Ομιλία του Υπουργού Εσωτερικών κ. Νίκου Νουρή στην παρουσίαση των έργων και πολιτικών που υλοποιούνται για την ανάπτυξη των ορεινών περιοχών
Με προσήλωση στις εξαγγελίες του Προέδρου της Δημοκρατίας, με οδηγό την σταθερή θέση μας για την αναγκαιότητα στήριξης της υπαίθρου και αναζωογόνησης των ορεινών μας κοινοτήτων, σε συνέχεια των εξαγγελιών των στεγαστικών σχεδίων αλλά και των σχεδίων παραχώρησης πολεοδομικών κινήτρων και επιδομάτων, εξαγγέλλουμε σήμερα, ένα συγκροτημένο και δομημένο πρόγραμμα έργων υποδομής, που καλύπτει όλους τους τομείς της δημόσιας δραστηριότητας στις ορεινές μας περιοχές.
Από τον χώρο της υγείας, της παιδείας, της κοινωνικής πρόνοιας, τις μεταφορές, τον τουρισμό, την γεωργία, το περιβάλλον, την ασφάλεια και την πυρόσβεση, ακόμα και την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων.
Αυτά τα έργα υποδομής υποστηρίζονται από αριθμό σχεδίων στήριξης και ενίσχυσης που εκπονήθηκαν από διάφορα Υπουργεία, ενώ πλαισιώνονται από οριζόντιες δράσεις και στρατηγικές, όπως για παράδειγμα η επέκταση της ευρυζωνικότητας στην ύπαιθρο.
Και επειδή κάθε ανάλογη σοβαρή και συγκροτημένη προσπάθεια πρέπει να καλύπτεται από το ενδεδειγμένο νομοθετικό πλαίσιο είναι σε διαδικασία εκπόνησης χωροταξική και πολεοδομική μελέτη για την δήλωση πολιτικής της ορεινής περιοχής Τροόδους καθώς και νομοσχέδιο για καθορισμό και θεσμοθέτηση της ορεινότητας.
Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι οι σημερινές εξαγγελίες δεν αποτελούν μια αποσπασματική παράθεση κάποιων μέτρων ή έργων για τις ορεινές περιοχές.
Μέσα σε μια δύσκολη χρονικά συγκυρία λόγω της πανδημίας, η Κυβέρνηση αποδεικνύει με συνέπεια έργων και όχι λόγων, την αποφασιστικότητα της για την ολιστική αντιμετώπιση των διαχρονικών προβλημάτων των ορεινών μας περιοχών.
Στις 17 Φεβρουαρίου εξαγγείλαμε γενναιόδωρα στεγαστικά σχέδια και μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας στην ύπαιθρο, με ιδιαίτερη αναφορά στις ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές μας. Είχαμε τονίσει, ότι το επίκεντρο του ενδιαφέροντος μας είναι ο άνθρωπος και ο τόπος μας.
Σε συνέχεια εκείνων των εξαγγελιών, που ήδη αγκαλιάζονται με ενθουσιασμό από τους κατοίκους των ορεινών περιοχών, σε συνεργασία μαζί με όλους ανεξαίρετα τους συναδέλφους Υπουργούς και τον φίλο Επίτροπο, ανακοινώνουμε σήμερα αριθμό έργων υποδομής και υπηρεσιών, ώστε η προσπάθεια για αντιμετώπιση της αστυφιλίας, ενθάρρυνσης των νέων ιδιαίτερα συνανθρώπων μας για διαμονή στην ύπαιθρο και τις ορεινές περιοχές, αλλά και βελτίωσης της ποιότητας ζωής των μονίμων κατοίκων να ενισχυθούν στον μέγιστο δυνατό βαθμό.
Ακολουθώντας πιστά τους όρους εντολής και το όραμα της Εθνικής Στρατηγικής για Ανάπτυξη των Ορεινών Κοινοτήτων, από την 1η του Μάρτη δημιουργούμε ευκαιρίες. Η νέα στεγαστική πολιτική δεν ανήκει πλέον στην σφαίρα της εξαγγελίας αλλά είναι γεγονός. Με γενναιόδωρες παροχές δίνουμε δυνατότητες απόκτησης ιδιόκτητης κατοικίας σε 386 κοινότητες και από χθες, 1η Απριλίου θέσαμε σε εφαρμογή και το επιδοματικό σχέδιο για τους κατοίκους ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών.
Σήμερα, συμπληρώνουμε τις πολιτικές μας, με σειρά έργων που δεν αποτελούν εξαγγελίες τριετίας ή πενταετίας.
