Είναι με ιδιαίτερη χαρά που συμμετέχω στην ετήσια Γενική Συνέλευση του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ), ένα θεσμό σημείο αναφοράς για το τουριστικό οικοσύστημα της χώρας μας.
Η παρουσία μου εδώ μαζί με έξι Υπουργούς είναι ενδεικτική της σημασίας που προσδίδουμε ως Κυβέρνηση στον Τουρισμό.Ο Τουρισμός διαχρονικά αποτελεί τομέα υψηλής προτεραιότητας, αφού η πρόοδος και οι επιδόσεις του τομέα, επηρεάζουν άμεσα, ανάμεσα σε πολλά άλλα, την αναπτυξιακή πορεία και τη βιωσιμότητα της οικονομίας μας.
Μια οικονομία, και χαιρόμαστε ιδιαίτερα για αυτό, η οποία συνεχίζει να καταγράφει μια θετική και σταθερή πορεία με τον ρυθμό ανάπτυξης να ανέρχεται στο 3,5% το πρώτο τρίμηνο του έτους και με πολύ θετικές προβλέψεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα επόμενα χρόνια.
Ως ψήφος εμπιστοσύνης στην οικονομία μας, στις πολιτικές που ακολουθούμε και στην υπευθυνότητα που προσεγγίζουμε το θέμα είναι και οι πρόσφατες αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας, από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Οι πρόσφατες αναβαθμίσεις αποδεικνύουν την ορθότητα της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης, που βασίζεται στο τρίπτυχο: δημοσιονομική υπευθυνότητα, ισχυρός χρηματοπιστωτικός τομέας και συνεχείς και τολμηρές μεταρρυθμίσεις.
Η φετινή Γενική Συνέλευση του ΠΑΣΥΞΕ πραγματοποιείται εν μέσω σημαντικότατων προκλήσεων, τόσο για τον παγκόσμιο τουρισμό όσο και για τον τουρισμό της χώρας μας.
Η γεωπολιτική αστάθεια στη Μέση Ανατολή, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, η οικονομική επιδείνωση και η διολίσθηση σε ύφεση μεγάλων οικονομιών της Ευρώπης, που λειτουργούν ως πηγές τουρισμού για τη χώρα μας, καθώς και η πρωτόγνωρη κρίση του τομέα της αεροπλοΐας που επηρέασε και επηρεάζει ακόμη τα πτητικά προγράμματα δεκάδων αεροπορικών εταιρειών είναι εξελίξεις που μας προβληματίζουν. Παρά τις προκλήσεις που προκύπτουν λόγω των προαναφερθέντων εξελίξεων, είμαι σίγουρος ότι ο κλάδος σας για ακόμη μία φορά θα επιδείξει την ίδια ανθεκτικότητα, όπως και σε προηγούμενες κρίσεις. Μια ανθεκτικότητα, η οποία οφείλεται σε μια σειρά σημαντικών παραγόντων, όπως στην πολύ καλή φήμη του τουριστικού προϊόντος της χώρας μας και στο ομολογουμένως καλό επίπεδο των υποδομών μας. Στην ικανοποιητική αεροπορική συνδεσιμότητα –εδώ υπάρχει πάντοτε περιθώριο βελτίωσης– καθώς επίσης και στον συνεχή εκσυγχρονισμό των υποδομών και των υπηρεσιών φιλοξενίας, παράμετρος που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ξενοδοχειακή βιομηχανία, με τη δουλειά σας, και είναι κάτι για το οποίο σας αξίζουν συγχαρητήρια.
Από πλευράς μας, ως Κυβέρνηση παρακολουθούμε συνεχώς τις εξελίξεις που επηρεάζουν τον τομέα του τουρισμού και αφουγκραζόμαστε τις ανησυχίες σας, που εκφράζονται μέσα από τις πολύ συχνές συναντήσεις που έχουμε με τον ΠΑΣΥΞΕ, όπως είναι η αύξηση του κόστους ενέργειας, η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, η ανάγκη για μεγαλύτερη προβολή στο εξωτερικό, η διαχρονική πρόκληση της επέκτασης της τουριστικής περιόδου και βεβαίως, η ανάγκη για συνεχή βελτίωση του τουριστικού προϊόντος.
