"Ελλάδα 2021 - Ατζέντα για την ελευθερία και την ευημερία”
Αγαπητέ Αλέξανδρε, κυρίες και κύριοι,
Εκτιμώ πολύ την πρόσκληση την οποία μου απευθύνατε να βρεθώ σήμερα εδώ μαζί σας, και την ευκαιρία που θα έχω να μελετήσω πιο αναλυτικά τους πολύ ουσιαστικούς προβληματισμούς που αναπτύχθηκαν αυτές τις δύο ημέρες. Θέλω και πάλι να σας συγχαρώ για την ποιότητα της δουλειάς σας και για την τόλμη με την οποία εκφράζετε τις απόψεις σας, πάντα με τρόπο νηφάλιο και τεκμηριωμένο. Η δουλειά που κάνετε στο ΚΕΦίΜ αποτελεί μια ανάσα ορθού πολιτικού λόγου σε ένα γενικότερο περιβάλλον θολούρας και δυσπιστίας. Οπότε δεν νομίζω ότι πρέπει να εκπλήσσεστε για τη σημερινή μου παρουσία σήμερα μαζί σας. Εξάλλου, κινούμαστε σε ένα κοντινό μήκος κύματος και σε κάθε περίπτωση ένα ανοιχτό κόμμα, όπως η Νέα Δημοκρατία, είναι πάντα ανοιχτό σε δεξαμενές σκέψης που παράγουν ποιοτικό, ουσιαστικό λόγο εφαρμοσμένης πολιτικής. Νομίζω ότι αυτό αποτελεί κατά γενική ομολογία μια ανάγκη των καιρών.
Θα ήθελα, ωστόσο, σήμερα να μην αναφερθώ τόσο στα επιμέρους συμπεράσματα των εισηγήσεων που ακούστηκαν στο διήμερο Συνέδριό σας. Αυτές οι εισηγήσεις, άλλωστε, θα αποτελέσουν υλικό χρήσιμο για την επεξεργασία της Επιτροπής Προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας. Βλέπω και τον Γιώργο Στεργίου, εδώ μαζί μας, και είμαι σίγουρος ότι αυτός και η ομάδα του θα μελετήσουν τις προτάσεις τις οποίες έχετε διαμορφώσει.
Είναι βέβαιο ότι σε πολλά σημεία των προτάσεων που έχω δει συγκλίνουμε. Ενδεικτικά αναφέρω τα θέματα της Παιδείας: μια πρόταση απελευθέρωσης της δημόσιας Παιδείας από τον ασφυκτικό έλεγχο, από αυτόν τον βραχνά του κράτους βρίσκεται πολύ κοντά στην δική μας φιλοσοφία. Στα εργασιακά ζητήματα είμαστε απολύτως αποφασισμένοι να αποφύγουμε πισωγυρίσματα τα οποία θα ανέκοπταν τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση της απασχόλησης.
Κάποιες από τις προτάσεις σας, όπως ζητήματα που αφορούν τον κατώτατο μισθό, κάποιες από τις προτάσεις σας για τη φορολογία, τις τολμηρές σας σκέψεις για την κατάργηση των ορίων συνταξιοδότησης, δεν μας βρίσκουν σύμφωνους. Αλλά σε κάθε περίπτωση κάθε πρόταση που κατατίθεται στον δημόσιο διάλογο, πρέπει να αντιμετωπίζεται χωρίς καχυποψία και χωρίς προκαταλήψεις. Και στον βαθμό αυτό η συνεισφορά σας είναι και παραμένει εξαιρετικά χρήσιμη. Θα επανέλθω στη συνέχεια στο δεύτερο σκέλος της δουλειάς σας που αφορά τον φιλελεύθερο χαρακτήρα της επανάστασης του 1821.