Υλοποιούνται 83 έργα, 59 εντός της τρέχουσας χρονιάς ενώ 24 έχουν ήδη ολοκληρωθεί, για να στηρίξουν τις 113 Κοινότητες του Τροόδους. Όπως θα ακούσετε και θα δείτε στη συνέχεια, η κυβερνητική πολιτική για την ύπαιθρο, δεν είναι ούτε μονοθεματική ούτε μονοδιάστατη αφού θα επεκταθεί σταδιακά σε όλες τις ορεινές μας Κοινότητες. Και αυτές της Λάρνακας, της Πάφου, της Λεμεσού, αλλά βεβαίως και της ακριτικής Τηλλυρίας με μελέτες που αρχίζουν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
- Στρατηγική μας επιδίωξη είναι η δημιουργία μιας νέας ορεινής οικονομίας.
- Βασικός στόχος η αναζωογόνηση και ανάπτυξη των ορεινών κοινοτήτων ώστε να αναστρέψουμε την εικόνα εγκατάλειψης τους.
- Θέλουμε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των ανθρώπων μας.
- Θέλουμε να δημιουργήσουμε προοπτικές συγκράτησης του υπάρχοντος πληθυσμού, αλλά και προσέλκυσης νέων κατοίκων και νέων ανθρώπων, επενδυτών και επισκεπτών.
Υλοποιούμε το πρόγραμμα μας και στις 113 Κοινότητες του Τροόδους, μέσα στο 2021 προωθούνται και κάποια έχουν ήδη ολοκληρωθεί, 83 έργα και δράσεις, με συνολική δαπάνη €237εκ.
Από αυτά τα 83 έργα, τα 24 με κόστος €8εκ. έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Άλλα 49 έργα με δαπάνη €65εκ. είναι ήδη σε διαδικασία υλοποίησης, ενώ 10 ακόμα έργα με κόστος €164εκ. προκηρύσσονται εντός του τρέχοντος έτους.
Αυτά τα έργα συνολικής δαπάνης €237εκ. για την περιοχή του Τροόδους όπως ανέφερα, δεν είναι μονοθεματικά. Αφορούν ένα μεγάλο αριθμό δραστηριοτήτων και η ολοκλήρωση τους αναμένεται να πετύχει αυτό που για χρόνια ήταν η πάγια επιδίωξη. Η δημιουργία υποδομών για ολική αναστροφή της αρνητικής εικόνας που επικρατεί.
- Οκτώ έργα κόστους €197εκ. αφορούν τη βελτίωση της προσβασιμότητας και του κύριου οδικού δικτύου.
- Ενδεικτικά αναφέρονται, ο δρόμος Λεμεσού-Πολεμιδιών-Παλώδιας-Άλασσας-Σαϊττά,
- Ο Παρακαμπτήριος Δρόμος Πελενδρίου,
- Ο Αυτοκινητόδρομος Αστρομερίτη – Ευρύχου,
- Ο Αυτοκινητόδρομος Λευκωσίας – Παλαιχωρίου,
- Η βελτίωση του δρόμου Φτερικουδίου – Άλωνας – Πολύστυπου – Χανδριών
- Άλλα 28 έργα υποδομής συνολικού κόστους €14,4εκ. προωθούνται ή έχουν ήδη ολοκληρωθεί για την αναζωογόνηση Κοινοτήτων, όπως,
- ο Πολυθεματικός Χώρος Εκπαίδευσης και Ψυχαγωγίας στον Αγρό,
- το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κοιλανίου,
- η Αποκατάσταση του Νερόμυλου στη Πλατανιστάσα,
- η Κατασκευή του Πολυδύναμου Κέντρου στον Ασκά,
- το Αστεροπαρατηρητήριο του Τροόδους,
- η ανάπλαση και ο εξωραϊσμός του πυρήνα στην Κοράκου,
- η λιθόστρωση του κεντρικού δρόμου στο Γούρρι,
- η ανακαίνιση του κοινοτικού κτηρίου για δημιουργία κοινοτικού ιατρείου στον Καλοπαναγιώτη.
Με πρόσθετη δαπάνη €13 εκ. προωθούμε όμως και σειρά έργων που καλύπτουν τον χώρο της υγείας, της παιδείας αλλά και της παροχής κοινωνικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα:
- Στο Νοσοκομείο Τροόδους δημιουργούμε πνευμονολογική/φυματιολογική κλινική, αναβαθμίζουμε το Τμήμα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών, αλλά και τις Υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας.
- Επεκτείνουμε τη λειτουργία του στόλου των Ασθενοφόρων ώστε να καλύπτουν την Ευρύχου, τον Κάμπο, τον Μονιάτη και τον Πεδουλάλα.
