ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Ρύθμιση
δεσμευμένων ή κατασχεμένων χρηματικών απαιτήσεων και μετρητών» Θέμα:
Εκπαιδευτικές άδειες κρατουμένων
Θέμα: Εκπαιδευτικές άδειες κρατουμένων
Α. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Ο θεσμός των αδειών αποτελεί πολύτιμο εργαλείο λειτουργίας του σωφρονιστικού συστήματος και κοινωνικής επανένταξης των κρατουμένων. Ειδικότερα, οι εκπαιδευτικές άδειες, κατά τις οποίες ο κρατούμενος εξέρχεται από το σωφρονιστικό κατάστημα και εισέρχεται στο εκπαιδευτικό ίδρυμα, δηλαδή σε ένα χώρο ελεύθερης ανταλλαγής απόψεων και ιδεών, συνύπαρξης και κοινωνικοποίησης, αποτελούν ιδιαίτερης αξίας μέτρο ανοικοδόμησης μιας σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ Πολιτείας και κρατουμένου, που βασίζεται στο αγαθό της παιδείας. Οι επάλληλες τροποποιήσεις του σωφρονιστικού κώδικα κατά τα τελευταία έτη έχουν δημιουργήσει κενά και αντιφάσεις στο ισχύον πλαίσιο χορήγησης εκπαιδευτικών αδειών, η ερμηνεία και εφαρμογή των οποίων από τα αρμόδια όργανα αποδεδειγμένα οδηγεί σε αποτελέσματα που αποδεικνύονται ιδιαζόντως επαχθή, απάνθρωπα και καταλήγουν σε σκοπό αντίθετο από τους θεμελιώδεις στόχους του ποινικού δικαίου και του σωφρονιστικού συστήματος. Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαία η αποσαφήνιση του καθεστώτος της χορήγησης των εκπαιδευτικών αδειών και η εξασφάλιση της χορήγησής τους, προς το σκοπό της φοίτησης, με την πρόβλεψη ειδικών προϋποθέσεων και διαδικασίας.
Β. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΝΟΜΟΥ
Άρθρο
Η παράγραφος 1 του άρθρου 58 του Ν. 2776/1999 αντικαθίσταται ως εξής:
1. Οι εκπαιδευτικές άδειες χορηγούνται υποχρεωτικά σε κρατουμένους οι οποίοι έχουν επιτύχει την εισαγωγή τους σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της Επικράτειας, ανεξαρτήτως της ιδιότητάς τους ως υποδίκων ή καταδικασθέντων και ανεξαρτήτως του αδικήματος για το οποίο είναι υπόδικοι ή έχουν καταδικασθεί. Η άδεια χορηγείται από το Συμβούλιο του άρθρου 70 παρ. 1 του παρόντος και υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 55 παρ. 1 περ.3 και 4 του και παρ. 2 και 3 του παρόντος. Μόνον κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η απόρριψη χορήγησης εκπαιδευτικής άδειας, σε περιπτώσεις όπου η απόρριψη αιτιολογείται ειδικά και εμπεριστατωμένα, επί τη βάσει πραγματικών περιστατικών που πρέπει να μνημονεύονται στην απορριπτική απόφαση και από τα οποία να προκύπτει με ασφάλεια και πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η χορήγηση εκπαιδευτικής άδειας θα βλάψει ή θα θέσει σε άμεσο κίνδυνο υπέρτερο έννομο αγαθό. Τέτοια περιστατικά δεν μπορεί να είναι μόνον το γεγονός της υποδικίας ή της καταδίκης για συγκεκριμένο αδίκημα.
