Πάνος Μπιτσαξής: 4+1 κεντροαριστερά αινίγματα
Υπάρχουν αινίγματα που λύνονται και αινίγματα που δε λύνονται. Τα αινίγματα που δε λύνονται ονομάζονται γρίφοι. Πρόκειται για τις περιπτώσεις που είτε η λύση παραμένει αενάως σκοτεινή, είτε μπορεί να είναι αμφίσημη ανάλογα με την οπτική γωνία της προσέγγισης. Στις 12 Νοεμβρίου 2017 θα πραγματοποιηθεί μεταξύ εννέα υποψηφίων η εκλογή του επικεφαλής του νέου κομματικού σχηματισμού του μεσαίου χώρου, που φιλοδοξεί να συνδέσει το «αφήγημα» της ιστορικής δημοκρατικής παράταξης. Ένα «αφήγημα» που πολιτικά ρηγματώθηκε εξαιτίας της κρίσης. Θα τα καταφέρουμε; Η μόνη απάντηση που μπορώ να δώσω, προς ώρας, στο ερώτημα είναι «ελπίζω». Πέραν αυτού δε μπορώ να πω τίποτα. Η απάντηση εξαρτάται από τη λύση τεσσάρων αινιγμάτων και ενός γρίφου. Τα αινίγματα θα απαντηθούν τις επόμενες εβδομάδες. Ο γρίφος θα παραμείνει εκκρεμής.
Το πρώτο αίνιγμα είναι η έκταση της συμμετοχής των πολιτών. Αν η πλειονότητα, που αυτοπροσδιορίζεται στο κέντρο και την κεντροαριστερά, θα προσέλθει να ψηφίσει ή αν θα περιφρονήσει τη διαδικασία και την εκσφενδονίσει στο καιάδα της αδιαφορίας. Είναι απολύτως σαφές πως αν τα επίπεδα συμμετοχής είναι χαμηλά η όλη υπόθεση χάνει μεγάλο μέρος της δυναμικής και της αξιοπιστίας της. Αντίθετα αν είναι υψηλά, το νέο κόμμα που θα προκύψει, υπό προϋποθέσεις ασφαλώς, αποκτά μεσοπρόθεσμη δυναμική ηγεμονίας και ραγδαίας αναδιάταξης των συσχετισμών του πολιτικού συστήματος.
Το δεύτερο αίνιγμα είναι η ενότητα του χώρου που θα δημιουργηθεί. Αν οι εντάσεις της προεκλογικής περιόδου, απόλυτα φυσικές και αναμενόμενες, θα σφυρηλατήσουν μια πολυτασική αλλά συγκροτημένη πολιτική οντότητα ή αν θα ανοίξουν πληγές και διαιρέσεις φυγόκεντρου χαρακτήρα. Αν με απλά λόγια οι σημερινοί φιλόδοξοι στρατηγοί αποδεχθούν την ηγεσία όποιου εκλεγεί ή αν θα εκδηλωθεί η χρόνια πάθηση του μεσαίου χώρου και ξαναγίνουμε σύντομα «από δέκα χωριά χωριάτες».
Το τρίτο αίνιγμα είναι ο πολιτικός λόγος. Αν η επιχειρούμενη όσμωση θα συντεθεί σε αξιόπιστο πολιτικό λόγο, ικανό να δώσει συγκεκριμένες απαντήσεις στις αιτίες που προκάλεσαν την κατάρρευση της χώρας και τα μνημόνια. Αν είναι σε θέση να ιχνηλατήσει το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε για να εξέλθει η χώρα από το αδιέξοδο. Να επιστρέψει σταδιακά στην ευημερία και να ανακτήσει την κλονισμένη εθνική της ανεξαρτησία.
Το τέταρτο αίνιγμα, το σημαντικότερο ίσως σε αυτή τη φάση, είναι το ποιος θα εκλεγεί. Όλοι οι υποψήφιοι, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, είναι αξιόλογοι άνθρωποι και το θετικό ισοζύγιο της δημόσιας πορείας τους υπερτερεί των ελαττωμάτων τους. Όμως το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι προσωπικό αλλά βαθιά πολιτικό. Συγκεκριμένος ή γενικόλογος και αφηρημένος λόγος; Κυβερνησιμότητα ή ακυβερνησία; Συμπληρωματικότητα ή πολιτική αυτοτέλεια; Νεωτερική σκέψη ή παλαιοκομματισμός; Μεταρρυθμισμός ή συντήρηση; Πελατειακά δίκτυα ή πολιτική έκφραση της δημιουργικής Ελλάδας; Τόλμη ή ατολμία; Συμβιβασμός ή ριζοσπαστικότητα; Άγονος κυβερνητισμός ή προγραμματικές συμφωνίες που προωθούν το συμφέρον της χώρας και όχι το στενό κομματικό συμφέρον ή τον πόθο των υπουργικών και άλλων αξιωμάτων; Οι περισσότερες απαντήσεις στα παραπάνω διλήμματα θα δοθούν κυρίως και με την επιλογή του προσώπου.
