Ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη στην τελετή Τρισάγιου και Δέησης στο πλαίσιο του 39ου Μαραθώνιου Αγάπης Αγνοουμένων που διοργανώνει η Παγκύπρια Οργάνωση Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων
Είναι με αισθήματα τιμής αλλά και περηφάνειας που συμμετέχω στη σημερινή σεμνή τελετή για τον 39ο Μαραθώνιο Αγάπης Αγνοουμένων. Έναν θεσμό που έχει, ανάμεσα σε άλλα, στόχο όχι το να θυμόμαστε, γιατί ποτέ δεν ξεχάσαμε, αλλά την περαιτέρω ευαισθητοποίηση και ενίσχυση της προσπάθειας διακρίβωσης της τύχης των αγνοουμένων μας, που αποτελεί την πλέον τραγική πτυχή της τουρκικής εισβολής του 1974.
Είναι γεγονός ότι κάθε φορά που βρίσκομαι σε αυτόν εδώ τον ιερό χώρο, τόσο ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και ως απλός προσκυνητής, αισθάνομαι απεριόριστο δέος απέναντι σε όλους τους συμπατριώτες μας και τους Ελλαδίτες αδελφούς μας, οι οποίοι θυσιάστηκαν για την πατρίδα, θυσιάστηκαν για να υπάρχει σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία.
Ο χώρος αυτός, πολύ φυσιολογικά, έχει πλέον μετεξελιχθεί στο σύμβολο και τη σημαία των προσπαθειών μας για απελευθέρωση της πατρίδας μας. Έχει καταστεί ένας χώρος υπόσχεσης για ανάληψη ευθύνης, σημείο εθνικού επαναπροσανατολισμού, αλλά και υπενθύμισης του χρέους του καθενός από εμάς. Αδιαμφισβήτητα, σε αυτόν εδώ τον χώρο πάλλεται η καρδιά και κατοικεί η ψυχή της σύγχρονης Ιστορίας της Κύπρου και ολόκληρου του Ελληνισμού. Εδώ βρίσκεται ο οδοδείκτης και ο φάρος κάθε αγώνα και κάθε προσπάθειας για ελευθερία.
Ειδικότερα, φέτος που η πατρίδα μας μετρά 50 χρόνια, μισό αιώνα από τα τραγικά γεγονότα του 1974. Πενήντα χρόνια παραβίασης της εδαφικής μας ακεραιότητας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων μας από την Τουρκία, 50χρόνια εκτοπισμένων και αγνοουμένων, 50 χρόνια πόνου, θλίψης, οργής και πολλών αναπάντητων ερωτημάτων. Μετρούμε, όμως, και 50 χρόνια ασταμάτητου αγώνα και προσμονής για απελευθέρωση, για επανένωση, για επίλυση του εθνικού μας προβλήματος.
Όλα αυτά τα χρόνια αντιπροσωπεύουν την ίδια στιγμή για τόσους πολλούς μια μακρά Οδύσσεια. Οδύσσεια για τις οικογένειες των θυμάτων, των προσφύγων, των τραυματιών, των εγκλωβισμένων, των αιχμαλώτων και πολύ περισσότερο όλων εσάς των συγγενών των αγνοουμένων. Πιστεύω ακράδαντα, και για αυτό εργάζομαι από την πρώτη μέρα της εκλογής μου, πως αυτή η Οδύσσεια, παρά τα προβλήματα, τις δυσκολίες και τις προκλήσεις, αργά ή γρήγορα θα τελειώσει και θα οδηγηθούμε με ασφάλεια στη δική μας Ιθάκη.
Επιτρέψτε μου με την ευκαιρία να χαιρετίσω σε αυτό το σημείο την παρουσία της Προέδρου της Πανελλήνιας Επιτροπής Συγγενών Αγνοουμένων, της αγαπητής μου φίλης Μαρίας Καλμπουρτζή, η οποία, πέραν των καθημερινών της αγώνων εδώ και τόσα χρόνια, μαρτυρεί μέσα από τις προσπάθειές της τον κοινό αγώνα Ελλάδας και Κύπρου, τον κοινό πόνο και την κοινή αγωνία για διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων.
Φέτος, όσο ποτέ άλλοτε, οφείλουμε να είμαστε ενωμένοι και να τονίσουμε προς κάθε κατεύθυνση ότι η πάροδος 50 χρόνων δεν αλλοιώνει με οιονδήποτε τρόπο τις επιπτώσεις της βάρβαρης τουρκικής εισβολής: την καταπάτηση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκ μέρους της Τουρκίας και την αδιαλλαξία της για επανέναρξη του διαλόγου με μοναδικό στόχο την επίλυση του Κυπριακού στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου.
Οφείλουμε να αγωνιστούμε ακόμα πιο συντονισμένα, επίμονα και στοχευμένα για επανένωση της πατρίδας μας, για την εξεύρεση μιας βιώσιμης και λειτουργικής λύσης, για μια Κύπρο απαλλαγμένη από κατοχικά στρατεύματα και αναχρονιστικές εγγυήσεις, μια λύση βασισμένη στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο πλαίσιο αυτό, για να αναφερθώ σε μια πρόσφατη εξέλιξη, είναι πιστεύω σημαντική η ουσιαστική διασύνδεση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας με τις εξελίξεις στο κυπριακό πρόβλημα, όπως προέκυψε πρόσφατα από τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ήταν κάτι που ως Κυβέρνηση επιδιώξαμε από την αρχή. Στα συμπεράσματα, η Τουρκία έλαβε ένα ξεκάθαρο μήνυμα από την Ευρώπη ότι η ουσιαστική εμπλοκή της στο Κυπριακό, στη συμφωνημένη πάντα βάση, θα λειτουργήσει ως καταλύτης για εξελίξεις στα ευρωτουρκικά.
