ΔΗΛΩΣΗ της Νάντιας
Βαλαβάνη
βουλευτής Β’ Αθηνών
Σχετικά με την «ενημέρωση»
της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής από τον Διοικητή της Τράπεζας
της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλο για την Ενδιάμεση Νομισματική Έκθεση 2013
«Αναπάντητα και βολεμένα
στη σκιά του απόρρητου τα κρίσιμα θέματα
από τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος»
«Σήμερα
τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης είναι “πλημμυρισμένα” από τις “απαντήσεις” του
Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος στις ερωτήσεις των βουλευτών κατά την
ενημέρωση των μελών της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής σχετικά με
την Ενδιάμεση Νομισματική Έκθεση 2013. Στην πραγματικότητα, βέβαια, ο Διοικητής
της ΤτΕ απάντησε αποκλειστικά για ό,τι ήθελε. Υπήρξε εξαιρετικά οικονομικός με
την πραγματικότητα όσον αφορά το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο – προφανώς για να
δικαιολογήσει το ρόλο της ΤτΕ για το κλείσιμο, από κοινού με την Κυβέρνηση και
κατ’ εντολή της Τρόικας, των δύο
μοναδικών δημόσιων τραπεζικών ιδρυμάτων ειδικού σκοπού, της ΑΤΕ και του ΤΤ -
κι “επαίνεσε” τον εποπτικό ρόλο της ΤτΕ
αγνοώντας ό,τι χαλούσε την εικόνα, συμπεριλαμβανομένων και των περισσότερων
ερωτήσεων ακόμα και των βουλευτών της συμπολίτευσης. Κεντρικό σημείο αναφοράς
στην εισηγητική του παρέμβαση αποτέλεσε η “προετοιμασία” της κοινωνίας για “creditless recovery”, οικονομική
ανάκαμψη χωρίς πιστώσεις, μια θεωρία που άρχισε να συζητείται ακαδημαϊκά το
2006, διαψεύδοντας τις «διαδόσεις» κυβέρνησης και βουλευτών της συμπολίτευσης
ότι με την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, θ’ αρχίσει και η χορήγηση δανείων για τις
μικρομεσαίες επιχειρήσεις: Ξεκαθάρισε επίσης ότι επίκειται και νέα
(επαν)ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών το επόμενο διάστημα, αγνοώντας ερωτήσεις για
τα κυοφορούμενα σχέδια κυβέρνησης-Τρόικας-ΤτΕ για επιτάχυνση της
ιδιωτικοποίησης των τραπεζών με τεράστιες απώλειες χρημάτων των φορολογούμενων,
καθώς τα 43 δις, απ’ ότι φαίνεται
τελικά, που δαπανήθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μετά από ένα
καταστροφικό PSI, κατά το οποίο η χώρα «αυτοπυροβολήθηκε», αποτελούν
μέρος του δημόσιου χρέους. Άφησε επίσης αναπάντητο, μεταξύ πολλών άλλων, και
ένα από τα πιο κρίσιμα, μετά το “σκάνδαλο του ΤΤ” ερωτήματα: Αν τα 160 επιτόπια
πορίσματα της ΤτΕ στις άλλες τράπεζες, στα οποία αναφέρθηκε ο ίδιος απαντώντας
μου, απέδωσαν κάτι ή όχι - κι αν μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν υπάρχουν δάνεια
ανάλογα με αυτά του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου στις 4 συστημικές τράπεζες.
Όπως
και στις προηγούμενες περιπτώσεις, η “ενημέρωση” της Βουλής από μεριάς του
Διοικητή της ΤτΕ, εκπροσώπου του Ευρωσυστήματος, και της δικομματικής
Κυβέρνησης ήταν καθαρά τυπική: Τα μεγάλα προβλήματα του τραπεζικού συστήματος
στην Ελλάδα και στην Ευρώπη παρέμειναν βυθισμένα στο σκοτάδι του, εξαιρετικά
βολικού όταν πρόκειται για δημόσιο χρήμα, “απόρρητου”.»
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της τοποθέτησης της Νάντιας
Βαλαβάνη στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής:
«Επειδή θέλω να ρωτήσω, κυρίως, για το τραπεζικό σύστημα,
επιτρέψτε μου δύο πολύ σύντομα σχόλια στην τοποθέτησή σας.