Σε περίπτωση απόρριψης αιτήματος χορήγησης αδείας ο κρατούμενος δικαιούται να υποβάλει σε κάθε στάδιο της διαδικασίας αίτηση θεραπείας, ζητώντας τη χορήγηση της αδείας υπό συγκεκριμένους όρους, εκ των οποίων η δυνατότητα συνοδείας κατά την εκπαιδευτική άδεια από εκπαιδευτικό των φυλακών ή η χρήση συσκευής γεω-εντοπισμού, σε περιπτώσεις όπου το μέτρο αυτό κρίνεται αναγκαίο για τη διασφάλιση της μη παραβίασης των όρων της αδείας. Για τη χρήση συσκευής γεω-εντοπισμού, απαιτείται να γίνει έγγραφη γνωστοποίηση της δυνατότητας αυτής στον κρατούμενο. Για την διαδικασία γνωστοποίησης της δυνατότητας, συντάσσεται έκθεση, την οποία υπογράφει ο Διευθυντής του Σωφρονιστικού Καταστήματος και ο κρατούμενος. Για την απόρριψη της σχετικής αίτησης θεραπείας, που υποβάλλεται είτε στο Συμβούλιο Φυλακών είτε στο Δικαστικό Συμβούλιο, απαιτείται ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, με μνεία πραγματικών περιστατικών από τα οποία να προκύπτει ότι κανένας εκ των ανωτέρω όρων δεν αρκεί για να διασφαλισθεί η συμμόρφωση στους λοιπούς όρους της αδείας.
Κατά της αποφάσεως του Δικαστικού Συμβουλίου χωρεί αναίρεση τόσο του κρατουμένου, όσο και του Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, κατά τις ισχύουσες για την αναίρεση βουλευμάτων διατάξεις.
Άρθρο
Μεταβατική διάταξη
Η διάταξη του προηγούμενου άρθρου εφαρμόζεται και επί εκκρεμών υποθέσεων. Επί υποθέσεων ήδη απορριφθεισών αδειών, τα αντίστοιχα Συμβούλια του άρθρου 70 Ν. 2776/1999 προβαίνουν αυτεπαγγέλτως σε επανεξέταση των υποθέσεων σύμφωνα με τη διάταξη του προηγούμενου άρθρου εντός προθεσμίας 10 ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Σε κάθε περίπτωση, επιτρέπεται νέα κατάθεση αίτησης χωρίς να συντρέχει ο χρονικός περιορισμός του διμήνου.
Αθήνα, 9 Δεκεμβρίου 2014
Οι προτείνοντες βουλευτές
Κωνσταντοπούλου Ζωή
Κοντονής Σταύρος
Κουράκης Τάσος
Κατριβάνου Βασιλική
Μπόλαρη Μαρία
Καραγιαννίδης Χρήστος
Πανούσης Γιάννης
Μακρή Ραχήλ
Α. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Ο θεσμός των αδειών αποτελεί πολύτιμο εργαλείο λειτουργίας του σωφρονιστικού συστήματος και κοινωνικής επανένταξης των κρατουμένων. Ειδικότερα, οι εκπαιδευτικές άδειες, κατά τις οποίες ο κρατούμενος εξέρχεται από το σωφρονιστικό κατάστημα και εισέρχεται στο εκπαιδευτικό ίδρυμα, δηλαδή σε ένα χώρο ελεύθερης ανταλλαγής απόψεων και ιδεών, συνύπαρξης και κοινωνικοποίησης, αποτελούν ιδιαίτερης αξίας μέτρο ανοικοδόμησης μιας σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ Πολιτείας και κρατουμένου, που βασίζεται στο αγαθό της παιδείας. Οι επάλληλες τροποποιήσεις του σωφρονιστικού κώδικα κατά τα τελευταία έτη έχουν δημιουργήσει κενά και αντιφάσεις στο ισχύον πλαίσιο χορήγησης εκπαιδευτικών αδειών, η ερμηνεία και εφαρμογή των οποίων από τα αρμόδια όργανα αποδεδειγμένα οδηγεί σε αποτελέσματα που αποδεικνύονται ιδιαζόντως επαχθή, απάνθρωπα και καταλήγουν σε σκοπό αντίθετο από τους θεμελιώδεις στόχους του ποινικού δικαίου και του σωφρονιστικού συστήματος. Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαία η αποσαφήνιση του καθεστώτος της χορήγησης των εκπαιδευτικών αδειών και η εξασφάλιση της χορήγησής τους, προς το σκοπό της φοίτησης, με την πρόβλεψη ειδικών προϋποθέσεων και διαδικασίας.