Το έχω αναφέρει και το έχω τονίσει πολλές φορές ότι βασικός άξονας και βασικός πυρήνας της Διακυβέρνησής μας είναι ο άνθρωπος στην ολότητά του. Κατ’ επέκταση, τα ανθρωπιστικά θέματα είναι ψηλά στις προτεραιότητές μας.
Το θέμα των αγνοουμένων είναι πρωτίστως ανθρωπιστικό και μόνο ως τέτοιο το προσεγγίζουμε. Υπενθυμίζω, συναφώς, πως μετά από δική μας επιμονή και προσπάθεια πραγματοποιήθηκε μια πρώτη συνάντηση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη αποκλειστικά για το θέμα των αγνοουμένων, και ευελπιστώ να υπάρξει συνέχεια.
Ως Κυβέρνηση δώσαμε σαφή εντολή στην Επικεφαλής Ανθρωπιστικών Θεμάτων Αγνοουμένων και Εγκλωβισμένων για ουσιαστικές διαφοροποιήσεις ως προς την προσέγγιση του ζητήματος. Με στόχο την ενθάρρυνση και υποβοήθηση άντλησης όσον το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών, διαφοροποιήσαμε τον τρόπο λήψης και καταγραφής τους, παρακάμπτοντας δύσκαμπτες διαδικασίες και δημιουργώντας πιο φιλικό και έμπιστο περιβάλλον για τους μάρτυρες.
Τα αποτελέσματα ήταν θετικά, αφού σε σύντομο χρονικό διάστημα είχαμε αρκετές νέες ταυτοποιήσεις με τη συμβολή και του Εκπροσώπου μας στη ΔΕΑ κ. Λεωνίδα Παντελίδη, όπως, μεταξύ άλλων, την ταυτοποίηση των λειψάνων έξι Ελλήνων στρατιωτών της ΕΛΔΥΚ.
Η ενημέρωση των συγγενών των Ελλήνων στρατιωτών έγινε αυτοπροσώπως από την ίδια την Επικεφαλής του Γραφείου, στην Ελλάδα, αποδίδοντας με αυτόν τον τρόπο και την πρέπουσα τιμή και σημασία της θυσίας τους από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Ο φετινός 39ος Μαραθώνιος Αγάπης Αγνοουμένων διαλαλεί και πάλι έντονα και εμφατικά την καταπάτηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την τουρκική πλευρά. Μπορεί σήμερα να είμαστε σε κάπως καλύτερο σημείο ως προς τη διακρίβωση της τύχης ενός μεγάλου αριθμού αγνοούμενων αδελφών μας· μπορεί, μετά από επίμονες προσπάθειες και διευκολύνσεις, να έρχονται στο φως όλο και περισσότερες πληροφορίες. Ωστόσο, παραμένει ακόμα ένας μακρύς κατάλογος αδιευκρίνιστων υποθέσεων και μαζί η αγωνία χιλιάδων συγγενών αγνοουμένων, αλλά και της ίδιας της Πολιτείας.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι αυτή η προσπάθεια θα συνεχιστεί μέχρι και τη διακρίβωση και του τελευταίου αγνοουμένου.
Θέλω επίσης με αφορμή την παρουσία μου να συγχαρώ το Ίδρυμα του «Παγκύπριου Ταμείου Μαραθωνίου Αγάπης Αγνοουμένων» και την Παγκύπρια Οργάνωση Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων, που ενισχύουν ουσιαστικά με διάφορους τρόπους αυτή τη συλλογική προσπάθεια. Η πολιτική βούληση υπάρχει, είναι δεδομένη, και οι προσπάθειές μας είναι διαρκείς και αδιάκοπες. Εναπόκειται στην τουρκική πλευρά –και προς αυτήν την κατεύθυνση εργαζόμαστε, μέσω της διεθνούς κοινότητας– να αλλάξει τη στάση της και να συνεργαστεί στον βαθμό που της αναλογεί για τερματισμό ενός καθαρά ανθρωπιστικού θέματος, του δράματος των συγγενών των αγνοουμένων.
Αγαπητοί συγγενείς των αγνοουμένων, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι είμαστε και θα συνεχίσουμε να είμαστε πάντα δίπλα σας. Δίπλα στα προβλήματα, στις αγωνίες και στους καημούς σας. Δίπλα σε κάθε μάνα, αδελφή, παιδί, σύζυγο και συγγενή αγνοουμένου. Το δράμα σας είναι και δικό μας δράμα. Η αγωνία σας είναι και δική μας. Σας διαβεβαιώ προσωπικά πως θα με έχετε σθεναρό σύμμαχο στην προσπάθεια διακρίβωσης της τύχης όλων των αγνοουμένων, στην προσπάθεια δικαίωσης της προσφοράς και της θυσίας ενός εκάστου αγωνιστή της ελευθερίας τούτου του τόπου, μέχρι την ευλογημένη μέρα της επανένωσης της πατρίδας μας, για μια Κύπρο, για μια πατρίδα χωρίς στρατεύματα κατοχής και ξένες εγγυήσεις, ενωμένη και ειρηνική.