Στον χώρο της κοινωνικής προσφοράς,
- Δημιουργούμε βρεφοπαιδοκομικούς σταθμούς στις κοινότητες Καλοπαναγιώτη, Πάχνας, Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου, Παλαιχωρίου,
- Λειτουργούμε Δίκτυο Ανοικτών Οικομουσείων για την ανάδειξη περιοχών με ήπια περιβαλλοντική ιστορικότητα,
ενώ στα έργα για την παιδεία εντάσσονται,
- Η δημιουργία προαιρετικών ολοήμερων δημοτικών σχολείων και νηπιαγωγείων,
- Η σύσταση Ιδρύματος Πολιτισμού για την περιοχή Τροόδους και
- Η Λειτουργία Θερινών Σχολείων.
Ιδιαίτερη είναι η έγνοια μας για την προστασία του περιβάλλοντος και την άρδευση για τα οποία διαθέτουμε €9εκ. Συγκεκριμένα,
- Επεκτείνουμε το αρδευτικό έργο στη Σολιά εκσυγχρονίζοντας τα συστήματα και τις υποδομές των Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους.
- Εφαρμόζουμε το σύστημα διαλογής στην πηγή.
- Υλοποιούμε μέτρα διαχείρισης της βλάστησης στο Κρατικό Δάσος Τροόδους.
- Επεκτείνουμε και αναβαθμίζουμε τους υφιστάμενους σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων στον Άγιο Ιωάννη Πιτσιλιάς, στο Απλίκι και στον Ασκά.
- Αναβαθμίζουμε τους κατασκηνωτικούς και εκδρομικούς χώρους στις ορεινές περιοχές.
- Επενδύουμε όμως και σε έργα υποδομής για την ενεργειακή και μορφολογική αναβάθμιση όψεων και στεγών όπως και στην εγκατάσταση αυτόνομων φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κτήρια τοπικών αρχών, σε χώρους στάθμευσης και δημόσιους χώρους για τα οποία διαθέτουμε €3,2εκ.
- Για την αναβάθμιση των πυροσβεστικών και αστυνομικών σταθμών διατίθενται πιστώσεις ύψους €500.000 και αφορούν:
- Προσθήκες και μετατροπές στους Αστυνομικούς Σταθμούς Κακοπετριάς, Πλατρών, Κάμπου, αλλά και ενίσχυση της αστυνόμευσης στην Κοιλάδα της Μαραθάσας,
- Θα συντηρηθεί επίσης και θα αναβαθμιστεί ο Πυροσβεστικός Σταθμός της Πάχνας και θα δημιουργηθεί υποσταθμός της Πυροσβεστικής στις Κυβίδες.
Κυρίες και κύριοι,
Το εύρος των έργων που είτε υλοποιούνται, είτε τροχοδρομούνται εντός της φετινής χρονιάς δείχνει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης αλλά και του κάθε Υπουργείου και Υφυπουργείου ξεχωριστά για υλοποίηση αυτού του μεγαλεπήβολου στόχου.
Για μεγιστοποίηση της προσφοράς τους, τα έργα αυτά υποστηρίζονται από σχέδια χορηγιών διαφόρων Υπουργείων για στήριξη τόσο του ανθρώπινου δυναμικού όσο και της επιχειρηματικότητας στις ορεινές μας περιοχές. Η δαπάνη για το σύνολο των σχεδίων αυτών θα ανέλθει στα €33εκ.
Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Εσωτερικών έχει ήδη προκηρύξει τα Στεγαστικά Σχέδια για Απόκτηση Ιδιόκτητης Κατοικίας. Με το σχέδιο των Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών καλύπτουμε 258 κοινότητες και άλλες 128 με το Σχέδιο συγκεκριμένων Κοινοτήτων. Οι πρώτες αντιδράσεις και η εκδήλωση ενδιαφέροντος για τα νέα στεγαστικά σχέδια είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικές και ήδη μέσα στις πρώτες δύο βδομάδες από την προκήρυξη έχουν ληφθεί 37 αιτήσεις.
Από σήμερα αρχίζει και η υποβολή αιτήσεων για το επιδοματικό σχέδιο με το οποίο παραχωρείται σε 105 Κοινότητες ελάχιστο ετήσιο επίδομα €400 στους μόνιμα διαμένοντες σε αυτές και καλύπτονται όσες είναι σε απόσταση τουλάχιστον 40 χιλ. από αστικό κέντρο,με το επίδομα να αυξάνεται κλιμακωτά αναλόγως της απόστασης, φτάνοντας μέχρι και τα €600.
Στους επίσης μόνιμα διαμένοντες κατοίκους των 110 ορεινών κοινοτήτων με υψόμετρο μεγαλύτερο των 600μ., παραχωρείται επίδομα στήριξης για το οποίο επίσης από σήμερα μπορούν να υποβάλλονται αιτήσεις.
Την ίδια ώρα το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος εφαρμόζει επενδυτικό σχέδιο για στήριξη του γεωργικού και κτηνοτροφικού τομέα, ενώ το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας εφαρμόζει το Σχέδιο Ενίσχυσης Ανταγωνιστικότητας Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. Σχέδιο ενίσχυσης του εγχώριου Τουρισμού θέτει σε εφαρμογή και το Υφυπουργείο Τουρισμού.
