Τα πενήντα χρόνια από τη βάρβαρη τουρκική εισβολή αποτελούν ένα σημαντικό ορόσημο για τη συνέχιση των προσπαθειών μας, μέχρι την επίλυση του Κυπριακού. Ο χρόνος αν και αδυσώπητος, στην περίπτωση της Κύπρου όσο ο χρόνος περνάει τόσο περισσότερο οι πληγές δεν επουλώνονται.
Κάθε μέρα που περνά, βαθαίνουν για ολόκληρο τον κυπριακό ελληνισμό, αποδεικνύοντας πως τα χνάρια της ιστορίας ούτε ξεθωριάζουν ούτε σβήνονται. Ο μισός αιώνας από την εισβολή μάς οπλίζει με αποφασιστικότητα και μας γεμίζει με αντοχές για συνέχιση των προσπαθειών μας, μέχρι την ημέρα της δίκαιης λύσης του Κυπριακού.Εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Νίκο Χριστοδουλίδη, θέλω πρωτίστως να μεταφέρω τα συγχαρητήριά του στους διοργανωτές, γιατί μέσα από επιστημονικές συνάξεις και συζητήσεις, εκτός από τη διατήρηση του φρονήματος και της θέλησης για επιστροφή, αναδεικνύονται ζητήματα που καθορίζουν την προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού και την επανένωση της πατρίδας μας.
Η σημερινή ημερίδα διεξάγεται ανήμερα μιας ακόμη τραγικής επετείου. Σήμερα συμπληρώνονται 41 χρόνια από την παράνομη ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Πρόκειται για ένα θλιβερό ορόσημο, όταν οι τούρκοι εισβολείς με μονομερείς και παράνομες ενέργειές τους ολοκλήρωσαν το κρεσέντο παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου. Με την ίδρυση του παράνομου μορφώματος στα κατεχόμενα επιχείρησαν να νομιμοποιήσουν τα τετελεσμένα της τουρκικής εισβολής.
Από τότε μέχρι σήμερα, ακολούθησαν μια σειρά ανάλογων ενεργειών, οι οποίες ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν βρήκαν αντίκρισμα στη διεθνή κοινότητα, χάριν στις ενέργειες της Κυπριακής Δημοκρατίας απέναντι στις έκνομες ενέργειες της Άγκυρας και των εγκάθετών της στα κατεχόμενα.
Η ίδρυση του ψευδοκράτους στις 15 Νοεμβρίου του 1983 ήταν ακόμα ένα σκαλοπάτι για την Άγκυρα, για να παγιώσει την κατοχή. Ωστόσο, 41 χρόνια μετά, το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο συνεχίζει να μην αναγνωρίζει το ψευδοκράτος, αφού αποτελεί νομικά άκυρη πράξη, ως αποτέλεσμα παράνομης χρήσης βίας, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τον Χάρτη του ΟΗΕ, τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφάλειας 541 (1983) και 550 (1984) και με σειρά άλλων ψηφισμάτων του, αλλά και με τις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γι’ αυτό μέσα από τις συζητήσεις, όπως η σημερινή ημερίδα, μπορούν να αναδειχθούν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, οι δικαστικές αποφάσεις και διεθνείς διακηρύξεις που η Κυπριακή Δημοκρατία αξιοποιεί σε διπλωματικό πεδίο.
Αναμφίβολα σε αυτή την πορεία των πενήντα χρόνων συνέβησαν πάρα πολλά, τα οποία θα αναλύσουν στη συνέχεια οι εκλεκτοί προσκεκλημένοι σε αυτή την ημερίδα. Αυτό, ωστόσο, που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει και δεν τυγχάνει ανάγκης για ανάλυση είναι το σθένος και η αποφασιστικότητα του λαού μας. Το σθένος, που παρά το γεγονός ότι πέρασαν πενήντα χρόνια παραμένει περίσσιο. Και η αποφασιστικότητα που κάθε φορά που χρειάζεται, μπροστά στον κίνδυνο, εξωτερικεύεται. Αυτή η ανθεκτικότητα στον χρόνο που επέδειξε ο κυπριακός ελληνισμός είναι άξια αναφοράς και είναι αυτήν που θα πρέπει να διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού για όσο χρειαστεί.
Μισός αιώνα μετά και το δράμα των αγνοουμένων μας συνεχίζει να αποτελεί την τραγικότερη πτυχή της κυπριακής τραγωδίας με το 49% των υποθέσεων αγνοουμένων μας να εξακολουθούν να εκκρεμούν μέχρι σήμερα, με τους δικούς τους να στερούνται το δικαίωμα στην αλήθεια για την τύχη των αγαπημένων τους προσώπων. Και το τραγικότερο, μεταξύ των αγνοουμένων και των πεσόντων μας περιλαμβάνονται απροστάτευτα παιδιά και γυναίκες που χάθηκαν ή δολοφονήθηκαν, στο πλαίσιο της τουρκικής βαρβαρότητας. Γι’ αυτό από την πρώτη στιγμή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης έχει θέσει το ζήτημα των αγνοουμένων μας ως υψίστης προτεραιότητας θέμα, και στο πλαίσιο αυτό, εφαρμόζουμε συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο – πλάνο με συγκεκριμένες δράσεις, που έφερε ήδη θετικά αποτελέσματα.