Β. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΝΟΜΟΥ
Άρθρο
Η παράγραφος 1 του άρθρου 58 του Ν. 2776/1999 αντικαθίσταται ως εξής:
1. Οι εκπαιδευτικές άδειες χορηγούνται υποχρεωτικά σε κρατουμένους οι οποίοι έχουν επιτύχει την εισαγωγή τους σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της Επικράτειας, ανεξαρτήτως της ιδιότητάς τους ως υποδίκων ή καταδικασθέντων και ανεξαρτήτως του αδικήματος για το οποίο είναι υπόδικοι ή έχουν καταδικασθεί. Η άδεια χορηγείται από το Συμβούλιο του άρθρου 70 παρ. 1 του παρόντος και υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 55 παρ. 1 περ.3 και 4 του και παρ. 2 και 3 του παρόντος. Μόνον κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η απόρριψη χορήγησης εκπαιδευτικής άδειας, σε περιπτώσεις όπου η απόρριψη αιτιολογείται ειδικά και εμπεριστατωμένα, επί τη βάσει πραγματικών περιστατικών που πρέπει να μνημονεύονται στην απορριπτική απόφαση και από τα οποία να προκύπτει με ασφάλεια και πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η χορήγηση εκπαιδευτικής άδειας θα βλάψει ή θα θέσει σε άμεσο κίνδυνο υπέρτερο έννομο αγαθό. Τέτοια περιστατικά δεν μπορεί να είναι μόνον το γεγονός της υποδικίας ή της καταδίκης για συγκεκριμένο αδίκημα.
Σε περίπτωση απόρριψης αιτήματος χορήγησης αδείας ο κρατούμενος δικαιούται να υποβάλει σε κάθε στάδιο της διαδικασίας αίτηση θεραπείας, ζητώντας τη χορήγηση της αδείας υπό συγκεκριμένους όρους, εκ των οποίων η δυνατότητα συνοδείας κατά την εκπαιδευτική άδεια από εκπαιδευτικό των φυλακών ή η χρήση συσκευής γεω-εντοπισμού, σε περιπτώσεις όπου το μέτρο αυτό κρίνεται αναγκαίο για τη διασφάλιση της μη παραβίασης των όρων της αδείας. Για τη χρήση συσκευής γεω-εντοπισμού, απαιτείται να γίνει έγγραφη γνωστοποίηση της δυνατότητας αυτής στον κρατούμενο. Για την διαδικασία γνωστοποίησης της δυνατότητας, συντάσσεται έκθεση, την οποία υπογράφει ο Διευθυντής του Σωφρονιστικού Καταστήματος και ο κρατούμενος. Για την απόρριψη της σχετικής αίτησης θεραπείας, που υποβάλλεται είτε στο Συμβούλιο Φυλακών είτε στο Δικαστικό Συμβούλιο, απαιτείται ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, με μνεία πραγματικών περιστατικών από τα οποία να προκύπτει ότι κανένας εκ των ανωτέρω όρων δεν αρκεί για να διασφαλισθεί η συμμόρφωση στους λοιπούς όρους της αδείας.
Κατά της αποφάσεως του Δικαστικού Συμβουλίου χωρεί αναίρεση τόσο του κρατουμένου, όσο και του Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, κατά τις ισχύουσες για την αναίρεση βουλευμάτων διατάξεις.
Άρθρο
Μεταβατική διάταξη
Η διάταξη του προηγούμενου άρθρου εφαρμόζεται και επί εκκρεμών υποθέσεων. Επί υποθέσεων ήδη απορριφθεισών αδειών, τα αντίστοιχα Συμβούλια του άρθρου 70 Ν. 2776/1999 προβαίνουν αυτεπαγγέλτως σε επανεξέταση των υποθέσεων σύμφωνα με τη διάταξη του προηγούμενου άρθρου εντός προθεσμίας 10 ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Σε κάθε περίπτωση, επιτρέπεται νέα κατάθεση αίτησης χωρίς να συντρέχει ο χρονικός περιορισμός του διμήνου.
Αθήνα, 9 Δεκεμβρίου 2014
Οι προτείνοντες βουλευτές
Κωνσταντοπούλου Ζωή
Κοντονής Σταύρος
Κουράκης Τάσος
Κατριβάνου Βασιλική
Μπόλαρη Μαρία
Καραγιαννίδης Χρήστος
Πανούσης Γιάννης
Μακρή Ραχήλ