Πρώτo:
Το λεγόμενο πρωτογενές πλεόνασμα των 691 εκατομμυρίων ευρώ, που καταρχήν
ανήγγειλε η κυβέρνηση, έχει πίσω του 11 δις μέτρα «φωτιά και τσεκούρι» για τον
ελληνικό λαό - από αυτά που μας είπατε και τώρα ότι πρέπει να συνεχιστούν. Έχει
πίσω του ακόμα 2,5 δις επιστροφές κερδών από τα ελληνικά ομόλογα από την ΕΚΤ
και από τις ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες που, όπως γνωρίζετε και ο ίδιος πολύ
καλά, δεν υπάγονται στον προϋπολογισμό. Και έχει και 5,5 δις απλήρωτες
ληξιπρόθεσμες οφειλές του ελληνικού δημόσιου τομέα προς ιδιώτες, από τις οποίες
τα 3,5 δις είναι νέες οφειλές εντός του 2013. Εάν αφαιρέσουμε τα παραπάνω, στην
πραγματικότητα δεν πρόκειται παρά για πρωτογενές έλλειμμα, περίπου 4 δις ευρώ.
Δεύτερο:
Στην Ενδιάμεση Νομισματική Έκθεση, στις εναλλακτικές πηγές δανειοδότησης πέρα
από τις τράπεζες, επειδή όπως μας είπατε και όπως ξέρουμε, θα συνεχιστεί η
πιστωτική ασφυξία και το 2014 - και άκουσα χθες και τον κ. Σάλλα να τονίζει τη
σημασία του στη συνάντηση του ΣΕΒ - , συμπεριλαμβάνεται η δημιουργία αυτής της
άτυπης αγοράς ομολογιακών δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Και επειδή όλοι
σχεδόν έχουμε δει το «Λύκο της Wall Street»
το προηγούμενο διάστημα, πρόκειται για αυτή την αγορά των junk
bonds, των λεγόμενων «σκουπιδομολόγων», που παρουσιάζεται στην
ταινία στο πλαίσιο της αμερικανικής οικονομίας με προμήθειες 50% για τους
διαμεσολαβητές, δηλαδή, με ένα τεράστιο
κίνητρο για την πώλησή τους.
Το
θέμα, λοιπόν, είναι: Στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η ελληνική οικονομία
και οι επιχειρήσεις, θεωρείτε ότι το να υπάρξει και μια «φούσκα» τέτοιων
ομολόγων, είναι κάτι το οποίο μας λείπει;»
Θα
ήθελα, όμως, να ρωτήσω για τα ουσιαστικά ζητήματα του τραπεζικού συστήματος.
Η
χορήγηση επιχειρηματικών δανείων από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, την FBB
και την Proton,
για τις οποίες έχουν ασκηθεί δικαστικές διώξεις αποτελούσαν το 4% - 5% των
συνολικών χορηγήσεων στο τραπεζικό σύστημα. Έχω εδώ τα δύο πορίσματα ελέγχου
Ιουνίου και Νοεμβρίου του 2012 της Διεύθυνσης Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος
της Τράπεζας της Ελλάδος για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, που σε αυτά ακριβώς
στηρίχθηκαν και οι διώξεις. Υπάρχουν αντίστοιχα πορίσματα της Τράπεζας της
Ελλάδος για το υπόλοιπο 95% των δανείων, που αφορά τις 4 συστημικές τράπεζες,
σήμερα πάνω από το 90% του τραπεζικού συστήματος; Στις οποίες βρίσκεται η
μεγάλη πλειοψηφία των επισφαλών δανείων, που φθάνουν κοντά τα 70 δις; Εάν ναι,
έχουν αποσταλεί στη δικαιοσύνη; Και τι συμπεράσματα προκύπτουν από αυτά;
Επίσης,
θα ήθελα την προσωπική σας άποψη ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος για το
τι πρέπει να γίνει για τα «κόκκινα» δάνεια.
Στο
πόρισμα του Ιουνίου 2012 της Τράπεζας της Ελλάδος για το Ταχυδρομικό
Ταμιευτήριο συμπεριλαμβάνεται το Εισηγητικό Σημείωμα προς το Διοικητικό
Συμβούλιο του Τ.Τ. με ημερομηνία 2 Μαρτίου του 2012 της κυρίας Σακελλαρίου, επικεφαλής
του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο οδήγησε στην άσκηση
ποινικής δίωξης σε βάρος της για κακουργηματικές πράξεις.
Το
αν, βέβαια, αυτές ισχύουν ή όχι, είναι θέμα της δικαιοσύνης. Το ερώτημα που
θέλω να θέσω εγώ έχει να κάνει με τα διαφαινόμενα δύο μέτρα και δύο σταθμά από
μεριάς και της Κυβέρνησης και της Τράπεζας της Ελλάδος, όταν ένας απλός
δημόσιος υπάλληλος, που παραπέμπεται ακόμα και για ιδιωτική διαφορά, περνάει,
πλέον, αυτόματα σε καθεστώς αργίας. Και έχουμε τα προηγούμενα του κ.