Δεν με διακατέχει η παραμικρή διάθεση να υποδείξω στον σκεπτόμενο συμπολίτη μου και αυριανό σύντροφό μου σε μια καινούρια προσπάθεια τον τρόπο και τα κριτήρια με τα οποία θα κάνει την επιλογή του. Εύχομαι όμως να πρυτανεύσει συλλογικά η σκεπτόμενη και όχι η απερίσκεπτη ψήφος, η σύνεση και όχι η προχειρότητα στην επιλογή. Να πρυτανεύσει κυρίως η επιλογή που έχει ως βάση το μέλλον. Προσωπικά θεωρώ, και δεν έχω καμία δυσκολία να το εκφράσω δημόσια, ότι το κεκτημένο του Ποταμιού και οι λύσεις τις οποίες έχει προτείνει όπως διαμορφώνεται η πολιτική κατάσταση είναι χρήσιμο και σωστό όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά να ηγεμονεύσουν στο νέο φορέα. Με πλήρη συνείδηση ότι ουδείς κατέχει το αλάθητο και ότι ακόμα και οι πιο αυτονόητα σωστές πολιτικές προτάσεις πρέπει να μεστώσουν μέσα από τη βάσανο του διαλόγου και της κριτικής. Το κεκτημένο του Ποταμιού, με κάποιο περίπλοκα ιστορικά τρόπο, μπόλιασε τη ρητορική του συνόλου σχεδόν των δημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων με τρόπο απόλυτα θετικό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο επιλέγω να ψηφίσω το Σταύρο. Είναι λόγος πολιτικός, ουσίας και δεν έχει να κάνει με επιλογή γενική και αόριστη από μια πασαρέλα υποψηφιοτήτων.
Άφησα τελευταίο το γρίφο γιατί αυτός θα μας ακολουθεί για αρκετό καιρό. Με τρόπο όλο και πιο προκλητικό, παραπλανητικό και πολιτικά ανήθικο ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ εκπέμπουν το μήνυμα. Ποια κεντροαριστερά; «Η κεντροαριστερά είμαστε εμείς». Ο καιροσκοπισμός στο απόγειό του. Παρακάμπτει, σαν να μην υπάρχει, την τερατογένεση και τον εξευτελισμό της αριστεράς με τη συμμαχία της με ένα ακροδεξιό εθνολαϊκιστικό μόρφωμα με το οποίο έγινε «ένα σώμα και μια ψυχή». Τώρα το «Τσιπροκαμενιστάν» επιχειρεί να μεταμφιεσθεί σε κεντροαριστερά. Θα του περάσει; Δεν ξέρω. Η ικανότητα του Τσίπρα στη μακιαβελική παραπλάνηση είναι αξιοσημείωτη. Διαθέτει επαρκές απόθεμα ισχυρής καταστροφικής ευφυΐας και τεράστια παρόρμηση παραμονής στην εξουσία. Η λύση του γρίφου εξαρτάται από τους πολίτες.
Ουδέν λάθος αναγνωρίζεται μετά την απομάκρυνση από την κάλπη. Όσοι απόσχουν λοιδορώντας το εγχείρημα, με τη γνωστή νεοελληνική ελαφρότητα, ας έχουν υπόψη τους ότι αναλαμβάνουν την ευθύνη των εξελίξεων. Ένα πράγμα τους παρακαλώ. Αν αύριο οδηγηθούμε, όλοι μας και όχι μόνο αυτοί, ξανά στα περίφημα «εκβιαστικά διλήμματα», ας μην γκρινιάξουν. Οι Ρωμαίοι νομικοί το έχουν αποτυπώσει στο εξής δόγμα. «Ο εξ οικείου πταίσματος ζημιούμενος, ου δοκεί ζημιούσθαι». Όποιος βλάπτεται από δικό του σφάλμα, δε δικαιούται αποζημίωσης.
Την άλλη Κυριακή πάμε να ψηφίσουμε.
* Ο Πάνος Μπιτσαξής είναι μέλος της Επιτροπής Διαλόγου