Είναι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο που, από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων μας, αναλάβαμε ουσιαστικές πρωτοβουλίες, με σκοπό την εξεύρεση μόνιμων λύσεων προς όφελος της ξενοδοχειακής βιομηχανίας, του τομέα του τουρισμού γενικότερα και φυσικά της οικονομίας.
Κατά το προηγούμενο έτος εστιάσαμε τις δράσεις μας στο να επιστρέψει ο τουρισμός της χώρας μας στις υψηλές επιδόσεις του παρελθόντος, κάτι που κατά γενική ομολογία έχει επιτευχθεί. Έγινε δουλειά και από την προηγούμενη διακυβέρνηση, κτίσαμε σε αυτή τη δουλειά, προχωρήσαμε ακόμη περισσότερο στον συγκεκριμένο τομέα. Δράση που συνεχίζεται και φέτος με αμείωτους ρυθμούς, σε ένα διαφοροποιημένο πλαίσιο, ένεκα και των νέων προκλήσεων που χαρακτηρίζουν το διεθνές τουριστικό περιβάλλον.
Το ζητούμενο σίγουρα για τον τουρισμό της χώρας μας είναι η σταθεροποίηση σε υψηλές επιδόσεις, κάτι που θα μας δώσει τη δυνατότητα να επικεντρωθούμε και στις άλλες προκλήσεις που απασχολούν τον τομέα, όπως για παράδειγμα το κόστος της ενέργειας.
Σε αυτό το πλαίσιο λήφθηκε και η απόφασή μας για εισαγωγή σχεδίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για ίδια κατανάλωση, το γνωστό Virtual Net-Billing που πρόσφερε λύσεις στη ξενοδοχειακή βιομηχανία, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος. Επειδή είδαμε την προστιθέμενη αξία πρόσφατα αναθεωρήσαμε το σχέδιο με αύξηση του ορίου από τα 150 KW στα 800 KW.
Η δυνατότητα εξεύρεσης του κατάλληλου και επαρκούς εργατικού δυναμικού και η διατήρηση της ομαλότητας στις εργασιακές σχέσεις –η εργασιακή ειρήνη στη χώρα μας ήταν κάτι που διαχρονικά υπήρξε ένα από τα πιο ισχυρά συστατικά της οικονομίας μας– είναι ένας άλλος τομέας που από την πρώτη στιγμή μας απασχόλησε, αφού γνωρίζουμε καλά ότι είναι απαραίτητα συστατικά για την εύρυθμη λειτουργία της τουριστικής βιομηχανίας και ίσως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζετε.
Χαίρομαι γιατί οι πολύμηνες καθυστερήσεις ανήκουν οριστικά στο παρελθόν, αφού η διαδικασία έκδοσης αδειών εργασίας για υπηκόους τρίτων χωρών έχει επιταχυνθεί κατά πολύ και σήμερα διαρκεί λιγότερο από δύο μήνες, ενώ προηγουμένως χρειάζονταν περίπου έξι και πλέον μήνες. Σήμερα σας υπόσχομαι ότι σύντομα οι χρόνοι αυτοί θα μειωθούν ακόμη περισσότερο.
Και το λέω αυτό γιατί φέτος ολοκληρώθηκε, πριν από την αρχή του καλοκαιριού, η εξέταση πέραν του 95% των αιτήσεων που υποβλήθηκαν για την έλευση εργαζομένων από το εξωτερικό για την τουριστική μας βιομηχανία, ώστε η κάθε επιχείρηση να μπορεί να στελεχωθεί κατάλληλα, ενώ παράλληλα εξελίσσεται ομαλά η επαναπρόσληψη των εποχιακών ντόπιων εργαζομένων που, αναμφίβολα, και για εσάς και για εμάς αποτελούν τον βασικό κορμό του κυπριακού τουρισμού.
Αυτή τη στιγμή συνεχίζουμε με τον εξορθολογισμό των εσωτερικών διαδικασιών, σύμφωνα και με τις εισηγήσεις συμβουλευτικού οίκου που εργοδοτήσαμε συγκεκριμένα για αυτό τον σκοπό, για την περαιτέρω δηλαδή απλοποίηση και τυποποίηση, ενώ μέχρι το τέλος του 2024 προχωρούμε και με τη λειτουργία ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την υποβολή και τη διαχείριση των σχετικών αιτήσεων.