Αθανασόπουλου και του κ. Μέργου πέρυσι, που βρίσκονταν σε αντίστοιχες με την
κυρία Σακελλαρίου θέσεις ευθύνης.
Γιατί,
λοιπόν, δεν υπάρχει αντίστοιχη αντιμετώπιση; Μήπως επειδή φοβάστε, ότι μετά και
τις παραιτήσεις 3 μελών του Γενικού Συμβουλίου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας, τυχόν απαλλαγή από τα καθήκοντα της της κυρίας Σακελλαρίου θα
καθυστερούσε το υπό εξέλιξη σχέδιο της κυβέρνησης για αύξηση μετοχικού
κεφαλαίου της Eurobank με βάση τις αγοραίες τιμές αντί για τις
τιμές κτήσης του 1,5 ευρώ ανά μετοχή;
Είναι χαρακτηριστικό ότι 0,20 με 0,25 ανά
μετοχή, κάτω δηλ. και από τις αγοραίες τιμές, προσφέρει σήμερα η Fairfax
για την Eurobank. Με αποτέλεσμα ο ελληνικός λαός, που έχει
δώσει, ήδη, πάνω από 11 δις για την ανακεφαλαιοποίηση της στο πλαίσιο του
ενιαίου πλέον σχήματος για Eurobank, T.Τ.
και Proton, να βρίσκεται αντιμέτωπος με το ενδεχόμενο: Ξένα funds
και ενδιαφερόμενα τραπεζικά σχήματα, πληρώνοντας 2 ως 2,5 δις - αυτά λένε όλες
οι πληροφορίες - να πάρουν άμεσα και το management
και η μισή ιδιοκτησιακή βάση της Eurobank.
Μήπως,
επίσης, φοβάστε ότι θα καθυστερήσουν οι αλλαγές που κυοφορούνται υπό την πίεση,
πρώτον, των ιδιωτών τραπεζιτών που χρεοκόπησαν τις τράπεζες και παραμένουν στο management
τους, δεύτερον, των ξένων funds που συμμετείχαν κατά
10% στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των άλλων ελληνικών τραπεζών και,
τρίτον, της Τρόικας να προχωρήσουν άμεσα και άτακτα στην - προβλεπόμενη να
διαρκέσει 4,5 χρόνια με βάση την τρέχουσα νομοθεσία - ιδιωτικοποίηση της
δημόσιας μετοχικής βάσης του σημερινού τραπεζικού συστήματος των άλλων 3
συστημικών τραπεζών; Με αποτέλεσμα, από
τα 40 δις της ανακεφαλαιοποίησης, που είναι τμήμα σήμερα το δημόσιου
χρέους, να χαθούν 22 με 25 δις, δηλαδή, να εισπραχθούν όχι παραπάνω από 15 έως
18 δις όλα-όλα - σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος;
Θα
ήθελα, λοιπόν, την άποψή σας για όλα τα παραπάνω.
Από
την Ενδιάμεση Έκθεση, από την χθεσινή ομιλία σας στο ΣΕΒ και από την πολύ
ενδιαφέρουσα ομιλία του κ. Σάλλα, διαφαίνεται μια στρατηγική να μπουν οι
τράπεζες με άμεσο τρόπο στις υπερχρεωμένες επιχειρήσεις - υποθέτω και στα
Διοικητικά τους Συμβούλια: Για όσες από αυτές επιλεγεί να μην κλείσουν άμεσα,
με βάση και την αρχική σας τοποθέτηση.
