Κυρ. Μητσοτάκης: Ελλιπής η αντίδραση της κυβέρνησης και της ΕΕ στο προσφυγικό
στην Επιτροπή Περιφερειών με θέμα:
«Ο ρόλος των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης:
η κοινή μας πρόκληση, η συλλογική μας απάντηση»
Ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη για τη 81η Δ.Ε.Θ., παρέστη, σήμερα 16 Σεπτεμβρίου, στο Συνέδριο της Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Ε.Λ.Κ.) στην Επιτροπή Περιφερειών, που πραγματοποιείται στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, με θέμα: «Ο ρόλος των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης: η κοινή μας πρόκληση, η συλλογική μας απάντηση».
Στο σύντομο χαιρετισμό του, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε:
«Απευθύνω, με τη σειρά μου, ένα ειλικρινές “καλώς ήλθατε στη Μακεδονία, στη Θεσσαλονίκη. Καλώς ήλθατε στη χώρα μας”. Η παρουσία σας, σήμερα εδώ, με την ιδιότητα των εκπροσώπων των τοπικών και περιφερειακών διοικήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, αποτυπώνει αυτό ακριβώς το οποίο χρειαζόμαστε σήμερα: Κοινή δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο και σε όλα τα επίπεδα.
Είναι πάρα πολύ σημαντικό ότι η συνάντηση αυτή γίνεται στην Ελλάδα. Είναι πάρα πολύ σημαντικό ότι η συνάντηση αυτή γίνεται στη Θεσσαλονίκη. Διότι έτσι θα μπορέσετε να αποκτήσετε μια προσωπική άποψη και μια προσωπική εμπειρία για τις πολύ μεγάλες δυσκολίες, τις οποίες πέρασε και εξακολουθεί να περνάει η χώρα μας στην προσπάθεια διαχείρισης αυτού του τεράστιου παγκόσμιου προβλήματος.
Η Ελλάδα, από τη γεωγραφία της, έχει το προνόμιο και την ιδιαιτερότητα να βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα σύνορά της είναι και σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και φυσικά η Ελλάδα, όπως πολύ καλά γνωρίζετε, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή μιας πρωτοφανούς προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης, τους τελευταίους 18 μήνες.
Τα νούμερα είναι, λίγο – πολύ, γνωστά σε εσάς. Να επαναλάβω μόνο έναν αριθμό, ο οποίος είναι ενδεικτικός του μεγέθους του προβλήματος, που αντιμετώπισε η χώρα μας, τον τελευταίο χρόνο. Το 2014 είχαμε 45.000 αφίξεις προσφύγων και μεταναστών στη χώρα μας και το 2015 πέρασαν από την Ελλάδα παραπάνω από 900.000 πρόσφυγες και μετανάστες.
Και βέβαια, είναι πάρα πολύ σημαντικό - επισημάνθηκε και από τον Απόστολο και θέλω να το τονίσω - ότι αυτές που δοκιμάστηκαν περισσότερο από αυτή την πρωτοφανή προσφυγική κρίση ήταν οι τοπικές κοινωνίες. Ειδικά στα σημεία εισόδου, λόγω των συνεπειών που είχε η όξυνση του φαινομένου στο εισόδημα των κατοίκων, αλλά και στην αδυναμία παροχής υποδομών φιλοξενίας σε επίπεδα πολλαπλάσια του πληθυσμού. Ειδικά τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου που αποτελούν το κύριο σημείο εισόδου των προσφύγων – μεταναστών, και το εισόδημά τους στηρίζεται στον τουρισμό, ήδη έχουν πάθει μία ανεπανόρθωτη ζημιά, για δύο συνεχόμενες χρονιές.
Πράγματι, οι τοπικές και περιφερειακές Αρχές στη χώρα μας κάνουν το μέγιστο δυνατό για να ανταποκριθούν στην πίεση που δέχονται από χιλιάδες αφίξεις. Δεν έχουν ούτε τα απαραίτητα εργαλεία, αλλά ούτε, δυστυχώς, τις εν γένει αρμοδιότητες και τα κονδύλια για να μπορέσουν να ανταποκριθούν. Και η συνδρομή τους βέβαια, δεν είναι μόνο οικονομική. Και δεν θα έπρεπε να είναι μόνο οικονομική. Είναι και τεχνική, με τεχνογνωσία στα θέματα οργάνωσης και διαχείρισης. Και κυρίως – και θέλω να το τονίσω αυτό και να το επαναλάβω – οι τοπικές και περιφερειακές Αρχές στη διαχείριση του προσφυγικού – μεταναστευτικού προβλήματος δεν είχαν - και εξακολουθούν να μην έχουν και σήμερα - τη στήριξη της οργανωμένης πολιτείας.