Για το ίδιο θέμα προχωρήσαμε επίσης, ως είχαμε υποσχεθεί, με την υπογραφή Μνημονίου Συναντίληψης με την Κυβέρνηση της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου για εργοδότηση προσωπικού, ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς. Θεωρώ την εν λόγω εξέλιξη σημαντική, ένα βήμα για την ανταπόκριση στις αυξημένες ανάγκες για ανθρώπινο δυναμικό.
Ταυτόχρονα, όλοι θεωρώ συμφωνούμε ότι η ποιότητα του εργατικού δυναμικού είναι ιδιαίτερα σημαντική για το τουριστικό προϊόν που προσφέρουμε. Το αρμόδιο Υφυπουργείο χαράζει νέο πλαίσιο εκπαίδευσης για τους εργαζόμενους στον κλάδο, βασιζόμενο στις σύγχρονες ανάγκες της εποχής, μαζί με το Υπουργείο Εργασίας, και την αναγκαιότητα για παροχή σεμιναρίων στο πλαίσιο του upskilling και του reskilling, με έμφαση στη συνεχή επιμόρφωση και στην απόκτηση νέων γνώσεων και δεξιοτήτων.
Από τα πρώτα αιτήματα που δέχτηκα από εσάς ήταν η στήριξη της εργασίας, αντί της ανεργίας. Αντί να δίνουμε επιδόματα ανεργίας, να επιδοτούμε την εργασία. Εισακουστήκατε: Το Υπουργικό Συμβούλιο έλαβε στις 4 Ιανουαρίου την απόφαση για την επαναπροκήρυξη του σχεδίου κατάρτισης με τίτλο «Σχέδιο κατάρτισης εργαζομένων σε ξενοδοχειακές μονάδες που βρίσκονται σε μερική ή ολική αναστολή εργασιών», με σαφώς βελτιωμένους όρους στη βάση δικών σας εισηγήσεων, ούτως ώστε να ενθαρρυνθεί η συνέχιση της λειτουργίας των ξενοδοχειακών μονάδων κατά τη χειμερινή περίοδο.
Μάλιστα, για τη δημιουργία περισσότερων σταθερών θέσεων εργασίας, μέσω της ολόχρονης λειτουργίας των ξενοδοχειακών μονάδων και τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου, είμαι στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσω σήμερα ότι έχει ολοκληρωθεί, σε συνεργασία με τον ΠΑΣΥΞΕ και τον Σύνδεσμο Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΤΕΚ), η προετοιμασία μακροχρόνιου σχεδίου πενταετούς διάρκειας για την κατάρτιση εργαζομένων σε ξενοδοχειακές μονάδες που βρίσκονται σε μερική ή ολική αναστολή εργασιών, ώστε τα ξενοδοχεία που λειτουργούν ολόχρονα να αυξηθούν. Σήμερα κάνουμε ένα σημαντικό βήμα για την άμβλυνση του προβλήματος της εποχικότητας. Σε συνεργασία μαζί σας είμαστε έτοιμοι να προωθήσουμε και άλλες δράσεις, ώστε η χώρα μας να γίνει ανταγωνιστικός προορισμός και τον χειμώνα.
Αντιλαμβανόμενοι πλήρως την ανάγκη για ισχυρότερη παρουσία της χώρας μας στο εξωτερικό, αλλά ανταποκρινόμενοι και σε ένα πάγιο αίτημά σας, καθώς ο διεθνής ανταγωνισμός γίνεται ολοένα και εντονότερος, αποφασίσαμε την αύξηση του προϋπολογισμού του Υφυπουργείου Τουρισμού για το 2025 κατά 10 εκατ. ευρώ για την προβολή της Κύπρου στο εξωτερικό.
Στο συγκεκριμένο θέμα της προβολής της Κύπρου στο εξωτερικό, θεωρώ ότι ο τουρισμός της χώρας μας θα επωφεληθεί επίσης από την εκστρατεία για «Rebranding» που έχουμε ήδη ξεκινήσει και που στοχεύει στην αποκατάσταση του ονόματος, της καλής φήμης και της αξιοπιστίας της χώρας μας διεθνώς, αναδεικνύοντάς την παράλληλα ως επιχειρηματικό και επενδυτικό κέντρο.
