Δήλωση του Υπουργού Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνου Ιωάννου για τα απορρέοντα της Υπουργικής Συνόδου «Migration and Syria Dynamics»
Αγαπητοί εκπρόσωποι των μέσων μαζικής ενημέρωσης,
Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας και το ενδιαφέρον σας για τη σημερινή Σύνοδο, στην οποία είχαμε τη χαρά να καλωσορίσουμε Υπουργούς και υψηλόβαθμους αξιωματούχους από την Ελλάδα, την Τσεχία, την Αυστρία, την Πολωνία, την Ιταλία, τη Δανία και τη Μάλτα. Η Σύνοδος αποτελεί πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας και είναι το αποτέλεσμα διμερών επαφών που εδώ και κάποιους μήνες πραγματοποιώ με ομολόγους μου Υπουργούς αρμόδιους για θέματα μετανάστευσης και ασύλου.
Οι χώρες που προσκλήθηκαν και συμμετείχαν σήμερα είναι εταίροι μας που συμμερίζονται τις ανησυχίες μας για τις προκλήσεις που προκύπτουν από τις έντονες μεταναστευτικές πιέσεις που δέχονται τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την ίδια στιγμή, μοιραζόμαστε την άποψη ότι οι συνθήκες στο εσωτερικό της Συρίας έχουν διαφοροποιηθεί τα τελευταία χρόνια και, επομένως, θα πρέπει να τύχουν νέας αξιολόγησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι κοινοί προβληματισμοί απαιτούν κοινή δράση. Για τον σκοπό αυτό, στη σημερινή συνάντησή μας, επαναβεβαιώσαμε την αναγκαιότητα προσδιορισμού και εφαρμογής ρεαλιστικών μέτρων για την αποτελεσματικότερη διαχείριση του μεταναστευτικού. Αναγνωρίσαμε ότι το μεταναστευτικό δεν αποτελεί ζήτημα με εσωτερική μόνο διάσταση. Τουναντίον, ήταν κοινή η πεποίθηση πως η εξωτερική διάσταση του μεταναστευτικού είναι εκείνη που διαμορφώνει τα δεδομένα.
Σε αυτό το πλαίσιο, επαναβεβαιώσαμε την ανάγκη να επικεντρωθούμε στην εξωτερική διάσταση του μεταναστευτικού, υπό το πρίσμα των πρόσφατων γεωπολιτικών εξελίξεων στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και σε τρίτες χώρες που γειτνιάζουν με κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είναι ο Λίβανος και η Αίγυπτος. Λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, οι χώρες αυτές επωμίζονται δυσανάλογο βάρος εξαιτίας των μεγάλων αριθμών μεταναστών που βρίσκονται στα εδάφη τους, την ώρα που δεν διαθέτουν επαρκή μέσα για ικανοποιητική διαχείρισή τους. Η θέση ήταν κοινή και από τα οκτώ κράτη πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να ενισχύσει τις χώρες αυτές, προσφέροντας τεχνικό-οικονομική στήριξη και συνδράμοντας στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν καλύτερα τους πρόσφυγες που βρίσκονται στα εδάφη τους και προέρχονται από εμπόλεμες περιοχές και ιδιαίτερα από τη Συρία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Λίβανος, μια χώρα, στο εσωτερικό της οποίας επικρατεί κοινωνική, οικονομική και πολιτική αστάθεια και, στην οποία ζουν περίπου δύο εκατομμύρια Σύροι υπήκοοι που επιβαρύνουν την ήδη δύσκολη κατάσταση. Εν μέσω των ασταθών συνθηκών που δημιουργεί η σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς και του ορατού κινδύνου για κλιμάκωση και επέκταση της σύγκρουσης στην περιοχή, η στήριξη του Λιβάνου είναι επιβεβλημένη. Ως Κύπρος από το προηγούμενο καλοκαίρι προειδοποιούσαμε με παρεμβάσεις μας πως εάν αφεθεί ο Λίβανος να καταρρεύσει, οι συνέπειες για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι ανυπολόγιστες.
Η πρόσφατη ανακοίνωση του πακέτου οικονομικής στήριξης της χώρας, μετά από κοινή επίσκεψη της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναμφίβολα χαιρετίζεται ως βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ως κράτη μέλη αναμένουμε ότι σύντομα η Επιτροπή θα προχωρήσει στη συνομολόγηση συμφωνίας με τον Λίβανο, κατά παρόμοιο τρόπο που έκανε πρόσφατα με την Αίγυπτο και προηγουμένως με την Τυνησία.