Πέραν όμως των όσων έχω αναφέρει με πρόσθετο προϋπολογισμό €38 εκ.,υλοποιούνται και μια σειρά από εξαιρετικά σημαντικές οριζόντιες δράσεις και πολιτικές οι οποίες σκοπό έχουν την εποπτεία και επέκταση της εφαρμογής των πολιτικών της Εθνικής Στρατηγικής όπως:
- Η επέκταση της στρατηγικής ανάπτυξης ορεινών Κοινοτήτων σε όλες τις ορεινές περιοχές, Λάρνακας, Πάφου και Λεμεσού από το Γραφείο του Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων.
- Οι στοχευμένες δράσεις του Υφυπουργείου Τουρισμού για ενίσχυση της τουριστικής ανάπτυξης του Τροόδους.
- Η παραχώρηση χρηματοδότησης για έρευνα και καινοτομία σε ορεινές περιοχές μέσω του προγράμματος RESTART.
- Η προώθηση εφαρμογής της ευρυζωνικότητας.
- Η εκπόνηση σχεδίων επισκεψιμότητας στα εργαστήρια χειροτεχνίας και
- Η βελτίωση της ποιότητας του οδικού φωτισμού με την εγκατάσταση λαμπτήρων LED
Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι,
Κανένα έργο και καμία οριζόντια δράση και πολιτική δεν μπορεί να σταθεί σε βάθος χρόνου εάν δεν υποστηρίζεται από σωστά δομημένες πολιτικές και νομοθεσίες. Είναι γι’ αυτό τον λόγο που η Κυβέρνηση, πέραν αυτών των έργων και δράσεων, προχωρεί με την εκπόνηση της χωροταξικής πολεοδομικής μελέτης για τη δήλωση πολιτικής Τροόδους.
Μιας δήλωσης πολιτικής που θα προδιαγράφει τις αρχές που θα διέπουν τη ρύθμιση και τον έλεγχο της ανάπτυξης, και που θα καθορίζει τις εξειδικευμένες πολιτικές κατά θεματική ενότητα ώστε να τερματιστεί κάθε μορφή αταξίας.
Τα σχετικά νομοσχέδια ετοιμάζονται, και τα οποία μεταξύ άλλων πέραν της θέσπισης της αρχής της ορεινότητας θα εισάγουν καινοτόμες, πρωτοποριακές και αναπτυξιακές ιδέες για τον τόπο μας, όπως το πολυλειτουργικό επισκέψιμο αγρόκτημα, αλλά και την καθιέρωση και αναγνώριση της οικοτεχνίας.
Κύριε Πρόεδρε,
Επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι, σε μια δύσκολη χρονικά στιγμή τόσο για την πατρίδα μας όσο και για ολόκληρη την υφήλιο, το σύνολο των Υπουργείων και Υφυπουργείων της Κυβέρνησης κάτω από την καθοδήγηση σας, με την αρωγή και στήριξη των υπηρεσιακών μας, με μεθοδικότητα και κοινωνική ευαισθησία, υλοποιούμε τις πολιτικές που εξαγγείλατε.
Έμπρακτα στηρίζουμε τους ανθρώπους μας, την ύπαιθρο και τον τόπο μας, εφαρμόζοντας πολιτικές ανάπτυξης και αλληλεγγύης αξιοποιώντας τις προοπτικές της υπαίθρου και των ορεινών μας Κοινοτήτων.
Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συναδέλφους μου, τον Επίτροπο Ανάπτυξης Ορεινών Περιοχών, τον φίλο Πρόεδρο της Ένωσης Κοινοτήτων Ανδρέα Κιτρομηλίδη, όλα τα κοινοτικά Συμβούλια καθώς και το σύνολο των υπηρεσιακών των Υπουργείων για τη καταλυτική συμβολή τους στον σχεδιασμό αυτών των πολιτικών και στην επιτυχή υλοποίηση των Σχεδίων και έργων.
Ιδιαίτερα επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω τους συνεργάτες μου στο Υπουργείο Εσωτερικών με ιδιαίτερη αναφορά στην κα Ανθούλα Σαββίδου που είχε τον κεντρικό συντονισμό αυτού του δύσκολου εγχειρήματος.
Τέλος, ιδιαίτερες ευχαριστίες στον Εξοχότατο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας για την επιμονή και υπομονή με την οποία στηρίζει την προσπάθεια μας.
Κύριε Πρόεδρε, φίλες και φίλοι, είμαι βέβαιος ότι με αυτές τις πολιτικές το μήνυμα της Κυβέρνησης προς τους πολίτες είναι και ξεκάθαρο και ηχηρό:
Είμαστε έμπρακτα δίπλα σας.