Παράλληλα, μια πρόσφατη ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη, η θεσμοθέτηση Στρατηγικού διαλόγου μεταξύ της χώρας μας και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, που υπογράφηκε πρόσφατα, εντάσσει την Κυπριακή Δημοκρατία, χώρα μη Κράτος-Μέλος του ΝΑΤΟ, σε μία κατηγορία 30 κρατών, με τα οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν πλέον τακτική και δομημένη συνεργασία, ενώ δημιουργεί θετικές προϋποθέσεις συνεργασίας, πέραν από τους τομείς της ενέργειας και του εμπορίου, και στον τομέα του τουρισμού. Αυτές τις μέρες βρίσκεται στην Κύπρο εκπρόσωπος αμερικανικής αεροπορικής εταιρείας που κάνει επαφές, για να δούμε το θέμα των απευθείας πτήσεων. Βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια, δεν θέλω να πω περισσότερα, όπως το όνομα της εταιρείας.
Την ίδια στιγμή εδραιώνεται και ενδυναμώνεται η σχέση της χώρας μας με χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ολόκληρης της ευρωπαϊκής επικράτειας, ειδικότερα χώρες που θεωρούμε ότι υπάρχει προοπτική προσέλκυσης τουρισμού. Ήταν σε αυτό το πλαίσιο, που πρόσφατα επισκέφθηκα την Πολωνία, μια σημαντική αγορά, φέτος ενδεχομένως να είναι και η 2η πιο σημαντική για τη χώρα μας. Και είναι και μέσα από αυτή τη συλλογιστική που αποφασίσαμε το άνοιγμα Διπλωματικής Αποστολής εντός του 2024 –είμαστε στο τελευταίο στάδιο– στο Καζακστάν, μια άλλη χώρα, από την οποία θεωρούμε ότι μπορούμε να προσελκύσουμε τουρισμό. Καζακστάν και Αρμενία, οι δύο χώρες όπου θα λειτουργήσουν το 2024 διπλωματικές αποστολές της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Εξαιρετικά σημαντικές και ωφέλιμες για τον τουρισμό της χώρας μας είναι και οι δράσεις που συνδέονται τόσο με την τουριστική εμπειρία όσο και με τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος. Τόσο κατά το τρέχον έτος όσο και κατά τους τελευταίους μήνες του προηγούμενου έτους, το αρμόδιο Υφυπουργείο Τουρισμού εξήγγειλε επτά σχέδια κινήτρων προς αυτή την κατεύθυνση.
Δύο εξ αυτών, χρηματοδοτούμενα από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, απευθύνονται προς την ξενοδοχειακή βιομηχανία. Πρόκειται για το «Σχέδιο Κινήτρων για τη δημιουργία και εμπλουτισμό εγκαταστάσεων υγείας, ευεξίας και αποκατάστασης προσβασιμότητας» και για το «Σχέδιο Χορηγιών για έργα αναβάθμισης ξενοδοχείων και τουριστικών καταλυμάτων στην ύπαιθρο, στις ορεινές και στις απομακρυσμένες περιοχές».
Θα ήθελα να αξιοποιήσω την ευκαιρία και την παρουσία μελών του Κοινοβουλίου, για να επαναλάβω ότι για την Κυβέρνησή μας, η πλήρης αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, από το οποίο προέρχεται η πλειοψηφία των σχεδίων που εξαγγέλλονται, αποτελεί προτεραιότητα ύψιστης σημασίας. Και επειδή πολλά από τα Προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης προϋποθέτουν και από μέρους μας υλοποίηση συγκεκριμένων ενεργειών, τα λεγόμενα προαπαιτούμενα, καλώ με την ευκαιρία, όλα τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων, σε συνεργασία, να περάσουμε όλα αυτά τα προαπαιτούμενα που απαιτούν νομοθετική ρύθμιση.
Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της χώρας μας, αλλά και δύο τομείς που αγγίζουν και τον τουρισμό και αποτελούν βασικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης, είναι η πράσινη μετάβαση και ο ψηφιακός μετασχηματισμός.