Θα ήθελα σήμερα, με την ευκαιρία που μου δίνεται να μιλήσω λίγο πιο ιδεολογικά, και να επικεντρωθώ στον πυρήνα της προοδευτικής φιλελεύθερης σκέψης: Δηλαδή στις έννοιες της ελευθερίας και της ατομικής αλλά και κοινωνικής ευθύνης. Ένα δίπολο το οποίο κατά την άποψη μου σήμερα, αναδεικνύεται σε ένα πεδίο σύγκρουσης αλλά και σύγκρισης ανάμεσα στις θετικές, τολμώ να πω, στις φωτεινές μεταρρυθμιστικές δυνάμεις, απ’ την μια, και στο σκοτεινό μέτωπο του λαϊκισμού, από την άλλη. Είναι καιρός, πια, να λάμψει η αλήθεια απέναντι στο ψέμα - ειδικά σε αυτό το πεδίο.
Κυρίες και κύριοι,
Πριν από τρία χρόνια, τον Απρίλιο του 2016, στο πρώτο τακτικό συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας στο οποίο είχα την τιμή να συμμετέχω ως Πρόεδρος της παράταξης μας, έλεγα ότι πρέπει «να ξαναφέρουμε στο προσκήνιο την πολιτική με Π κεφαλαίο», υπηρετώντας δύο θεμελιώδεις αξίες: «την Ελευθερία και την Αλληλεγγύη». Σημείωνα, επίσης, τότε, ότι «ατομική ελευθερία και ευθύνη είναι δύο έννοιες αδιαίρετες. Όσο μεγαλύτερη είναι η πρώτη, τόσο αυξάνεται η δεύτερη. Και επέμενα ότι αμφότερες προϋποθέτουν μία κοινωνία με κανόνες, όπου το δικαίωμα άσκησης οποιασδήποτε δραστηριότητας του ενός πολίτη, δεν μπορεί να συγκρούεται με την ελευθερία του άλλου. Ούτε, πολύ περισσότερο, να αποβαίνει τελικά σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος.
Η εμπειρία που ακολούθησε, πιστεύω ότι δικαίωσε πλήρως εκείνες τις κατευθύνσεις: Σήμερα, όλοι ψάχνουν για το πως η Ελλάδα θα ξαναγίνει μια κανονική χώρα. Θυμίζω, η λέξη «κανονικότητα» προέρχεται ως λέξη από τον «κανόνα». Δηλαδή, τον νόμο, τη ρύθμιση, την αρχή. Έννοιες που τείνουν να εκλείψουν από τη δημόσια ζωή. Ολοένα και περισσότεροι, σήμερα, αναζητούν αυτό το αγαθό το οποίο το θεωρούμε αυτονόητο αλλά τελικά δεν είναι τόσο. Την Ελευθερία: στην Οικονομία, στην Παιδεία, στην Δικαιοσύνη, στη λειτουργία των θεσμών. Είναι κρίσιμα πεδία, τα οποία ασφυκτιούν, σήμερα, από τον κρατισμό, τον κομματισμό, τον συχνά έντονο κυβερνητικό αυταρχισμό. Και όλοι, βέβαια, μιλούν σήμερα για την ευθύνη και την αλληλεγγύη παντού: Τον χειρισμό των εθνικών θεμάτων, μέχρι την καθημερινή ασφάλεια, την Υγεία, την Πρόνοια, την Παιδεία. Είναι τομείς όπου η ανεπάρκεια και η ανευθυνότητα του ΣΥΡΙΖΑ έχουν αφήσει βαθιά ανεξίτηλα αποτυπώματα.