Επιπροσθέτως της στήριξης που η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει στις γειτονικές τρίτες χώρες, εξίσου σημαντική είναι και η αντιμετώπιση της γενεσιουργού αιτίας αυτών των προκλήσεων, που δεν είναι άλλη από τις συνεχείς ροές μεταναστών από τη Συρία. Θα ήθελα, στο σημείο αυτό, να μεταφέρω την ξεκάθαρη θέση όλων των συμμετεχόντων πως ενστερνιζόμαστε απόλυτα την ευρωπαϊκή αξία της αλληλεγγύης και τις αρχές του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου και είμαστε προσηλωμένοι στη διασφάλιση βοήθειας για όσους την έχουν ανάγκη.
Παρόλα αυτά, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε την τραγικότερη ίσως πτυχή του μεταναστευτικού, αυτή της εργαλειοποίησης των μεταναστών και της διακίνησης προσώπων από οργανωμένες εγκληματικές ομάδες διακινητών. Θέτοντας χιλιάδες ανθρώπινες ζωές σε κίνδυνο, τα κυκλώματα διακινητών θησαυρίζουν, εκμεταλλευόμενοι την ανάγκη των ανθρώπων για ασφάλεια. Η ομάδα των οκτώ κρατών στηρίζει την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για προώθηση συνεργασιών με τρίτες χώρες, με σκοπό τη συντονισμένη καταπολέμηση των κυκλωμάτων διακινητών.
Παράλληλα, από τη σημερινή συζήτηση καταγράφεται η ταύτιση απόψεων σε σχέση με την πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας για επανεξέταση του καθεστώτος περιοχών στη Συρία. Έπειτα από 13 χρόνια, τα δεδομένα και οι συνθήκες στη Συρία έχουν αλλάξει. Είναι καιρός λοιπόν, συνολικά ως Ευρωπαϊκή Ένωση, να βρούμε τους κατάλληλους τρόπους που θα επιτρέψουν την αξιολόγηση των σημερινών πραγματικοτήτων που επικρατούν στη Συρία και, κατ’ επέκταση, τον επανακαθορισμό της στάσης μας.
Χωρίς να παραγνωρίζουμε την πολυπλοκότητα της κατάστασης και το γεγονός ότι η σταθερότητα στη χώρα δεν έχει ακόμα αποκατασταθεί σε απόλυτο βαθμό, συμμεριζόμαστε την άποψη ότι πρέπει να επισπεύσουμε τις διαδικασίες για τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για τη δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέπουν την επιστροφή προσώπων στη Συρία. Ήδη, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες έχει ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με τις αρχές της Συρίας, και επομένως θα πρέπει ως Ευρωπαϊκή Ένωση να υποστηρίξουμε τις προσπάθειες, ώστε να ανοίξει τον δρόμο για ασφαλείς, εθελούσιες επιστροφές Σύρων, με τρόπο που να εξασφαλίζεται η προστασία τους και με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Αυτό ακριβώς αποτελεί την κατάληξη της σημερινής συνάντησης, εφόσον μια ομάδα κρατών μελών θα μπορέσει πλέον να πιέσει προς αυτή την κατεύθυνση.
Τέλος, συζητήσαμε σήμερα τη σημασία της πρωτοβουλίας της Επιτροπής για προώθηση της νόμιμης μετανάστευσης και της προσέλκυσης εξειδικευμένου προσωπικού από τρίτες χώρες για την κάλυψη των αναγκών των εθνικών αγορών εργασίας. Η επιτυχής υλοποίηση της πολιτικής αυτής, αναμφίβολα, θα είναι επωφελής τόσο για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής όσο και για τη διασφάλιση της οικονομικής σταθερότητας των χωρών μας.
Φίλες και φίλοι,
Η σημερινή συζήτηση αποδεικνύει ότι η κρίση που δημιουργούν οι
αυξημένες μεταναστευτικές ροές δεν αποτελεί μόνο πρόβλημα των χωρών του
Νότου. Πρόκειται για ένα σοβαρό πρόβλημα που αφορά όλα τα κράτη της
Ευρωπαϊκής Ένωσης και απαιτεί συλλογική αντιμετώπιση. Είμαι βέβαιος ότι η
σημερινή Σύνοδος θα δώσει το έναυσμα για περαιτέρω συζήτηση των
ανησυχιών μας στα αρμόδια ευρωπαϊκά Όργανα, με στόχο την αναθεώρηση της
προσέγγισης της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς όφελος των ευρωπαϊκών κοινωνιών.