Μπορούμε να δώσουμε και φορολογικά κίνητρα για κατοίκους εξωτερικού. Για φορολογική κατοικία στην Ελλάδα. Το είπα στο ΣΕΒ, το επαναλαμβάνω κατ’ εξοχήν σ’ εσάς. Δεν μπορούμε αυτήν την στιγμή να βλέπουμε την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Κύπρο να κάνουν αυτά τα πράγματα κι εμείς να λέμε «δεν μας ενδιαφέρουν εμάς αυτά, δεν μας αφορούν».
Θα μπούμε και εμείς για τα καλά σε αυτόν τον ανταγωνισμό. Δε θα ανακαλύψουμε την πυρίτιδα. Κάτι αντίστοιχο θα κάνουμε με αυτό που κάνουν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά θα θέλουμε να προσελκύσουμε κατοίκους για μόνιμη φορολογική κατοικία πια στην Ελλάδα, εφόσον αγοράζουν ακίνητη περιουσία και κατοικούν έξι μήνες τον χρόνο στην πατρίδα μας.
Και να πω και κάτι; Ποιο Μαϊάμι; Έχετε πάει στο Μαϊάμι το καλοκαίρι, να δείτε πώς είναι; Η χώρα μας προσφέρει τη δυνατότητα σ’ αυτούς τους ανθρώπους να περνάνε κατ’ εξοχήν τον χειμώνα τους, δηλαδή και το καλοκαίρι τους, ό,τι επιλέξουν. Και να μπορέσουν να τονώσουν σημαντικά τις τοπικές κοινωνίες και τις τοπικές οικονομίες. Ήδη γίνεται. Χρειάζεται αυτοί οι άνθρωποι να αισθανθούν, κατ’ αρχάς, ότι είναι κάτι το οποίο μπορούν να το κάνουν εύκολα, ότι διευκολύνονται. Και, με κάποια φορολογικά κίνητρα, να αισθάνονται ασφαλείς, να αισθάνονται ότι έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Πολύ σημαντικό αυτό.
Αυτό μας φέρνει και στο κομμάτι του ιατρικού τουρισμού, το οποίο δεν το ακουμπήσαμε, αλλά νομίζω ότι είναι μία μεγάλη ανεκμετάλλευτη δυνατότητα για τη χώρα μας. Και ήδη αρχίζει και αναπτύσσεται με τη δική του δυναμική.
Και χρειάζεται, βέβαια -να το πω και αυτό- να ολοκληρωθούν οι βασικές υποδομές του τουρισμού. Και θα ήθελα εδώ να αναφέρω τι είναι αυτό το οποίο εννοώ. Έχουμε δυο μεγάλα έργα τα οποία πρέπει να γίνουν ακόμα και αφορούν την Κρήτη. Είναι το καινούριο αεροδρόμιο του Ηρακλείου και ο βόρειος οδικός άξονας, ο οποίος αν δεν ολοκληρωθεί, η Κρήτη απλά θα μείνει πίσω αναπτυξιακά, σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας.
Έχουμε το ζήτημα των λιμανιών μας και του πώς θα ιδιωτικοποιήσουμε υποδομές, έτσι ώστε να έχουμε home port για την κρουαζιέρα, με υποδομές στα έξι βασικά λιμάνια της χώρας. Και το ίδιο βέβαια αφορά σε μικρότερη έκταση και τις μαρίνες μας.
Έχουμε και το ζήτημα της επέκτασης της σύμβασης στο Ελευθέριος Βενιζέλος, έτσι ώστε να υπάρχει μία προβλεψιμότητα, ως προς το οικονομικό αποτύπωμα κυρίως για την Αθήνα. Και αυτό αφορά και τις δικές μας αεροπορικές εταιρείες. Κυρίως την Aegean, τον -ουσιαστικά- εθνικό μας αερομεταφορέα, αλλά και όποιον πετάει στο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Αν ολοκληρωθεί αυτό το βασικό πακέτο, σε συνδυασμό -θα το πω, γιατί είναι σημαντικό, δεν αφορά μόνο τον τουρισμό, αλλά αφορά και τον τουρισμό- με τα μεγάλα έργα που αφορούν τις περιβαλλοντικές μας υποδομές (βιολογικοί καθαρισμοί και διαχείριση των απορριμμάτων) το ζήτημα των δημοσίων επενδύσεων θα έχει ολοκληρωθεί.
Και μετά θα μπορούμε να μιλάμε πια για τα επόμενα πράγματα τα οποία πρέπει να κάνουμε. Αλλά η ολοκλήρωση -να το τονίσω αυτό- των αυτοκινητοδρόμων σημαίνει ότι περισσότερες περιοχές της χώρας πια θα είναι πολύ πιο εύκολα προσβάσιμες. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό ειδικά για τα δικά σου μέρη.
Γ. Πολίτης: Πάω Λευκάδα πια σε 3,5 ώρες.
Κ. Μητσοτάκης: Και βέβαια έχουμε και το μόνιμο ζήτημα για τη Λευκάδα της υποθαλάσσιας ζεύξης το οποίο μου τίθεται μετ’ επιτάσεως κάθε φορά που πάω. Είναι ένα έργο το οποίο πρέπει να γίνει. Πιστεύω ότι μπορεί να βρεθεί τρόπος χρηματοδότησης και με ένα κόστος το οποίο προφανώς δεν θα επιβαρύνει και τους Λευκαδίτες. Είναι σημαντικό έργο, είναι το σημαντικότερο έργο υποδομής που αφορά τη Λευκάδα για να πούμε κάτι για τον τόπο σου, να μην πεις ότι δεν είπαμε τίποτα.
Γ. Πολίτης: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ κύριε Πρόεδρε και συγκρατώ από όλα τα σημαντικά που είπατε, που είναι σημαντικό για όλους μας και όχι μόνο για τους ανθρώπους της τουριστικής αγοράς, το στόχο σας για το 11% στον ΦΠΑ, που δεν είναι άμεσος, είναι το επόμενο στάδιο, είναι όμως 11% και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό.
Κ. Μητσοτάκης: Είναι σημαντικό, αλλά θέλω να συγκρατήσουμε και το πού βάζουμε τον πήχη όλοι μαζί. Και επιμένω πάρα πολύ σε αυτό. Πρέπει να είμαστε πολύ φιλόδοξοι στον τουρισμό. Και πρέπει να μπορέσουμε να δουλέψουμε με τους ανθρώπους του τουρισμού. Να δώσουμε εμείς τα σωστά κίνητρα. Και στη συνέχεια, δεν έχω καμία αμφιβολία, ότι εσείς θα κάνετε τη δουλειά σας. Την ξέρετε εξάλλου τη δουλειά πάρα πολύ καλά. Ξέρετε να την κάνετε. Το έχετε αποδείξει επανειλημμένως. Και από εκεί και πέρα η ιδιωτική οικονομία με τη σωστή κρατική παρέμβαση και τα σωστά κίνητρα θα κάνει τη δουλειά της.
Σας ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία που μου δώσατε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση.
Γ. Πολίτης: Ευχαριστώ πολύ κύριε Πρόεδρε.