Ένας τέτοιος τομέας είναι και ο τομέας της Ασφάλειας. Και επειδή καμία κοινωνία δεν μπορεί να είναι πραγματικά ελεύθερη, αν οι πολίτες της δεν αισθάνονται ασφαλείς, επιτρέψτε μου ένα σύντομο, παρενθετικό σχόλιο για όλα όσα συνεχίζουν να συμβαίνουν στο κέντρο της Αθήνας και ιδιαίτερα στην περιοχή των Εξαρχείων. Είναι απαίτηση, πιστεύω, όλων των Ελλήνων ανεξαρτήτως ιδεολογικής κομματικής ταυτότητας να μπει τέλος σε αυτό το καθεστώς της ανομίας. Αυτή η κατάσταση, την οποία βιώνουμε, την οποία βιώνουν πρώτα απ’ όλα οι ίδιοι οι κάτοικοι των Εξαρχείων, έχει ξεφύγει τελείως. Φτάσαμε στο σημείο εγκληματικές συμμορίες όχι μόνο να οπλοφορούν -αυτό το γνωρίζαμε ότι συνέβαινε- αλλά να αφοπλίζουν άνδρες των Σωμάτων Ασφαλείας. Το άβατο των Εξαρχείων έχει κάνει αβίωτη τη ζωή στους πολίτες της περιοχής. Χθες έφτασαν στο σημείο να διαλύσουν μια ειρηνική συγκέντρωση κατοίκων και να ακουστούν και χυδαία συνθήματα τα οποία προσβάλλουν τη μνήμη νεκρών. Νομίζω, ότι έχει έρθει η ώρα, όλοι μαζί, όλη η Ελληνική κοινωνία να πει “ως εδώ!” σε αυτήν την κατάσταση.
Επαναλαμβάνω και σήμερα τις δεσμεύσεις μου, οι οποίες είναι αδιαπραγμάτευτες. Η ασφάλεια των πολιτών αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα. Με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας -εφόσον μας εμπιστευτούν οι Ελληνες πολίτες στις επόμενες εκλογές- τα άβατα τελειώνουν. Όπως τελειώνει και το άσυλο εγκληματικότητας στα πανεπιστήμια. Το άσυλο δεν θα αλλάξει. Θα καταργηθεί αμέσως μόλις αναλάβουμε τη διακυβέρνηση της χώρας. Και το πανεπιστήμιο θα αντιμετωπίζεται όπως όλοι οι δημόσιοι χώροι. Εξάλλου, κανείς δεν αμφισβήτησε το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης στο Ελληνικό πανεπιστήμιο, ούτε στην Ελλάδα συνολικά. Θα καταργήσουμε, επίσης, το νόμο Παρασκευόπουλου ο οποίος απελευθέρωσε χιλιάδες εγκληματίες. Θα γίνει αμέσως ένας διαχωρισμός ποινικών και τρομοκρατών, οι οποίοι θα πρέπει να τοποθετηθούν σε φυλακές υψίστης ασφαλείας. Όπως γίνεται σε όλες τις σοβαρές, ευνομούμενες χώρες του κόσμου. Θα επανιδρύσουμε την Ομάδα ΔΕΛΤΑ, ταχείας επέμβασης, η οποία έκανε ουσιαστική δουλειά στο κέντρο της Αθήνας. Θα ενισχύσουμε την ομάδας ΔΙΑΣ και θα έχουμε στοχευμένες δράσεις σε περιοχές υψηλής παραβατικότητας. Τα λέω όλα αυτά, διότι δεν αρκεί να μένουμε απλά στην καταδίκη ενός φαινομένου το οποίο προσβάλλει πιστεύω τη δημοκρατική συνείδηση όλων των πολιτών. Ερχόμαστε με συγκεκριμένες προτάσεις και θεωρώ ότι το πεδίο της ασφάλειας θα είναι το πρώτο πεδίο στο οποίο θα δοκιμαστεί η επόμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.