Στο ζήτημα, λοιπόν, αυτό της επάρκειας, υπάρχει σήμερα ένα σημαντικό έλλειμμα. Και, παρά τις προσπάθειες που κάναμε ως Νέα Δημοκρατία να βοηθήσουμε την Κυβέρνηση, δυστυχώς, οφείλω να επισημάνω ότι τα πράγματα δεν πηγαίνουν προς το καλύτερο.
Μόλις προχθές, είχαμε την παραίτηση του Γενικού Γραμματέα Πρώτης Υποδοχής κ. Οδυσσέα Βουδούρη, που αναγνώρισε ότι δεν εφαρμόζονται αυτά τα οποία η ίδια η Κυβέρνηση αποφασίζει. Άφησε υπονοούμενα κατά του προϊστάμενου του Υπουργού και επισήμανε ότι το κόστος υποστήριξης των προσφύγων στην Ελλάδα είναι πιο ακριβό από το κόστος υποστήριξης των προσφύγων στη Νορβηγία. Κατηγορεί ή αφήνει τουλάχιστον υπονοούμενα κατά του προϊσταμένου του για διαφθορά και παραιτείται. Έχουν περάσει τρεις μέρες από αυτή την παραίτηση και δεν έχουμε δει καμία αντίδραση ούτε από τον Υπουργό του ούτε από τον πρωθυπουργό, αλλά ούτε και από τις δικαστικές Αρχές.
Λυπάμαι διπλά για αυτή την εξέλιξη. Διότι ως Νέα Δημοκρατία, αξιοποιώντας και το εργαλείο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, έχουμε επισημάνει δημόσια και επανειλημμένα το ζήτημα της διαχείρισης των κονδυλίων, που αφορούν στην υποστήριξη των υποδομών για τους μετανάστες.
Κυρίες και κύριοι,
Η κατάσταση στο προσφυγικό – μεταναστευτικό έχει σίγουρα βελτιωθεί σημαντικά τον τελευταίο χρόνο. Τα πράγματα αυτό το καλοκαίρι είναι πολύ καλύτερα σε σχέση με ό,τι συνέβαινε το καλοκαίρι του 2015. Σήμερα, υπάρχει μια συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία, η οποία σε μεγάλο βαθμό έχει καταφέρει να ανακόψει τις ροές προσφύγων και μεταναστών, των απελπισμένων ανθρώπων που επιλέγουν να διασχίσουν το Αιγαίο σε αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης.
Η συμφωνία έχει λειτουργήσει πρωτίστως αποτρεπτικά. Είναι, όμως, μια συμφωνία η οποία παραμένει εύθραυστη. Και ενδεχομένως η κατάσταση, και πάλι, κάποια στιγμή στο μέλλον, να χειροτερέψει. Και πρέπει όλοι να είμαστε έτοιμοι για αυτό το ενδεχόμενο.
Ταυτόχρονα, όμως, ως αποτέλεσμα της απόφασης ευρωπαϊκών χωρών να κλείσουν το βόρειο διάδρομο μετακίνησης προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα προς την Ευρώπη, έχουμε σήμερα – και θέλω να το τονίσω αυτό στους προσκεκλημένους μας – παραπάνω από 60.000 εγκλωβισμένους πρόσφυγες και μετανάστες, για τους οποίους, δυστυχώς, δεν φαίνεται να υπάρχει κανένας συγκροτημένος σχεδιασμός από την Κυβέρνηση.
Πριν από 6 μήνες - και λυπάμαι που το λέω - είχαμε συμφωνήσει, σε μια συζήτηση που έγινε παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και των πολιτικών αρχηγών για το ζήτημα του προσφυγικού, στους άξονες μιας βασικής εθνικής στρατηγικής, η οποία συμπεριλάμβανε τον διαχωρισμό παράτυπων μεταναστών από τους πρόσφυγες, τη δημιουργία κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων για τους παράτυπους μετανάστες και, βέβαια, το σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός σχεδίου, που θα κατένειμε τους πρόσφυγες σε όλη την επικράτεια, σε οργανωμένες δομές που θα εξασφάλιζαν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
Δυστυχώς - λυπάμαι που το επαναλαμβάνω - τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε πράξη. Και φυσικά, η έλλειψη οργάνωσης στην κατανομή των προσφύγων δημιουργεί σήμερα αυξανόμενες κοινωνικές εντάσεις. Εντάσεις τις οποίες βιώνει πολύ έντονα και η Κεντρική Μακεδονία, η οποία έχει δεχτεί δυσανάλογα μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών. Και βέβαια – δεν θα κουραστώ να το λέω – από αυτές τις εντάσεις κερδισμένος είναι πάντα ο λαϊκισμός και χαμένη τελικά είναι η κοινωνική συνοχή.