Το ζήτημα των αγνοουμένων μας έχει τεθεί από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, όχι μόνο στον κατοχικό ηγέτη αλλά και σε ηγέτες ξένων κρατών και κυβερνήσεων και στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), εντατικοποιώντας κατ’ αυτό τον τρόπο τις πιέσεις προς την Τουρκία, έτσι ώστε να ξεπεραστούν ή τουλάχιστον να περιοριστούν τα εμπόδια στην έρευνα και τις ανασκαφές, και να πρυτανεύσει η συνεργασία, για να δοθεί πρόσβαση σε αρχεία και άλλα στοιχεία, που θα μας βοηθήσουν στη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι ενέργειες για την ετοιμασία νέας Έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τους Αγνοούμενους της Κύπρου με τον διορισμό του ευρωβουλευτή Francois Bellamy.
Η πρόσφατη έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τουρκία, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα στις 30 Οκτωβρίου, αποτυπώνει την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδεται στην ενεργή στήριξη της για εξεύρεση λύσης του Κυπριακού προβλήματος και αποτελούν νέα διάσταση με θετικό αντίκτυπο στο ζήτημα των αγνοουμένων. Η στάση που η Τουρκία επιδεικνύει στο ζήτημα των αγνοουμένων και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έναντι των οικογενειών τους, όπως αυτές καταγράφονται στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, δεν επιτρέπουν εφησυχασμό.
Η συνεχής ανάδειξη του ζητήματος και η ορθή αξιοποίηση των δικαστικών αποφάσεων και των ψηφισμάτων του ΟΗΕ δυσχεραίνει περισσότερο την θέση της Τουρκίας, ώστε να υποχρεωθεί να επιτρέψει πρόσβαση σε στοιχεία και πληροφορίες από τα στρατιωτικά της αρχεία, ιδιαίτερα πληροφορίες για τις μαζικές ταφές από τον τουρκικό στρατό μετά την εκκαθάριση των πεδίων μάχης, που θα μας βοηθήσουν στη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας. Έτσι επιτυγχάνεται η ευαισθητοποίηση όσων μπορούν να συνδράμουν προς αυτή την κατεύθυνση. Ενδεικτική είναι η συνδρομή εμπειρογνωμόνων από την Αμερική, οι οποίοι βρίσκονται στην Κύπρο για εξειδικευμένες έρευνες εδάφους που θα βοηθήσουν στον εντοπισμό οστών αγνοουμένων σε συγκεκριμένες περιοχές που υπάρχουν σχετικές πληροφορίες.
Παρά τα προσκόμματα που δημιουργεί εδώ και πενήντα χρόνια η στάση της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής πλευράς, παραμένουμε σταθερά προσηλωμένοι στην προσπάθεια επίλυσης του κυπριακού προβλήματος. Όπως έχει κατ’ επανάληψη μεταφέρει προς πάσα κατεύθυνση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η πλευρά μας έχει συγκεκριμένες θέσεις που εδράζονται στις αρχές και τις αξίες του Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Δικαίου και είναι έτοιμη να προσέλθει ανά πάσα στιγμή στον διάλογο. Οι πρωτοβουλίες του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη και η δέσμευσή του στη διπλωματική προσπάθεια που είναι σε εξέλιξη είχαν ως αποτέλεσμα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ να είχε κοινή άτυπη συνάντηση με τους δύο ηγέτες και να ανακοινωθεί η προετοιμασία για σύγκληση πενταμερούς συνάντησης.
Η πλευρά μας μεταβαίνει σε κάθε συνάντηση με πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα, με προτάσεις που βασίζονται στη νομιμότητα και τις θέσεις αρχής, όπως ορίζονται στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Όραμά μας είναι μια Κύπρος ευημερούσα, ειρηνική, επανενωμένη και ελεύθερη, χωρίς αναχρονιστικές εγγυήσεις και την παρουσία κατοχικών στρατευμάτων. Σκοπός μας είναι η δημιουργία εκείνων των συνθηκών που θα ενδυναμώσουν τον ρόλο της Κύπρου ως πυλώνα ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή.
Κυρίες και κύριοι,
Τα πενήντα χρόνια είναι πολλά, όχι όμως αρκετά, για να μας απομακρύνουν από τον έναν και μοναδικό στόχο μας για επανένωση και αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα μας. Διατρανώνουμε την αποφασιστικότητά μας να συνεχίσουμε τον αγώνα μας, μέχρι την τελική δικαίωση, μέχρι την επιστροφή στους τόπους που μας γέννησαν.
Γι’ αυτό για ακόμη μια φορά, εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας,
θα ήθελα να συγχαρώ τους διοργανωτές για τη σημερινή ημερίδα και να
καλωσορίσω τους εκλεκτούς εισηγητές. Προσβλέπουμε στις εισηγήσεις των
ομιλητών που ακολουθούν, που αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον,
ευχαριστώντας τους εκ των προτέρων για την εδώ τους παρουσία, αλλά και
για τη συμβολή τους, μέσα από τις γνώσεις, την επιστημοσύνη και την
εμπειρία τους, στην καταγραφή και την κατανόηση του παρελθόντος, του
παρόντος, αλλά και του μέλλοντος του Κυπριακού.