Επανέρχομαι στο κύριο θέμα της παρέμβασης μου. Η ίδια η ζωή, λοιπόν, αναδεικνύει την Ελευθερία και την Κοινωνική Ευθύνη σε ζητούμενα της εποχής μας. Αλλά και σε σημαντικές προτεραιότητες για την πατρίδα μας. Η Ελλάδα, σήμερα, είναι μία χώρα η οποία βιώνει τις συνέπειες της πολιτικής ανεντιμότητας. Γιατί η δυσοσμία των κυβερνητικών σκανδάλων δεν κρύβεται όση λάσπη κι αν πετούν οι πραγματικοί ένοχοι. Το αναδείξατε στην ημερίδα σας με πολύ γλαφυρό τρόπο. Έχουμε, σήμερα, ένα αναποτελεσματικό, αλλά δαπανηρό, σε σχέση με τις υπηρεσίες που προσφέρει, κράτος. Το οποίο, τελικά, βούλιαξε την οικονομία μας. Και το οποίο φτωχοποιεί τους πολίτες οδηγώντας τους να γίνουν κομματικοί πελάτες έναντι κάποιου επιδόματος. Η φιλελεύθερη σκέψη, η προοδευτική φιλελεύθερη σκέψη, προβάλλει, σήμερα, ως κόκκινη γραμμή -να χρησιμοποιήσω άλλη μια κακοποιημένη έκφραση- που χωρίζει τον πραγματικά προοδευτικό από τον συντηρητικό. Ή, καλύτερα, τον οπισθοδρομικό και αντιδραστικό, από τον πραγματικά προοδευτικό.
Γιατί βέβαια, έχει αποδειχθεί ότι τις περισσότερες φορές, οι αυτόκλητοι «προοδευτικοί» αποδεικνύονται απλοί οπαδοί της καθήλωσης. Φρένα σε κάθε κίνηση προς τα μπρος. Και θλιβεροί ρακοσυλλέκτες του πιο γκρίζου παρελθόντος. Μένοντας στην ουσία, θα ήθελα να το ξαναπώ: Ελευθερία και Αλληλεγγύη είναι οι αξίες που αποτυπώνουν τη μεγάλη μας διαφορά, σήμερα, από τον ΣΥΡΙΖΑ. Και οι αρχές αυτές, οι αξίες αυτές, πρέπει να διατρέχουν οριζόντια όλες τις πολιτικές μας. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι δεν μπορεί να υπάρχει ουσιαστική δημόσια Παιδεία χωρίς Ελευθερία. Ελευθερία επιλογής μάθησης για αυτούς που σπουδάζουν, ελευθερία επιλογής τρόπου διδασκαλίας για αυτούς που διδάσκουν. Όπως, επίσης, δεν μπορεί να υπάρχει πραγματική δημόσια Παιδεία χωρίς ίσες ευκαιρίες για κοινή αφετηρία για όλα τα Ελληνόπουλα, παντού. Δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη χωρίς επιχειρηματικότητα, δεν μπορεί να υπάρξει επιχειρηματικότητα χωρίς δίκαιη φορολογία. Αλλά και ανάπτυξη χωρίς κανόνες και υγιή ανταγωνισμό σημαίνει, τελικά, να κυριαρχούν οι λίγοι εις βάρος των πολλών. Και αν δεν μοιράζεται, δίκαια, το μέρισμα της ανάπτυξης μεταξύ των ιδιοκτητών και των εργαζομένων, τελικά οι κοινωνικές ανισότητες, το μεγάλο πρόβλημα των σύγχρονων κοινωνιών, θα διευρύνονται. Δεν υπάρχει ατομική προκοπή χωρίς κίνητρα και επιβράβευση της προσπάθειας. Μια κοινωνία χωρίς πρωταγωνιστές, παγιδεύεται στο μέτριο και εξισώνεται προς τα κάτω. Καμία κοινωνία δεν προχωρά με πολίτες που μένουν στο περιθώριο. Να, λοιπόν, γιατί η Νέα Δημοκρατία κινείται με αρχή τις αξίες της ελευθερίας και της αλληλεγγύης. Γιατί η ελεύθερη πρωτοβουλία και η ελεύθερη οικονομία οδηγεί, τελικά, στην ελεύθερη δημιουργία. Και γιατί η αλληλέγγυα κοινωνία είναι μία ασφαλής -και γι’ αυτό τελικά μια πιο ενωμένη- κοινωνία. Γιατί δίνει ευκαιρίες για προκοπή, στον λιγότερο προνομιούχο. Και κάνει πράξη, τελικά, την κοινωνική κινητικότητα. Με λίγα λόγια, μια προοδευτική φιλελεύθερη κοινωνία αναπνέει αυτό που δηλώνει το όνομά της: Το οξυγόνο της αληθινής ελευθερίας, της ελευθερίας της ευθύνης.