Και ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο, αρκετά σχέδια κινήτρων του Υφυπουργείου Τουρισμού αποσκοπούν στο να ενισχύσουν την προσπάθεια για στροφή της βιομηχανίας προς την πράσινη μετάβαση. Ταυτόχρονα, σχετική είναι και μια σειρά απο άλλες αποφάσεις, όπως για παράδειγμα η εκπόνηση, για πρώτη φορά, Εθνικού Πλάνου Υδατικών Έργων, το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον περασμένο Απρίλιο, και το οποίο στοχεύει στην επίλυση των προβλημάτων έλλειψης νερού που εντοπίστηκαν, δυστυχώς, σε τουριστικές περιοχές τα προηγούμενα χρόνια.
Σε σχέση με τον ψηφιακό μετασχηματισμό, η παροχή ψηφιακών υπηρεσιών σε πολίτες και επιχειρήσεις του τόπου για τη βελτίωση της καθημερινότητάς τους αποτελεί προτεραιότητα για όλους μας
Ξεκινούμε από φέτος και θα προχωρήσουμε εξελικτικά, για να παρέχουμε ψηφιακές λύσεις και υπηρεσίες στην κυπριακή κοινωνία μέσα από τη νέα εφαρμογή Ψηφιακός Πολίτης που υλοποιούμε, σε συνεργασία με την Ελληνική Κυβέρνηση, θέτοντας παράλληλα σε χρήση το εργαλείο της ηλεκτρονικής ταυτότητας για την ηλεκτρονική υπογραφή νομικών εγγράφων.
Το 2023 ήταν ομολογουμένως μια καλή χρονιά για τον τουρισμό της χώρας μας, που συνοδεύτηκε από ρεκόρ εσόδων και πολύ καλούς κύκλους εργασιών για τη συντριπτική πλειοψηφία των τουριστικών επιχειρήσεων.
Το 2024, παρόλο που αντιμετωπίζουμε μια σειρά από προκλήσεις και αντιξοότητες, η μέχρι σήμερα πορεία του τουρισμού είναι ικανοποιητική. Το πιο σημαντικό, όμως αν θέλετε, είναι το γεγονός ότι ο τουρισμός της χώρας μας βρήκε ξανά σταθερό βηματισμό. Και το θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό.
Γνωρίζετε πολύ καλά ότι στον τουρισμό, και γενικότερα στην οικονομία, τα πάντα καθορίζονται από την παράμετρο «ανταγωνιστικότητα» και τις τάσεις που επικρατούν στο διεθνές τουριστικό γίγνεσθαι.
Η κυρίαρχη τάση στην Ευρώπη, αλλά και σε πολλές άλλες περιοχές του πλανήτη, είναι η επικράτηση ενός μοντέλου που θα βασίζεται στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη. Η εφαρμογή αειφόρων πρακτικών είναι η παράμετρος εκείνη που πλέον καθορίζει τις επιλογές εκατομμυρίων ταξιδιωτών. Και αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη.
Η διαμόρφωση, λοιπόν, ενός τουριστικού μοντέλου που θα βασίζεται στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη που θα είναι και κοινωνικά ωφέλιμη θα πρέπει να είναι η ύψιστή μας προτεραιότητα. Για εμάς δεν είναι μόνο θέμα ανταγωνιστικότητας, είναι και θέμα ορθολογιστικής διαχείρισης των φυσικών πόρων, αλλά και θέμα υπευθυνότητας απέναντι στις επόμενες γενεές και στον πλανήτη. Εξάλλου, κάτι που δεν το συζητούμε ιδιαίτερα, η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και βιώνουμε καθημερινά όλοι μας τις επιπτώσεις.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για ακόμη μια φορά για την άριστη συνεργασία, αλλά πρωτίστως για τον επαγγελματισμό που χαρακτηρίζει την ξενοδοχειακή βιομηχανία της χώρας μας, η οποία, παρά τις πολλαπλές και ποικιλόμορφες προκλήσεις, παραμένει εξαιρετικά ανταγωνιστική, με πολύ καθοριστική συνεισφορά στην οικονομία της χώρας μας.