Και βέβαια, η συνολική αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πρόβλημα αυτό – λυπάμαι που το λέω – ήταν και εξακολουθεί να παραμένει ελλιπής. Και όταν αναφέρομαι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν αναφέρομαι κεντρικά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά συγκεκριμένα στα κράτη – μέλη. Τα σχέδια μετεγκατάστασης ήταν εξαιρετικά φιλόδοξα. Δυστυχώς, δεν υλοποιούνται. Τα κράτη – μέλη εξακολουθούν να περιχαρακώνονται πίσω από εθνικές στρατηγικές. Και δυστυχώς, η ίδια η έννοια της Ευρωπαϊκής Ένωσης δοκιμάζεται στο ζήτημα του προσφυγικού προβλήματος.
Η Νέα Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα έχουν εργαστεί για το ζήτημα αυτό εδώ και πολλά χρόνια, πολύ πριν ξαναέρθει το θέμα στην επικαιρότητα, το 2015. Θυμίζω ότι το ζήτημα της Ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής πρωτομπήκε στην ευρωπαϊκή συζήτηση από κείμενα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Και η προοπτική μετεξέλιξης της Frontex σε ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή και ακτοφυλακή συνιστά δικαίωση της μακροχρόνιας προσπάθειας της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και πολλών συναδέλφων του Ε.Λ.Κ. για την ανάδειξη της σημασίας της αποτελεσματικής προστασίας των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και θέλω, με την ευκαιρία αυτή, να συγχαρώ τον Ευρωπαίο Επίτροπο, τον καλό φίλο Δημήτρη Αβραμόπουλο, τον Επίτροπο Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, γιατί η συνεισφορά του στο θέμα αυτό είναι εξαιρετικά σημαντική.
Η ενίσχυση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων, η ενίσχυση των συστημάτων ανταλλαγής πληροφοριών, η ταχεία επιχειρησιακή ικανότητα της ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής, η λειτουργία ενός ενωσιακού συστήματος εισόδου – εξόδου και, βέβαια, η αναθεώρηση του «Δουβλίνο 2» είναι μέτρα προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας και τη χάραξη, επιτέλους, μιας συγκροτημένης ευρωπαϊκής πολιτικής στο ζήτημα του προσφυγικού και της μετανάστευσης.
Άκουσα με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον όλα όσα ανέφερε προχθές ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Γιούνκερ πάνω στο θέμα αυτό. Ανέδειξε όλες τις διαστάσεις πάνω στις οποίες πρέπει να εργαστούμε από κοινού σε βραχυπρόθεσμο και σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Κυρίες και κύριοι,
Κλείνω επαναλαμβάνοντας την άποψή μου ότι στο ζήτημα της διαχείρισης του προσφυγικού - μεταναστευτικού προβλήματος θα δοκιμαστεί η ίδια η έννοια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν επιτρέπεται - και δεν επιτρέπεται κυρίως εμείς, τα μεγάλα Κεντροδεξιά Κόμματα, που απαρτίζουμε τη μεγάλη πολιτική οικογένεια του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος - να επιτρέψουμε στις φωνές της ξενοφοβίας και του λαϊκισμού να κυριαρχήσουν στο δημόσιο διάλογο γύρω από αυτό το ζήτημα. Είναι απόλυτη υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να κινηθεί με ταχύτητα στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Είναι, επίσης, και υποχρέωση των κρατών – μελών να αντιληφθούν ότι η διαχείριση αυτού του μεγάλου προβλήματος ξεπερνάει τα όρια και τις δυνατότητες της μικρής Ελλάδας. Η Ευρώπη της αλληλεγγύης σημαίνει εκ των πραγμάτων συμμετοχικότητα στη λήψη των διαδικασιών. Και θα σας ζητήσω, όταν επιστρέψετε στις χώρες σας, όταν επιστρέψετε στις περιφέρειές σας και στους δήμους σας, αυτό το μήνυμα της αλληλεγγύης να το μεταφέρετε με τρόπο ισχυρό, με τρόπο πειστικό.
Η Ευρώπη οφείλει να δώσει μια συγκροτημένη απάντηση στο ζήτημα του προσφυγικού. Μέχρι στιγμής δεν το έχει κάνει. Αλλά οι προσδοκίες, όχι μόνο των Ελλήνων, αλλά και όλων των Ευρωπαίων πολιτών στο ζήτημα αυτό, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και από τα κράτη – μέλη, είναι ιδιαίτερα υψηλές».