Κυρίες και κύριοι,
Η προοδευτική φιλελεύθερη σκέψη υπήρξε -και δεν πρέπει να το ξεχνάμε- συστατικό στοιχείο του νεοελληνικού κράτους. Ο Αγώνας του 1821 ήταν ταυτόχρονα μια εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση, ήταν όμως και μια φιλελεύθερη επανάσταση. Από το 1823, άλλωστε, ο Διονύσιος Σολωμός, στην 6η στροφή του ύμνου προς την Ελευθερία, εισάγει την λέξη «φιλελεύθερη» ως θεμελιώδες ζητούμενο της επανάστασης: «Καὶ ἀκαρτέρει καὶ ἀκαρτέρει φιλελεύθερη λαλιά», έγραψε, ο Διονύσιος Σολωμός, το 1823, επηρεασμένη τότε η Ελληνική επανάσταση από τις φιλελεύθερες σκέψεις τις Ευρώπης, από την Αμερικανική επανάσταση, η οποία στο Συνταγματικό της αποτύπωμα βάζει τη ζωή, την ελευθερία και την αναζήτηση της ευτυχίας, της προσωπικής ευτυχίας, ως προμετωπίδα των αξιών που πρέπει κάθε σύγχρονη κοινωνία, τελικά να υπηρετεί. Αλλά και η διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας, κάνει λόγο για έναν πόλεμο «του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας, της ιδιοκτησίας και της τιμής».
Κάνω αυτήν την συγκεκριμένη -και πιστεύω ότι είναι χρήσιμη- ιστορική αναφορά γιατί αυτή η προοδευτική φιλελεύθερη πτυχή της ελληνικής επανάστασης κινδυνεύει να χαθεί, κάτω από το βάρος μιας βαλκανικής παράδοσης και του, δυστυχώς, ανολοκλήρωτου προγράμματος πραγματικού εκσυγχρονισμού της χώρας. Κατά τρόπο παράδοξο, οι προοδευτικοί και φιλελεύθεροι Έλληνες, κάθε απόχρωσης, καλούνται εδώ και 200 σχεδόν χρόνια, να απαντήσουν στο ίδιο πρόβλημα. Όποτε το πετύχαιναν, έστω και πρόσκαιρα -όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος πριν από έναν αιώνα- η Ελλάδα άλλαζε και προόδευε, με πολύ γοργούς ρυθμούς. Όποτε οι δυνάμεις αυτές αδρανούσαν, ακολουθούσαν δεινά και χρεοκοπίες.