Μήπως
αυτό σημαίνει ότι θα δούμε π.χ. υπερχρεωμένες μιντιακές αυτοκρατορίες να
περνούν υπό τον άμεσο έλεγχο των τραπεζών: Δηλαδή μήπως θα δούμε τα
ανακεφαλοποιημένα με λεφτά του ελληνικού λαού και μέχρι πρόσφατα κουφάρια, πού
πάτε σήμερα να ιδιωτικοποιήσετε σε χρόνο ρεκόρ και για ψίχουλα, να
ανασυγκροτούν μια τραπεζοκρατία με πολύ πιο άμεσο χαρακτήρα ελέγχου της
οικονομίας και της πολιτικής από ό,τι την
ξέραμε μέχρι σήμερα;
Εάν
μου επιτρέπετε, να κάνω μόνο μια ερώτηση για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο: Με
βάση τα δύο πορίσματα και ξέροντας ότι περνούν 3 μήνες για να «κοκκινίσει» ένα
δάνειο, για κάποια από αυτά τα δάνεια,
τα οποία έγιναν στο διάστημα 2007 – 2009, θα πρέπει να είχατε έγκαιρα από τις
τράπεζες τις σχετικές ειδοποιήσεις. Θεωρείτε ικανοποιητικό τον εποπτικό ρόλο
της Τράπεζας της Ελλάδος, όταν μόλις το 2012 καταλήγει η Διεύθυνση Εποπτείας
Πιστωτικού Συστήματος σε πορίσματα για τα δάνεια της περιόδου 2007 - 2009;
Για
παράδειγμα, στον Λαυρεντιάδη, που μέσα στο πόρισμα αναφέρεται από το 2007 ότι
ήταν υπερχρεωμένος, πώς δόθηκε άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδος να αγοράσει
την PROTON στο διάστημα 2009-2010;
Ή:
Ενώ ξέρατε ότι δεν υπάρχει τμήμα risk analysis,
μηχανογραφικό σύστημα και εμπειρία το 2007 στο Τ.Τ. για να δώσει επιχειρηματικά
δάνεια, γιατί επιτρέψατε στη διεύθυνση Φιλιππίδη να το κάνει αυτό;
Υπάρχει
αντίστοιχη έρευνα από μεριά της Τράπεζας της Ελλάδος και έχουν διοχετευθεί
αντίστοιχα πορίσματα για την περίοδο Τσουπίδη, οπότε μπήκαν μέσα σε «σύνθετα»
προϊόντα, όταν στα πορίσματα διαπιστώνεται ότι έχουν σημειωθεί ζημιές από τα
παράγωγα σε βάρος του Τ.Τ., ύψους 200 εκατομμυρίων, παρόλο που περιορίστηκαν
από τις επόμενες διοικήσεις οι θέσεις του ΤΤ σε αυτά;
Ή
μετά; Γιατί μετά έχουμε την περιβόητη περίπτωση με τα CDS,
που αγοράστηκαν 950 εκ. και πουλήθηκαν μέσα σε ελάχιστους μήνες το 2009, και τα
οποία, 6 μήνες αφού πουλήθηκαν 40 εκατομμύρια παραπάνω από ό,τι αγοράστηκαν,
πάνω στην κρίση απέκτησαν αξία 27 δισ.; Πράγμα που σήμαινε ότι θα ήταν πλήρως
καλυμμένο το Τ.Τ., αν δεν τα είχε πουλήσει; Ότι
δε θα χρειαζόταν ούτε κατά 1 ευρώ αυτήν την ανακεφαλαιοποίηση που του
αρνηθήκατε; Και, δεύτερον, ότι μια Ελληνική Κυβέρνηση το 2010, όταν αυτά
αντιπροσώπευαν το 12,5% των συνολικών CDS
επί του ελληνικού δημόσιου χρέους σε παγκόσμιο επίπεδο, θα είχε ένα τεράστιο
διαπραγματευτικό ατού στο χέρι - αν πραγματικά ήθελε, βέβαια, να μην μπει στην
Ευρώπη το ΔΝΤ και να μην εγκατασταθούν μνημόνια και Τρόικα στη χώρα;»
Κατά την τελική τοποθέτηση του Διοικητή της ΤτΕ έγινε
επίσης ο παρακάτω διάλογος σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση των συνεταιριστικών
τραπεζών:
{…} ΟΛΓΑ ΝΑΝΤΙΑ ΒΑΛΑΒΑΝΗ: Τον Οκτώβριο του
2012, ήρθαν εδώ οι εκπρόσωποι των συνεταιριστικών τραπεζών σε ακρόαση της
Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων και μας ζήτησαν, για να μπορέσουν να κάνουν την
ανακεφαλαιοποίηση και να μην συμβούν τα κλεισίματα των τραπεζών, να αρθεί για
ένα ορισμένο χρονικό διάστημα ο φραγμός κατοχής μάξιμουμ 2% ανά μεριδιούχο, να
γίνει η ανακεφαλαιοποίηση και μετά, με ένα μεταβατικό καθεστώς, να επιστρέψουν
στους μεριδιούχους με όριο το 2%. Δεν έχει γίνει τίποτα, όμως, και από τότε
έχει περάσει ενάμισι χρόνος.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ (Διοικητής της
Τράπεζας της Ελλάδος): Πιστεύω ότι το Υπουργείο θα προχωρήσει αυτό το πράγμα.
ΟΛΓΑ ΝΑΝΤΙΑ ΒΑΛΑΒΑΝΗ: Ναι, αλλά εν τω
μεταξύ έχουν κλείσει τόσες τράπεζες.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ (Διοικητής της
Τράπεζας της Ελλάδος): Αυτές που έκλεισαν δεν σώζονταν με αυτό…»
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την τοποθέτηση και τις
ερωτήσεις της Νάντιας Βαλαβάνη στον ακόλουθο σύνδεσμο:
Το Γραφείο Τύπου
Αθήνα, 17.1.2014