Το Μάρτιο θα κλείσει ένας χρόνος από τότε που άνοιξαν τα κέντρα
φιλοξενίας προσφύγων στην Ήπειρο.
Τηρουμένων των αναλογιών, τέτοια μαζική εισροή ‘ξένων’ είχαμε να δούμε στην περιοχή από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, τότε που η πτώση του τείχους του Βερολίνου και η διάλυση των λεγόμενων σοσιαλιστικών χωρών είχε σαν αποτέλεσμα την είσοδο χιλιάδων μεταναστών από τη γειτονική Αλβανία.
Η τότε συγκυρία ήταν τελείως διαφορετική από τη σημερινή. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, το καπιταλιστικό σύστημα βρισκόταν σε μια κυκλική περίοδο ανάπτυξης, η ΕΟΚ μετονομάστηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση, είχε εισαχθεί η Ευρωπαϊκή Νομισματική Μονάδα (το ECU), προάγγελος του ευρώ και η Ελλάδα ήταν σε μια τροχιά πλήρους οικονομικής ανάπτυξης. Σε κείνη τη συγκυρία οι ρακένδυτοι γείτονες προκαλούσαν αρχικά τον οίκτο, κυρίως για τα ρούχα που φορούσαν, τα οποία παρέπεμπαν στα ρούχα που στις φωτογραφίες βλέπαμε να φορούν οι γονείς μας τη δεκαετία του ’40 και του ’50, αργότερα άρχισαν να δημιουργούνται οι πρώτες προστριβές, όταν ο ρακένδυτος μετανάστης επαναστατούσε και δεν ήξερε πώς να διαχειριστεί την ευμάρεια του ντόπιου. Αντίστοιχα, ο εύπορος ντόπιος ήξερε πώς να διαχειριστεί την ρακενδυσία και απόλυτη φτώχεια του μετανάστη χρησιμοποιώντας τον στον μέγιστο βαθμό ως φτηνό εργατικό δυναμικό για τις αγροτικές εργασίες ή για την οικοδομική δραστηριότητα που άνθιζε την περίοδο.
Σήμερα, ο καπιταλισμός βρίσκεται σε κύκλο ύφεσης, το κέντρο της οικονομικής δραστηριότητας έχει μετατεθεί προς τις χώρες της Ασίας, το νεοφιλελεύθερο μοντέλο κυριαρχεί στην ευρωπαϊκή οικονομική και πολιτική ατζέντα, η Ελλάδα βρίσκεται σε βαθιά κρίση και πολλές ευρωπαϊκές χώρες επίσης. Η ανακατανομή του παγκόσμιου εισοδήματος και η ανάγκη για εξυπηρέτηση, στην ευρύτερη περιοχή, των συμφερόντων της υπερδύναμης αλλά και άλλων περισσότερο ή λιγότερο περιφερειακών δυνάμεων είχε σαν αποτέλεσμα την διεξαγωγή πολέμων και συγκρούσεων. Αυτές οι συγκρούσεις επέφεραν μια μεγάλη ροή προσφύγων από τις εμπόλεμες περιοχές στη χώρα μας και στην περιοχή της Ηπείρου.
Προσωπικά, δεν θεωρώ ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε ένα μετανάστη κι ένα πρόσφυγα, για τη χώρα υποδοχής. Και οι δύο προσπαθούν να ξεφύγουν από μια πραγματικότητα, η οποία είναι δύσκολη, επικίνδυνη, αβίωτη. Και οι δύο κυνηγούν το ‘ευρωπαϊκό όνειρο’ για μια καλύτερη ζωή. Οι διαφορετικοί όροι είναι νομικά ζητήματα, τα οποία, ως εκπαιδευτικός, δεν είναι της αρμοδιότητάς μου. Ως εκπαιδευτικός, ενδιαφέρομαι για την ένταξη αυτών των ανθρώπων στην ελληνική κοινωνία και ειδικότερα στην τοπική κοινωνία. Κάποιοι από αυτούς θα φύγουν, κάποιοι θα μείνουν. Εστιάζω σε αυτούς.
Αυτούς τους μήνες οι δομές φιλοξενίας, παρόλα τα προβλήματα, έχουν δουλέψει και έχουν επιφέρει αποτελέσματα. Η τοπική κοινωνία έμπρακτα αγκάλιασε αυτή την προσπάθεια, έδειξε την αλληλεγγύη και τον ανθρωπισμό της. Συνέχισε την ιστορική παράδοση της περιοχής. Μια παράδοση όπου οι διαφορετικές εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες συνυπήρχαν σε απόλυτη σύμπνοια και συνεργασία. Από τον Οκτώβριο τα προσφυγόπουλα παρακολουθούν τις δομές εκπαίδευσης, χωρίς σοβαρά προβλήματα, έτσι όπως εμφανίστηκαν σε άλλες περιοχές της χώρας. Αυτά αποτελούν μια σοβαρή παρακαταθήκη αλλά και ένα μεγάλο στοίχημα για το μέλλον. Οι πρόσφυγες έχουν κάθε δικαίωμα ένταξης στις τοπικές κοινότητες και τα προσφυγόπουλα έχουν κάθε δικαίωμα ένταξης στα πρωινά τμήματα.
Οι πολίτες αλβανικής καταγωγής στην Ελλάδα και την περιοχή έχουν ενταχθεί πλήρως στην κοινωνία. Είναι οι γείτονές μας, οι συνάδελφοί μας, οι συμμαθητές των παιδιών μας, οι φίλοι μας. Το ίδιο οφείλουμε και στους πρόσφυγες, ειδικά μέσα στα πλαίσια της κρίσης.
* Στέφος Ιωάννης, Βουλευτής Συριζα Ν. Ιωαννίνων
*Τύπος της Ηπείρου.