Στη σημερινή συγκυρία ο βασικός κεντροδεξιός πολιτικός φορέας του τόπου, που έχει στο DNA του τη προοδευτική φιλελεύθερη παράδοση, η Νέα Δημοκρατία, καλείται να υπερβεί το ίδιο πρόβλημα. Και μαζί, φυσικά, και τις δικές της αδυναμίες. Αλλά και τις νέες προκλήσεις που θέτει η παγκοσμιοποίηση και η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
Για να απαντήσουμε λοιπόν στα παραπάνω, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τα θεμελιώδη. Η προοδευτική φιλελεύθερη σκέψη, όπως διαμορφώθηκε στα κείμενα του πολιτικού φιλελευθερισμού του 19ου αιώνα, αξιολογεί την ελευθερία και τη μοναδικότητα του ανθρώπου ως το υπέρτερο πολιτικό αγαθό. Αντιμετωπίζει, όμως, ταυτόχρονα με ορθολογισμό και την εξέλιξη των κοινωνιών, που δεν έχουν, τελικά, άλλο δρόμο από την κοινή πορεία. Δεν είναι τυχαίο ότι εμείς οι φιλελεύθεροι, απ’ τη θολή έννοια «λαός», επιλέγουμε τον όρο «πολίτης». Αντί της άμορφης «μάζας», στρεφόμαστε στην ευημερία του «προσώπου» -του κάθε ατόμου προσωπικά. Δεν ταυτίζουμε ποτέ το «Κράτος» με το «Δημόσιο» συμφέρον. Και, βέβαια, στην εποχή, της μεγάλης κοινωνικής κινητικότητας, όπου όλα επαναπροσδιορίζονται από την αρχή, αρνούμαστε αυτήν την απλοϊκή «ταξική» ερμηνεία. Άλλωστε, η Ιστορία απέδειξε ότι όσοι επικαλέστηκαν την «ταξική πάλη» έφεραν, τελικά, κατάλυση της ελευθερίας και απολυταρχικά καθεστώτα. Τα θεμελιώδη ανθρώπινα κίνητρα μπορεί να παραμένουν ίδια, αλλά οι αποτυχίες του κράτους και της οικονομίας δεν εκδηλώνονται παντού ομοιόμορφα.
Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, δεν έχει καμία θέση ο φονταμενταλισμός των αγορών, τον οποίο υποτίθεται ότι πολεμούν οι ανιστόρητοι κυβερνώντες. Αλλά έξυπνες λύσεις, που θα συνδυάζουν τη δημιουργικότητα της επιχειρηματικότητας με την θεσμική δύναμη του κράτους. Έτσι, για παράδειγμα, ποια είναι η προοδευτική φιλελεύθερη απάντηση σε ένα ακανθώδες ζήτημα όπως αυτό της διαχείρισης των απορριμμάτων; Είναι η παροχή υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα, αλλά η διατήρηση των κανόνων και του ελέγχου στο κράτος. Το ίδιο συμβαίνει και στις υποδομές: Όταν παρουσιάσαμε το πρόγραμμά μας για τις Υποδομές, μιλήσαμε για τις προτάσεις καινοτομίας -τα unsolicited proposals- από τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος μπορεί, να μελετά και να ωριμάζει νέα έργα. Δεν εκχωρούμε στον ιδιωτικό τομέα την αρμοδιότητα να σχεδιάζει τις εθνικές υποδομές. Του δίνουμε, όμως, τη δυνατότητα να κάνει αυτό που μπορεί να κάνει πολύ καλύτερα από το κράτος: να καινοτομεί και ν’ αναζητά ευκαιρίες, ενώ ταυτόχρονα το κράτος θα αξιολογεί και θα εντάσσει τις προτάσεις του σε ένα συνολικό σχέδιο το οποίο θα έχει λαϊκή έγκριση, λαϊκή νομιμοποίηση.
Προσοχή, όμως: Ένας προοδευτικός φιλελεύθερος πολιτικός ζητά -το αναδείξατε και εσείς ποικιλοτρόπως- ένα μη γραφειοκρατικό και ευέλικτο κράτος που να συνεργάζεται με τον δημιουργικό επιχειρηματία. Κατά τον ίδιο τρόπο πρέπει να απαιτεί και έναν ευέλικτο και μη γραφειοκρατικό και ιδιωτικό τομέα που να μπορεί να συνεργάζεται με ένα αποτελεσματικό Κράτος. Αυτό σημαίνει μία διπλή προϋπόθεση: όχι στο παλιό κράτος-τέρας που παίζει τον ρόλο επιχειρηματία. Αλλά όχι και στον επιχειρηματία-βαμπίρ που θέλει να ζει μόνο από το κράτος. Αυτός είναι ο σύγχρονος προοδευτικός φιλελευθερισμός. Εξελίσσεται χωρίς να εγκλωβίζεται από δόγματα. Αξιοποιεί εργαλεία, όπως την ίδια τη λειτουργία των αγορών, χωρίς να υποδουλώνεται σε αυτά.
Αδιαπραγμάτευτη αρχή, όμως, παραμένει ότι μια αληθινά προοδευτική φιλελεύθερη κοινωνία δεν υφίσταται εάν δεν συνυπάρχουν σε αυτή ο πολιτικός και ο οικονομικός φιλελευθερισμός. Με κυνηγητό της ατομικής ιδιοκτησίας, με φορολογία που λειτουργεί δημευτικά για την παραγωγή, όπως συμβαίνει σήμερα, η πολιτική ελευθερία, τελικά, ατροφεί. Το κράτος επιβάλλει μέτρα απ’ τα οποία ο πολίτης προσπαθεί να ξεφύγει με αποτέλεσμα αυτό να εντείνει τον περιορισμό, τελικά, των ατομικών του δικαιωμάτων. Σε ρόλο διωκόμενου -ο πολίτης- επινοεί νέους τρόπους παρανομίας. Προκαλώντας -με τη σειρά του- νέα μέτρα. Και αυτή η αλυσίδα, τελικά, προσέξτε, οδηγεί, στην κοινωνική διάλυση: Το κράτος ξεχνά, τελείως, ότι υπάρχει και λειτουργεί υπέρ του πολίτη και εκείνος παύει να αισθάνεται μέρος του δημόσιου συνόλου, μέρος μιας συνεκτικής κοινωνίας. Το κοινωνικό συμβόλαιο το οποίο στηρίζεται όχι μόνο σε τυπικούς νόμους αλλά, κυρίως, σε άγραφους κανόνες εμπιστοσύνης, τελικά, καταρρέει. Ισχύει, όμως, και το αντίστροφο: Χωρίς πολιτικές ελευθερίας η οικονομική ελευθερία μένει λειψή και στερημένη, τελικά, από πνευματικό περιεχόμενο. Γιατί χωρίς ίσες ευκαιρίες προόδου, η επιτυχία παύει να λειτουργεί ως κοινωνικός ανελκυστήρας.
Και αν ο πλούτος, τελικά, δεν διαχέεται σε ολοένα και περισσότερους, γίνεται υπόθεση των λίγων και, έτσι, τελικά ενοχοποιείται. Παύει να λειτουργεί ως πρότυπο επιτυχίας και στοχοποιείται. Και ανοίγει, τελικά, τον δρόμο στον πολίτη να αναζητήσει «προστασία» στο κόμμα-πατερούλη ή σε ακραίες, απολίτικες, τελικά, λύσεις. Στο προοδευτικό και φιλελεύθερο πολιτικό σχέδιο μας, οι ίσες ευκαιρίες που επιτρέπουν σε όλους με τις δικές τους δυνάμεις, με σκληρή εργασία -εφόσον επιλέξουν να διαβούν αυτό το δρόμο- να κατακτήσουν τη ζωή, αποτελούν έναν κεντρικό πολιτικό στόχο. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η μεγάλη πλειονότητα δεν γεννιέται με προνόμια και η κοινωνική ανέλιξη δεν είναι, για αυτήν, εύκολα προσβάσιμη. Είναι λοιπόν, είναι υποχρέωση του σύγχρονου κράτους να τις προσφέρει, κάνοντας ακόμα και θετικές διακρίσεις εάν αυτό χρειάζεται.
Ένα πρακτικό παράδειγμα; Σας έχουμε μιλήσει για την επιθυμία μας να ιδρύσουμε νέα πρότυπα σχολεία σε κάθε περιφερειακή ενότητα της χώρας. Το πρώτο νέο πρότυπο σχολείο το οποίο θα ιδρύσουμε, ως κυβέρνηση, θα είναι στην Δυτική Αθήνα, θα είναι στο Περιστέρι. Γιατί τις ευκαιρίες πρέπει να τις δώσουμε σε αυτούς που πραγματικά τις χρειάζονται. Δεν αρκούν όμως μόνο οι ευκαιρίες. Πρέπει να υπάρχει πρόνοια και για εκείνους που δοκιμάζουν και αποτυγχάνουν, όπως και για αυτούς που έμειναν στο περιθώριο. Για αυτό και επιμένουμε τόσο πολύ στην πολιτική του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος για 800.000 συμπολίτες μας. Και γι’ αυτό μιλάμε τόσο για ενεργητικά προγράμματα κατάρτισης που θα προσφέρουν νέες δεξιότητες κυρίως σε μακροχρόνια ανέργους. Εκεί δηλαδή που σήμερα συγκεντρώνεται στη χώρα μας η ακραία φτώχεια, ώστε να έχουν πραγματικά μια δεύτερη ευκαιρία να πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της ζωής τους.
Κυρίες και κύριοι,
Κλείνω από εκεί που ξεκίνησα. Οι δεξαμενές σκέψεις πρέπει από τη φύση τους να δείχνουν τολμηρά το δρόμο μπροστά, προκαλώντας ενίοτε με τα απαραίτητα ιδεολογικά τζατζαρίσματα. Έτσι έχετε κάνει και στο ΚΕΦίΜ, και μας έχετε προσφέρει 7 χρήσιμες επεξεργασμένες προτάσεις στους πιο κρίσιμους, ίσως, τομείς κυβερνητικής πολιτικής. Σας ευχαριστώ προσωπικά, ως Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και ως ένας απλός φίλος του Κέντρου σας. Σε αυτή την καταληκτική ομιλία, θέλησα να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις για το πώς; προσωπικά αντιλαμβάνομαι τον προοδευτικό φιλελευθερισμό σήμερα. Να αναδείξω τις θεμελιώδεις αρχές του αλλά και να περιγράψω πώς αυτές πρέπει να διαπερνούν τις εφαρμοσμένες πολιτικές μας απέναντι στα σημερινά κυβερνητικά αδιέξοδα. Και πιστεύω τελικά ότι αυτή η πρόταση δεν είναι μόνο μια πρόταση ελευθερίας αλλά μια πρόταση αισιοδοξίας, για μια καλύτερη Ελλάδα.
Στις 26 Μαΐου έχουμε εκλογές. Και εκείνη την Κυριακή, θα αναμετρηθούν η αλήθεια με το ψέμα, η πραγματική πρόοδος με την καθήλωση, ο εκσυγχρονισμός με την καθυστέρηση. και, τολμώ να πω, ο προοδευτικός φιλελευθερισμός, έτσι όπως τον περιέγραψα, με κάτι το οποίο μοιάζει περισσότερο με έναν ιδεολογικό αχταρμά. Οι κάλπες που έρχονται θα είναι τελικά μια μεγάλη πρόκληση για τη σύγχρονη, προοδευτική φιλελεύθερη σκέψη. Είναι στο χέρι όλων μας την πρόκληση αυτή να την αντιμετωπίσουμε θετικά. Η χώρα έχει ανάγκη από ένα νέο ξεκίνημα. Και, μιας και το θέμα μας είναι μια ατζέντα για ελευθερία, θα σας πω ότι μπορούμε όλοι μαζί να ελευθερώσουμε το μέλλον μας. Σίγουρα αξίζουμε καλύτερα, το αντιλαμβάνονται όλοι οι Έλληνες πολίτες. Αλλά πιστεύω ακράδαντα ότι μαζί μπορούμε καλύτερα. Σας ευχαριστώ πολύ.